Bài giảng Mô hình hóa môi trường - Chương 4

Tài liệu tham khảo bài giảng môn học mô hình hóa môi trường - Chương 4 thể hiện mô hình
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Mô hình hóa môi trường - Chương 4Bài gi ng môn h c MÔ HÌNH HÓA MÔI TR NG Tr ng i h c C n Th-----------------------------------------------------------------------------------------------------------Ch ng 4. TH HI N MÔ HÌNH4.1 Ki m nghi m và nh tr mô hình ánh giá và hi u rõ h n giá tr ý ngh a c a m t mô hình qua cách th hi n, thông tinv nghi th c th c hi n mô hình hóa là m t òi h i c n thi t gi a ng i s d ng mô hìnhvà ng i phát tri n mô hình. Vi c th hi n mô hình r t quan tr ng trong vi c thuy t ph cng i ra quy t nh có thêm nh ng cân nh c trên c s khoa h c, qua nh ng gì mà môhình có th ch ng minh b ng k t qu , b ng nh tr các mã mô hình, các hi u ch nh, ki mnghi m và báo cáo ánh giá thông qua lý lu n và th c ti n.Theo nh ngh a ã trình bày ph n 2.2.5, ki m nghi m (verification) mô hình là b cti p sau công vi c hi u ch nh mô hình nh m ki m tra các thông s mô hình a ra có phùh p v i các di n bi n c a th c t hay không.Ngoài ra, vi c ki m nghi m mô hình nh m ki m tra chính xác gi a các d li u ã bi tv i m t s tiêu chu n th ng kê. Vi c ki m nghi m c ng là m t ph ng cách xem xétl i các s li u quan tr c th c t . M t cách khác, có th nói ki m nghi m mô hình là côngvi c o c tính th hi n c a mô hình, nó là công c d n n vi c minh xác(confirmation), ch ng nh n (certificate) và ki m nh (accreditation) nh là m t b ngch ng v ch t l ng mô hình.4.2 Nghiên c u ki m nghi m4.2.1 M c tiêuTheo nh ngh a m c 2.2.5, sau khi hi u ch nh, mô hình c n c ki m nghi m nh mki m tra các thông s mô hình a ra có phù h p v i các di n bi n c a th c t hay không.Nói m t cách chi ti t, vi c ki m nghi m g m các tr l i các hàm ý sau: Các bi u hi n u ra c a mô hình mô ph ng có phù h p v i các bi u hi n u ra c a h th ng th c t ã c quan tr c. Các thông tin u ra c a mô hình (l u ý là u ra c a mô hình mô ph ng không ph i là thành l p s li u mà là thông tin) có chính xác nh mong mu n mô hình. Trong quá trình xác nh các thông s , n u có sai bi t ý ngh a gi a s li u c a s ki n quan tr c và giá tr mô ph ng, thì c n xác l p m c tin c y c a mô hình. Vi c ki m nghi m ph i mang tính khách quan: mô hình c n ph i b t bu c qua các th nghi m th ng kê chính th ng và nghiêm ng t theo các m c phù h p nh tr c theo t m quy mô th c hi n. Khi làm ki m nghi m u ra c a mô hình, gi thi t r ng mô hình là có c s v ng ch c bao g m các h p lý trong thi t k mô hình, các ph ng trình ch o và mã hóa ch ng trình máy tính. Trong b t k s ki m nghi m nào, có th m t s thông s luôn luôn t yêu c u các i u ki n th nghi m mô hình trong khi m t s thông s khác không th liên kt c v i m t s s ki n ã x y ra.------------------------------------------------------------------------------------------------------- 32TS. Lê Anh Tu nBài gi ng môn h c MÔ HÌNH HÓA MÔI TR NG Tr ng i h c C n Th-----------------------------------------------------------------------------------------------------------4.2.2 Hàm m c tiêuTr c khi làm ki m nghi m mô hình, c n thi t ph i nh l ng các i u ki n ki mnghi m. Vi c này th hi n qua khái ni m hàm m c tiêu (objective function - OF).Hàm m c tiêu là m t tr s c a ti n trình th ng kê c thù th hi n m c t ng ng, g n (degree of closeness), gi a giá tr th c o và giá tr mô ph ng.ho c còn g i làCó nhi u ki u xác nh hàm m c tiêu OF tùy theo m c ích c thù và t ng quantrong các mô hình ng d ng. Hàm m c tiêu th ng theo xu h ng ti n n tr 0 (khi hàmm c tiêu là t i thi u hóa, OF 0) ho c ti n n tr n v , OF 1 (khi hàm m c tiêu làt i a hóa).4.2.3 Các tr s th ng kê dùng cho ki m nghi mKhi ki m nghi m các tr s th ng kê th ng c áp d ng so sánh phù h p gi a trmô ph ng và tr quan tr c cho c chu i th i gian và cho t ng s ki n riêng r r i r c k t phù h p (goodness-of-fitqu u ra. Vi c này có th ánh giá qua th ng kê m cstatistics) t k t qu mô hình và th c t . S ng bi n v chu i th i gian trên c s phépáp 1:1. Ngh a là giá tr mô ph ng có g n v i tr trung bình c a s li u o th c t không.Ngoài ra các tr th ng kê khác c n c xem xét, g m: Tr trung bình (mean) i). n 1 X xi (4-1) n i1 trong ó: X - tr trung bình c a các tr quan tr c; xi - tr quan tr c c th i i m t h i ; n - s th i i m quan tr c (ho c t ng s tr quan tr c)Hàm m c tiêu liên quan n tr trung bình th hi n m c ...