GIÁO TRÌNH ĐO ĐẠC LÂM NGHIỆP PHẦN 2

Chương 2 CƠ SỞ TOÁN HỌC TRONG ĐO ĐẠC. 2.1. TÍNH TOÁN TRONG ĐO ĐẠC. 2.1.1. Sai số trong đo đạc. Khái niệm sai số và ý nghĩa. Khái niệm về sai số. Trong đo đạc khi đi xác định vị trí tương quan của các điểm trên mặt đất ta phải tiến hành đo các đại lượng cần thiết
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
GIÁO TRÌNH ĐO ĐẠC LÂM NGHIỆP PHẦN 2 Chương 2 CƠ S TOÁN H C TRONG O C 2.1. TÍNH TOÁN TRONG O C 2.1.1. Sai s trong o c 2.1.1. Khái ni m sai s và ý nghĩa Khái ni m v sai s Trong o c khi i xác nh v trí tương quan c a các i m trên m t t ta ph i ti n hành o các i lư ng c n thi t. Các i lư ng o là kho ng cách, chênh cao gi a hai i m, g c gi a hai hư ng..v..v.. xác nh ư c các i lư ng ó ph i dùng các d ng c o ti n hành o theo m t phương pháp xác nh. N u g i X là giá tr Th t c n tìm c a i lư ng c n o. Trong quá trình o thu ư c k t qu là D. K t qu o D này có th g n b ng, cũng có th b ng X. Như v y gi a giá tr c n t n và k t qu o t n t i quan h : X-D=±ε Trong ó: ± ε là sai s th c c a các k t qu o D. Giá tr th c X là i tư ng c n t n, trên th c t khi o ch thu ư c các k t qu o D. V y mu n tìm giá tr th c X thì ta c n tìm cách làm cho h s E là nh nh t. Trong o c ta thư ng b t g p hai cách o: o tr c ti p và o gián ti p. o tr c ti p m t i lư ng là so sánh nó v i i lư ng ơn v b ng cách t tr c ti p i lư ng ơn v vào i lư ng o. Ví d : Dùng thư c thép o tr c ti p dài các o n th ng trên m t t. Còn o gián ti p là xác nh các giá tr c a i lư ng c n o thông qua vi c o tr c ti p các i lư ng khác. Ví d : o dài m t c nh trong m t tam giác ta có th xác nh nh vào o hai góc và m t c nh khác c a tam giác o. • Nguyên nhân gây ra sai s Khi o nhi u l n m t i lư ng nào ó như ư ng kính ho c chi u cao cây ch ng h n, ngư i ta th y k t qu nh n ư c c a i lư ng o gi a các l n o không gi ng nhau, i u ó ch ng t trong k t qu o có sai s . Qua nghiên c u và tìm hi u ngư i ta th y có ba nguyên nhân chính là gây nên sai s o c: Do d ng c o: M t trong các nguyên nhân làm cho k t qu o khác nhau là do d ng c o vì công ngh ch t o các công c ó ch t n chính xác nh t nh. Do ngư i o: Kh năng giác quan c a con ngư i có h n, nên khi t d ng c o không úng v trí, c sai k t qu ...ho c do m t sơ xu t nào ó c a ngư i o d n t i k t qu o có s sai s . Do i u ki n bên ngoài: Bao g m nhi t , m, gió nh ng y u t này thay i trong quá trình o làm cho k t qu o có s sai s . Như v y nhìn chung khi o m t i lư ng nào ó nhi u l n chúng ta nh n ư c các giá tr khác nhau do i u ki n o. V n là t k t qu làm th nào nh n ư c các giá tr tin c y nh t c a i lư ng o, ng th i ánh giá ư c chính xác c a tin c y ó • Ý nghĩa c a vi c nghiên c u sai s trong o c Trong b t kỳ m t phép o nào ó u có ch a sai s nh t nh, vi c nghiên c u nh ng sai s này có ý nghĩa vô cùng quan tr ng trong công tác o c b i: -H n ch ư c t i a nh ng phép o ch a sai s l n, c bi t do sai l m. - ánh giá ư c ch t lư ng k t qu o, ây là m t thông s k thu t quan tr ng c a o c. -L a ch n phương pháp o h p lý mb o chính xác cho phép, ít t n th i gian, công s c c a ngư i o. 2.1.1.2. Phân lo i sai s 2.1.1.2.1. Sai l m ây là nh ng sai s có giá tr tuy t i l n nguyên nhân gây ra sai l m là do s sơ su t, s không chú ý c a ngư i làm công tác. Sai s này thư ng có tr s r t l n, sai s này r t d phát hi n n u chúng ta o m t i lư ng nào m t s l n nh t nh. N u k t qu o các sai s này chúng ta nh t thi t ph i lo i nó ra kh i dãy phép o. Ki m tra tr c ti p có nghĩa là chúng ta o l i i lư ng ó v n theo phương pháp cũ Ki m tra gián ti p nghĩa là o l i i lư ng ó b ng m t phương pháp khác c l p v i phương pháp trư c ây là cách nên dùng hơn c . Ví d : o o n ư ng dài 100 m b ng thư c 20 mà Ngư i o ph i o 5 l n, nhưng khi nh l i nh nh m o có 4 l n làm cho k t qu o o n ư ng ch dài 80m. 2.1.1.2.2. Sai s h th ng Nguyên nhân gây ra sai s h th ng thư ng là do d ng c o, ngoài ra còn có th do ngư i o ho c d ng c bên ngoài. c i m c a sai s này là giá tr và d u c a nó không i trong su t quá trình o. Sai s này có th kh c ph c ư c n u chúng ta tìm ra nguyên nhân. ây cũng là lo i sai s c n lo i b trong dãy phép o. Nói chung, chúng ta có th bi t ư c nguyên nhân và giá tr c a các sai s h th ng. Do v y ch c n lo i tr ho c làm gi m nh hư ng c a chúng kh i k t qu o b ng cách: tính toán, hi u ch nh vào k t qu o (ch ng h n ki m nghi m thư c khi o dài); dùng phương pháp o thích h p. Ví d : o ng kính gi a hai l n o khi o góc Ví d : Dùng lo i thư c dài 30 m o dài m t o n th ng, nhưng th c t toàn b chi u dài thư c ch có 29,90 m. N u dùng thư c này o dài m t o n ư ng nào ó thì m i l n o s thi u 0, 1 m do thư c. c bi t n u o nhi u o n thì sai s s càng l n ó chính là sai s h th ng do thư c. 2.1.1.2.3. Sai s ng u nhiên Sai s này gây ra do nhi u nguyên nhân như ngư i o, d ng c o và i u ki n ngo i c nh ây là lo i sai s có giá tr nh có tr s và d u thay i trong quá trình o. Như v y ây là lo i sai s không th lo i b ư c trong phép o. ây cũng chính là i tư ng xem xét c a sai s trong o c, tuy nhiên khi ti n hành v i m t s lư ng l n các phép o sau ó tìm và bi u di n tương quan gi a s l n xu t hi n v i giá tr c a sai s . Chúng ta s nh n ư c các tính ch t c a sai s ngâu nhiên như sau: Sai s ng u nhiên có giá tr càng nh (giá tr tuy t i) thì s l n xu t hi n càng nhi u. Sai s ng u nhiên âm và dương có tr s tuy t i b ng nhau thì s l n xu t hi n g n b ng nhau. Sai s ng u nhiên không vư t quá m t gi i h n nh t nh, gi i h n này ư c quy nh b i d ng c o và phương pháp ó. Tr trung bình c a các sai s ng u nhiên có xu hư ng ti n t i 0 khi s phép do ti n n vô cùng (∞ ). Ví d : Khi o c nh u thư c có th t úng v trí, cũng có th t sai v trí (trư c ho c sau v trí). Khi o thư c b võng, nhưng võng ít hay nhi u ph thu c vào l c kéo thư c khi o. giãn c a thư c b thay i ...