Giáo trình Xã hội học tôn giáo: Phần 2

Nối tiếp phần 1, phần 2 sách gồm 12 chương còn lại: Tình cảm của tôn giáo, sùng bái tôn giáo, nhân cách tôn giáo, tổ chức xã hội tôn giáo, tôn giáo và xã hội, tôn giáo và sự phân tầng xã hội... Ở phần 2 sách chủ yếu tập trung vào tìm hiểu những khía cạnh xã hội của một vấn đề rộng lớn và phức tạp như tôn giáo, là một công việc rất phức tạp; vì vậy, giáo trình này không thể tránh khỏi những thiếu sót; hơn nữa, đây lại là những bước đi ban đầu.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình Xã hội học tôn giáo: Phần 2Chöông XIITÌNH CAÛM TOÂN GIAÙOI. KHAÙI NIEÄM VAØ ÑAËC ÑIEÅMI. 1. Khaùi nieämTheo taâm lyù hoïc, tình caûm laø caûm xuùc theå hieän quan heä chuû quan cuûa chuû theåñeán moät ñoái töôïng naøo ñoù (ñoái töôïng trong tröôøng hôïp naøy, coù theå laø moät caù theå,moät nhoùm ngöôøi hay söï vaät naøo ñoù...). Trong cuoäc soáng cuûa caù theå hay nhoùm, tìnhcaûm coù vai troø heát söùc to lôùn. Noù taùc ñoäng ñeán toaøn boä hoaït ñoäng soáng cuûa conngöôøi, töø nhaän thöùc ñeán haønh ñoäng. Nhöõng tình caûm tích cöïc (haøo höùng, phaánkhôûi, laïc quan...), giuùp cho hoaït ñoäng cuûa con ngöôøi ñaït naêng suaát vaø hieäu quaûhôn, cuõng nhö quan heä ngöôøi vôùi ngöôøi trôû neân thaân aùi hôn. Traùi laïi, caùc tình caûmtieâu cöïc (böïc boäi, ñau buoàn, lo laéng, sôï haõi...), laøm cho caùc cô quan hoâ haáp, tuaànhoaøn hoaït ñoäng khoù khaên, con ngöôøi laøm vieäc choùng meät moûi, hieäu suaát lao ñoängthaáp, giao tieáp vôùi ngöôøi khaùc khoù khaên.Cuõng nhö nieàm tin toân giaùo, tình caûm toân giaùo laø moät khía caïnh xaõ hoäi quantroïng nhaát cuûa baát cöù moät loaïi hình toân giaùo naøo. Raát khoù coù theå hieåu ñöôïc baûnchaát vaø aûnh höôûng cuûa toân giaùo, neáu khoâng hieåu tình caûm toân giaùo.Nhieàu nhaø xaõ hoäi hoïc, ñaõ coi tình caûm toân giaùo nhö laø nguoàn goác cô baûn cuûatoân giaùo. Nhaø trieát hoïc vaø xaõ hoäi hoïc G. Gephind cho raèng, tình caûm taïo neânnhöõng ñaëc ñieåm cô baûn nhaát cuûa moïi toân giaùo vaø taát caû quan ñieåm toân giaùo. Jamescuõng cho raèng, tình caûm laø nguoàn goác saâu xa cuûa toân giaùo. Coù theå, caùc quan ñieåmtreân cuûa Gephind vaø James seõ gaây ra nhöõng tranh caõi nhaát ñònh, vì hoï ñaõ quaù nhaánmaïnh vai troø tình caûm trong toång theå caùc yeáu toá xaõ hoäi khaùc cuûa toân giaùo. Song,ñieàu maø khoâng ai coù theå phuû nhaän ñöôïc, laø tình caûm toân giaùo coù vò trí vaø taàm quantroïng khoâng theå thay theá ñöôïc ñoái vôùi söï hình thaønh vaø toàn taïi cuûa toân giaùo.I. 2. Ñaëc ñieåm cuûa tình caûm toân giaùoMoät soá nhaø nghieân cöùu xaõ hoäi hoïc toân giaùo, ñaõ chæ ra ñaëc ñieåm cuûa tình caûmtoân giaùo theå hieän theo caùch sau:- Nhaø thaàn hoïc ngöôøi Ñöùc Ph. Sleimaxô, ñaõ xem tình caûm toân giaùo laø “tìnhcaûm phuï thuoäc”;- R. OÂttoâ thì cho raèng, tình caûm toân giaùo laø söï thoáng nhaát ñaëc bieät giöõa loøngkhaâm phuïc vaø söï sôï haõi thaànthaùnh;147- G. Wolbermin laïi nhaän xeùt, tình caûm toân giaùo laø tình caûm chôø ñôïi söïkhoâng an toaøn vaø sôï haõi.Thöïc ra, khi noùi ñeán tình caûm toân giaùo khoâng neân hieåu ñoù chæ laø tình caûm phuïthuoäc, sôï haõi tröôùc caùc löïc löôïng sieâu nhieân, maø caàn hieåu raèng, nhö caùc loaïi hìnhtình caûm khaùc cuûa con ngöôøi, tình caûm toân giaùo cuõng bao goàm nhöõng tình caûm tíchcöïc vaø nhöõng tình caûm tieâu cöïc. Caùc tình caûm toân giaùo tích cöïc goàm: tình yeâu, söïkính phuïc, toân suøng... ñoái vôùi thaàn thaùnh hay ñoái vôùi coäng ñoàng toân giaùo cuûa mình.Caùc tình caûm naøy, ñaõ goùp phaàn taïo neân ñaëc tröng cuûa xu höôùng toân giaùo. Trong soácaùc tình caûm toân giaùo tích cöïc, thì tình yeâu laø moät loaïi tình caûm quan troïng. Tìnhyeâu ñoái vôùi Thöôïng ñeá ñöôïc hình thaønh vaø phaùt trieån qua caàu nguyeän, qua caùcthöïc haønh toân giaùo vaø ñöôïc theå hieän raát roõ trong Thaùnh kinh cuûa toân giaùo.Ñoái vôùi caùc tín ñoà Kitoâ giaùo, tình yeâu ñöùc Chuùa trôøi laø moät phaåm chaát cô baûn.Noù khoâng chæ theå hieän qua caàu nguyeän ôû gia ñình, ôû nhaø thôø maø phaûi ñöôïc theåhieän ôû moïi nôi, moïi luùc vaø moïi hoaøn caûnh. Thieáu tình yeâu, thì khoâng theå ñeán ñöôïcvôùi Chuùa. Veà vaán ñeà naøy, L. Phôbaùch ñaõ coù moät nhaän xeùt tuyeät vôøi: Thöôïng ñeá,chính laø tình yeâu, laø traùi tim cuûa moãi tín ñoà. Kitoâ giaùo, ñoøi hoûi caùc tín ñoà tröôùc heátlaø tình yeâu ñoái vôùi Chuùa. ÔÛ caùc tín ñoà Kitoâ giaùo, luoân toàn taïi hai daïng tình yeâu:tình yeâu Chuùa vaø tình yeâu con ngöôøi. Trong hai loaïi tình yeâu naøy, thì tình yeâuChuùa giöõ vò trí haøng ñaàu, sau môùi ñeán tình yeâu con ngöôøi. ÔÛ ñaây, tình yeâu Chuùavaø tình yeâu con ngöôøi khoâng maâu thuaãn vôùi nhau trong tín ñoà Kitoâ giaùo.Tìm hieåu tình yeâu cuûa tín ñoà ñoái vôùi thaàn thaùnh, chuùng ta hieåu roû hôn xuhöôùng, ñaët ñieåm cuûa tình caûm toân giaùo vaø vai troø cuûa noù trong nhaän thöùc va haønhvi cuûa nhöõng ngöôøi theo toân giaùo. Coù theå xem tình caûm cuûa toân giaùo laø loaïi tìnhcaûm ôû toác ñoä cao, laø ñaëc tröng xaõ hoäi cuûa tín ñoà. Neáu quan saùt, tìm ñöôïc doøngngöôøi ñoå veà thaùnh ñòa Mecca (Arab Saudi) haøng naêm ñeå döï leã thaùnh Ramadan(thaùng 9, 10) hay moät soá löôïng ngöôøi taäp trung taïi Rome ñeå nhge Giaùo hoaøng dieånthuyeát, nay doøng ngöôøi ñi döï leã chuøa Höông, leã ñeàn Baø Chuùa Kho ôû nöôùc ta... chothaáy tình caûm toân giaùo laø maïnh meõ vaø coù vò trí nhö theá naøo ñoái vôùi nhöõng ngöôøitheo toân giaùo.Nhöng khi noùi ñeán nh ...