Bài giảng môn Sốt rét - Kí sinh trùng và côn trùng: Sán lá phổi - TS. Nguyễn Ngọc San (Học viện quân y)

Bài giảng môn Sốt rét - Kí sinh trùng và côn trùng: Sán lá phổi của TS. Nguyễn Ngọc San (Học viện quân y) trình bày tổng quan về bệnh sán lá phổi, đặc điểm sinh học của bệnh sán lá phổi, vai trò y học của bệnh sán lá phổi, phương pháp chẩn đoán và điều trị bệnh sán lá phổi. Mời các bạn cùng tham khảo để nắm bắt nội dung chi tiết của bài giảng.

Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng môn Sốt rét - Kí sinh trùng và côn trùng: Sán lá phổi - TS. Nguyễn Ngọc San (Học viện quân y) Häc viÖn qu©n y Bé m«n Sèt rÐt - KST - CTS¸n l¸ phæiParagonimus TS NguyÔn Ngäc SanTæng quan S¸n l¸ phæi, Kerbert t×m ra ®Çu tiªn 1878 trªn hæ. Ringer t×m ra 1879 ë ngêi chÕt. Manson thÊy trøng SLP ë ®êm BN 1880. Sau ®ã nhiÒu t¸c gi¶ ®· ph¸t hiÖn vµ NC bÖnh SLP ë nhiÒu quèc gia. SLP Paragonimus cã trªn 40 loµi, h¬n 10 loµi KS ë ngêi. BÖnh SLP Paragonimiasis lµ bÖnh KST truyÒn qua thøc ¨n. Gi¸c miÖng Ve §¸m trøng Gi¸c bông Ruét Tói tinh Gi¸c bông Tói bµi ti?tS¸n trëng thµnh Tö Buång cung trøng Ve Thanh trïng Êu trïng èng dÉn tinh Tinh hoµn Tói bµi ti?t1. ®Æc ®iÓm sinh häc  S¸n l¸ phæi kÝ sinh ë tiÓu phÕ qu¶n, ®Î trøng, trøng theo ®êm ra ngoµi, hoÆc nuèt xuèng ruét råi theo ph©n ra ngoµi.  Trøng r¬i xuèng níc, ph¸t triÓn qua c¸c G§: AT l«ng AT ®u«i (èc - vËt chñ phô 1) AT ®u«i vµo cua, t«m (vËt chñ phô 2)  nang AT.Sporocy st - R edi - C ercaria V e § ¸ m trø n g V e T h an h trï n g Ê u trï n g1. ®Æc ®iÓm sinh häc Khi con ngêi hay sóc vËt thÝch hîp (vËt chñchÝnh) ¨n ph¶i t«m, cua (vËt chñ phô 2) cã AT-SLP cha ®îc nÊu chÝn. AT vµo d¹ dµy vµ ruét, xuyªn qua thµnh èngtiªu hãa vµo æ bông råi tõng ®«i mét xuyªn qua c¬hoµnh vµ mµng phæi, vµo phÕ qu¶n phæi ®Ó lµm tæKS vµ ®Î trøng ë ®ã.1. ®Æc ®iÓm sinh häc  Thêi gian tõ khi ¨n ph¶i Êu trïng ®Õn khi cã s¸n trëng thµnh mÊt 5,5 - 6 tuÇn.  Qu¸ tr×nh di c trong c¬ thÓ phøc t¹p, s¸n cã thÓ l¹c chç, c tró ë mµng phæi, mµng treo ruét, ®i vµo gan hoÆc c¸c c¬ quan kh¸c.  Tuæi thä cña SLP lµ 6 -16 n¨m, nhng còng cã thÓ m¾c bÖnh trªn 30 n¨m kh«ng tù khái.1. ®Æc ®iÓm sinh häc Mét sè vËt chñ kh«ng thÝch hîp ¨n ph¶i nang AT -SLP cha ph¸t triÓn hoÆc ph¸t triÓn kh«ng ®Çy ®ñsÏ c tró trong tæ chøc gäi lµ vËt chñ chøa (Õch, gµ,vÞt, lîn rõng, chuét cèng). NÕu vËt chñ thÝch hîp ¨n ph¶i thÞt cña nh÷ng vËtchñ chøa cã nang AT, s¸n sÏ tiÕp tôc ph¸t triÓntrong vËt chñ míi.2. Vai trß y häc  S¸n l¸ phæi t¹o nªn nh÷ng æ ¸p xe trong nh¸nh phÕ qu¶n bÐ cña phæi ngêi hay sóc vËt, ®«i khi ë mµng phæi hoÆc c¸c phñ t¹ng kh¸c g©y nh÷ng triÖu chøng ®Æc hiÖu.  BiÓu hiÖn triÖu chøng bÖnh lÝ: hÇu hÕt s¸n l¸ phæi g©y ¸p xe ë trong phæi, g©y ch¶y m¸u vµ ho ra m¸u.2. Vai trß y häc Mét sè SLP kÝ sinh ë mµng phæi g©y trµn dÞch mµng phæi. TriÖu chøng ho ra m¸u kÐo dµi, tiÕn triÓn tõng ®ît cÊp tÝnh, ho ra m¸u thêng mµu rØ s¾t, n©u hoÆc ®á; hÇu hÕt kh«ng sèt. Trªn h×nh ¶nh X quang phæi, c¸c tæn th¬ng nèt mê, m¶ng mê cã hang nhá lu«n lu«n lµ triÖu chøng chñ yÕu, h¹ch phæi sng to.3. ChÈn ®o¸n+ Dùa vµo triÖu chøng LS ®Æc hiÖu nh ho ra m¸u, trµn dÞch mµng phæi...+ KÕt hîp yÕu tè DT liªn quan vïng LH - SLP.+ C§ x¸c ®Þnh lµ t×m thÊy trøng SLP trong ®êm, trong dÞch mµng phæi hoÆc trong ph©n.+ Mét sè XN hç trî nh Xquang phæi, CTM (b¹ch cÇu ¸i toan t¨ng cao), MD, SHPT.4. ®iÒu trÞ + Bithionol: 30mg/kg/ngµy  10 -15 ngµy + Niclofan: liÒu duy nhÊt 2mg/kg thÓ träng. + Praziquantel: 75mg/kg/ngµy, chia 3 lÇn  2 ngµy). + Triclabendazole: 10mg/kg chia 2 lÇn c¸ch 6 - 8giê.5. dÞch tÔ häc+ Nguån bÖnh: lµ ngêi, chã, mÌo; bÖnh s¸n l¸ phæi cã æ bÖnh thiªn nhiªn.+ MÇm bÖnh: nang Êu trïng SLP giai ®o¹n l©y nhiÔm.+ §êng l©y: lµ ®êng tiªu ho¸, do ¨n cua, t«m sèng hoÆc cha nÊu chÝn kÜ. TËp qu¸n ¨n cua níng cha chÝn vµ nu«i thuû s¶n b»ng ph©n ngêi.Sè liÖu vÒ tØ lÖ nhiÔms¸n l¸ phæi n¨m 2002:1.Lai Ch©u: 6,4 - 7,4%.2. Lµo Cai : 3 - 4,5%.3. Hµ Giang: 2,1% .4. S¬n La: 3.4 - 15%.5. Yªn B¸i: 0,9 -10,9%.6. L¹ng S¬n: 0,3%.7. Hoµ B×nh: 3,3 - 11,3%.8. NghÖ An: 1 bÖnh nh©n.5. dÞch tÔ häc Loµi s¸n l¸ phæi ë ViÖt Nam:  C¸c t¸c gi¶ NC - SLP ë ViÖt Nam tõ nh÷ng n¨m 1976 trë vÒ tríc: ë VN cã loµi SLP: P.ringeri.  NC cña ViÖn Sèt rÐt - KST- CT TW 1995, thÊy loµi SLP thu håi tõ chã trong vïng DT vµ thu håi tõ mÌo g©y nhiÔm t¹i phßng thÝ nghiÖm ®îc x¸c ®Þnh b»ng PCR lµ P.heterotremus6. Phßng chèng  Nguyªn t¾c phßng chèng SLP lµ c¾t ®øt c¸c m¾t xÝch trong vßng ®êi cña s¸n.  BP h÷u hiÖu nhÊt lµ phèi hîp GDTT “kh«ng ¨n t«m, cua cha nÊu kÜ” nh “t«m, cua níng” víi ph¸t hi ...