Bài giảng môn xã hội học tôn giáo

a/ Tiếp cận niềm tin tôn giáo từ góc độ sinh học: các nhà nghiên cứu tôn giáo cho rằng 1 tín đồ, 1 con người có niềm tin tôn giáo đều được qui định bởi yếu tố sinh học (theo nghĩa đen có nghĩa là có những người khi sinh ra có sẵn niềm tin tôn giáo, nhưng bị chi phối bởi các tố chất ).
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng môn xã hội học tôn giáo XÃ HỘI HỌC TÔN GIÁO BÀI 1: NIỀM TIN TÔN GIÁOI/ QUAN HỆ VỀ NIỀM TIN TÔN GIÁO:Niền tin tôn giáo đóng vai trò đặc biệt quan trọng đối với tín đồ, nó là địnhhướng giá trị bền vững và chi phối hành động, tình cảm, ý th ức, l ối s ống c ủa tínđồ, vì vậy khi nói đến tín đồ nghĩa là nói đến con người có niềm tin tôn giáo.II/ NGUỒN GỐC CỦA NIỀM TIN TÔN GIÁO:a/ Tiếp cận niềm tin tôn giáo từ góc độ sinh học: các nhà nghiên cứu tôn giáocho rằng 1 tín đồ, 1 con người có niềm tin tôn giáo đều được qui định bởi yếu tốsinh học (theo nghĩa đen có nghĩa là có những người khi sinh ra có sẵn ni ềm tintôn giáo, nhưng bị chi phối bởi các tố chất ). Đứng đầu trường phái này là S.Frend: là nhà tâm lý và nhà XHH ông đãnghiên cứu niềm tin tôn giáo qua bản năng sinh học. Theo ông những tín đồ tôngiáo là những người có chức năng thần kinh khác thường, chức năng đó hướnghọ đến yếu tố siêu tự nhiên vì vậy theo ông yếu tố tâm lý là 1 y ếu tố đặc bi ệtquan trọng đối với tín đồ vì đó là hoạt động của hệ th ần kinh. M ột trong nh ữngngười phát triển quan niệm này của S.Frend là Parop- khi ông cho rằng việc tínđồ thực hiện hành vi chính là diển biến tâm lý được qui định bởi y ếu t ố sinhhọc. b/ Tíep cận từ góc độ xã hội: Quan niệm này bắt đầu từ những nguyên lý cơbản của chủ nghĩa Mác, một người có niềm tin tôn giáo phải xuất phát từ yếu tốxã hội như gia đình, cộng đồng, đó là những nhân tố XH quan trọng tác độngđến họ hình thành và duy trì niềm tin tôn giáo(Vd: 1 ng ười sinh ra trong m ột giađình tôn giáo thường họ là tín đồ.)quan niệm này th ường được nhi ều tr ườngphái nghiên cứu thừa nhận khi xem xét hiện tượng chuyển đổi tôn giáo.c/ Quan niệm của M.Weber: là 1 trong những nhà XHH thời kỳ đầu và ôngcũng đặt nền tảng nghiên cứu tôn giáo. Theo quan điểm của M.Weber niềm tin tôn giáo là s ự bi ểu hi ện thông quaứng xử, hành vi, hành động của con người trong XH, nó được qui định bởi cácđiều kiện kinh tế vì vậy niềm tin tôn giáo là sản phẩm của quá trình s ản xu ấtcủa xã hội, quan niệm quyền uy của đức chúa trời cũng phụ thuộc vào nhân tốnày và theo ông đức chúa trời không phải là nhân vật vĩnh hằng mà các đ ặt tínhcủa ông luôn thay đổi theo thời gian, kinh tế, ông cho rằng ho ạt đ ộng kinh t ếchính là hoạt động của tôn giáo. Quan điểm này phù hợp với quan điểm của Mác ở chổ tôn giáo là s ảnphẩm của XH vì vậy niềm tin tôn giáo cũng là sản phẩm của XH.d/ Quan điểm của những nhà XHH chủ nghĩa Mác về niềm tin tôn giáo: Tôn giáo là sự phản ánh hư ảo của con người về hiện tượng XHTheo Ăng Ghen hoạt động tôn giáo là quá trình phản ánh h ư ảo trong đ ầu óc c ủacon người những hiện tượng XH, nhưng mang tính siêu tự nhiên.III/ ĐẶC ĐIỂM CỦA NIỀM TIN TÔN GIÁO: 1/ Niềm tin là lực lượng siêu tự nhiên: đó là sự tin tưởng vào lực lượng thầnlinh, vào đấng tối cao và thường là người sáng lập ra tôn giáo (Vd: đ ức chúaJesu; đức phật…) Khi lý giải niềm tin tôn giáo các nhà nghiên cứu XHH thường đ ặt đ ặcđiểm này như là 1 tiêu chí trong quá trình khảo sát, mức độ tin tưởng vào đấngtối cao đó là thước đo của niềm tin tôn giáo. Như vậy đặc điểm của niềm tin tôngiáo thực ra là niềm tin vào lực lượng hư ảo.2/ Niềm tin vào 1 thế giới khác : tất cả các tôn giáo đều có viễn cảnh thế giớikhác nhau ( Vd: như cõi niết bàn của đạo phật; thiên đ ường c ủa đ ạo Kito; ngàyhội long hoa của đạo Cao Đài).Niềm tin tôn giáo là sự thể hiện b ền v ững vì nólà sản phẩm của lối sống, văn hoá và định hướng giá trị của tín đồ.Tóm lại: Niềm tin tôn giáo là 1 đặc trưng quan trọng đối với tín đ ồ, có nhi ềucách giải thích về vấn đề này vì vậy khi nghiên cứu XHH tôn giáo về lĩnh vựcniềm tin nhà XHH phải định hình nhóm XH cụ th ể, đối tượng vì ni ềm tin tôngiáo là quá trình tâm lý nó thể hiện ý chí, cảm xúc của tín đồ, ni ềm tin tôn giáokhác với tín ngưỡng dân gian vì nó chỉ có ở trong tín đồ ngược lại tín ngưỡngdân gian là 1 hiện tượng phổ biến trong cộng đồng XH. BÀI 2: THỰC HÀNH TÔN GIÁOI/ Khái niệm: Thực hành tôn giáo là sự thực hiện các nghi lễ tôn giáo của tín đ ồhay tổ chức tôn giáo.+ Là 1 sự kiện XH (vì mỗi việc thực hiện phản ánh 1 vấn đề)Các nhà XHH còn xem thực hành tôn giáo là 1 s ự ki ện XH và có th ể đo ki ểmđược bằng những hình thức thống kê, quan sát, để tìnm ra s ự tăng hay gi ảm c ủaniềm tin tôn giáo. Tuy nhiên chỉ mang tính tương đối.+ Thực hành tôn giáo có mối quan hệ chặt chẽ với niềm tin tôn giáo và bi ến đ ỗitôn giáo, hầu hết các nhà XHH đều xem thực hành tôn giáo là m ột th ướcđo, m ộttiêu chí để kiểm định về niềm tin tôn giáo.Tóm lại: việc giảm bớt các nghi lễ tôn giáo là sự biến đỗi tôn giáo, không ph ảilà tôn giáo mất đi mà chỉ là thay đổi về bản chất.Định nghĩa: Thực hành tôn giáo được xác định là một tín đ ồ th ực hi ện nh ững quiđịnh về nghi thức của 1 tôn giáo hay 1 tín ngưỡng hoặc việc một t ổ ch ức tôngiáo qui định một loạt cách thức ứng xử trong điều kiện xã hội nhất định.Kết luận: Thực hành tôn giáo là 1 hiện tượng XH th ể hiện sắc thái quy ền uycủa một tôn giáoThực hành tôn giáo như một hiện tượng văn hoá – XH vì vậy mỗi quốc gia cócách thức thực hành tôn giáo khác nhau, mỗi một tộc ngừời, mỗi một giai cấp cócách thức thực hành tôn giáo khác nhau.II/ Những vấn đề cơ bản của thực hành tôn giáo:Thực hành tôn giáo là một cách gọi khác của kinh nghiệm và thao tác tôn giáo, nóđược thông qua việc tham gia các nghi thức, các nghĩa vụ của một tín đ ồ haynhóm tín đồ đối với 1 tôn giáo như việc đi lễ nhà th ờ, việc cầu nguy ện ngày th ừ6.- Việc tham gia những nghi lễ của một tín đồ hay của 1 tôn giáo nó không theo 1chuẩn mực nhất định, nó là sự thể hiện của những hiện tượng XH Như việc 1tín đồ không nhất thiết đến nhà thờ, hay không nh ất thi ết th ực hi ện nh ững nghilễ tôn giáo nơi công cộng.- Thực hành tôn giáo là 1 hiện tượng XH, là sự suy ngẫm c ầu nguy ện c ủa tín đ ồtrong những giai đoạn XH nhất định.Kết luậ ...