Bài giảng Phân tích chính sách ở công đoạn chính phủ - TS. Nguyễn Thị Kim Thoa

Bài giảng Phân tích chính sách ở công đoạn chính phủ do TS. Nguyễn Thị Kim Thoa thực hiện giới thiệu tới các bạn những nội dung về qui trình chính sách; cách để có một chính sách tốt ở công đoạn chính phủ; đánh giá tác động - RIA - trong xây dựng chính sách và một số nội dung khác. Mời các bạn tham khảo.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Phân tích chính sách ở công đoạn chính phủ - TS. Nguyễn Thị Kim Thoa Ban Công tác đại biểu Trung tâm BD ĐBDC PHÂN TÍCH CHÍNH SÁCH Ở CÔNG ĐOẠN CHÍNH PHỦ Mỹ Tho 08.2008 Ts. Nguyễn Thị Kim Thoa, Bộ Tư pháp 1.8/2008 Bộ TC áp thuế XK tuyệt đối với gạo 800.000-2.800.000 đ/tấn + Hạn mức xuất khẩu gạo  Thương lái nghỉ chơi; nông dân dư gạo ; giá tụt Nhóm quản lý – Nhóm ĐB dân cử nghĩ gì? 77 0. Khởi động: Kẹt xe – Tại sao? Nên làm gì? Từ các góc nhìn chính sách 1. Ý kiến Nhóm Quản lý: Bộ Giao Thông 2. Ý kiến Nhóm Dân cử: ĐBQH ở các tỉnh/ uỷ ban Nhận xét – Bình luận : CS là giải pháp đối với sự kiện có vấn đề • Góc nhìn khác nhau • Điều chỉnh bằng pháp luật và các phương tiện điều chỉnh khác • Tác động bằng chính sách để hướng tới giải pháp • Chính sách ảnh hưởng tới lợi ích của các nhóm -> hoạt động kinh tế và phát triển • Mục tiêu của chính sách có thể thay đổi khi thi hành • CS được đề xuất , soạn thảo, thẩm định, quyết định ở CP và trình QH như thế nào?  78 1. Qui trình chính sách 1. [Định vị ] Xác định vấn đề: 2. [Phương án] Hình thành phương án: 3. [Đề án ] Lập luận chọn phương án tối ưu 4. [Soạn thảo] Trình, soạn thảo,Thẩm định, thẩm tra 5. [Rà soát] Nguồn lực, Pháp lý , biện pháp hành chính, tổ chức 6. [Quyết định ] Thảo luận, Quyết định 7. [Thực hiện ] Tổ chức thực thi 8. [Giám sát] Giám sát thi hành 9. [Điều chỉnh ] Kiến nghị sửa đổi, bổ sung hoặc chấm dứt CS Mô hình qui trình chính sách PTCS   Chính phủ PTCS   Quốc hội 79 1.1. Xác định vấn đề 1. Từ sự kiện (giải pháp)? Thực tế và Nhu cầu quản lý (biện pháp QL)? 1. Tắc nghẽn GT đô thị, mất thời gian, ô nhiễm; điều hành GT bị vô hiệu. 2. Thông tin về tính nghiêm trọng (vấn đề) và sự cần thiết của can thiệp nhà nước 1. Thống kê phí tổn xh, nguyên nhân dẫn đến mất kiểm soát điều hành; xu hướng trầm trọng 3. Mục đích quản lý/tác động (tiêu chí) 1. Kiểm soát nguyên nhân ách tắc, tăng điều hành tại nút ách tắc; phân tán trung tâm.. 1.2. Hình thành phương án 1. Không làm gì 1. XH tự điều chỉnh, 2. Không kiểm soát được các nguy cơ, tổn thất 2. Can thiệp bằng các biện pháp hành chính và biện pháp khác 1. Khả thi? Ưu/ Nhược 3. Can thiệp bằng pháp luật 1. Khả thi? Ưu/Nhược? CS Lập pháp là gì (Nội dung CS) 80 1.3. Lập luận chọn phương án tối ưu (Đề án: Đ 32, 33 Luật BHVBQPPL) 1. Ưu điểm so với mục đích 2. Nhược điểm so với mục đích 3. Cân nhắc ưu-nhược và chọn phương án 4. Thể hiện phương án bằng Đề án chính sách (1,2,3 và nội dung các thông điệp chính sách, các điều kiện khả thi) 5. Lấy ý kiến, điều tra và đánh giá tác động của chính sách (Đ33.4 Luật BHVBQPPL) 1.4. Soạn thảo CS : Đưa nội dung vào hình thức • Thể hiện Nội dung CSLP vào hình thức – vỏ của CS: Biện pháp hành chính, xã hội, pháp luật • Chuyên gia soạn thảo CS và chuyên gia PTCS • LYK, đánh giá tác động • Kiểm soát rủi ro: Phương án giải quyết xung đột của các qui phạm, • Bảo đảm thực thi: trao quyền (tổ chức), hiệu lực, thời hiệu, tổng kết… • Bổ sung PTCS vào các hồ sơ dự thảo (lãnh đạo) 81 1.5. Rà soát nguồn lực và Biện pháp • Tổng rà soát các nguồn lực, biện pháp thực thi; ý kiến các bộ, ngành? Ai nữa? • Đánh giá chi phí – lợi ích; xung đột lợi ích, rủi ro, nguy cơ, biện pháp, bổ sung vào PTCS và hồ sơ dự án Chính sách được làm thế nào ở giai đoạn Chính phủ ? 82 Cơ sở để “xuất hiện” chính sách • Thực hiện đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, chiến lược phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh. • Xuất phát từ yêu cầu quản lý nhà nước (Luật xây dựng, Luật doanh nghiệp, Luật đầu tư, Luật đất đai...). • Bảo đảm thực hiện các quyền, nghĩa vụ cơ bản của công dân (Luật về quyền tiếp cận thông tin, Luật xây dựng, Pháp lệnh về tín ngưỡng, tôn giáo, Luật bảo hiểm y tế...). • Như vậy: Chính sách pháp luật có 2 chủ định chính. Đó là: • . Đưa cuộc sống (các quan hệ trong xã hội) vào khuôn khổ của pháp luật (Luật xây dựng, Luật doanh nghiệp, Luật đầu tư...). • . Tạo hành lang pháp luật cho cuộc sống phát triển (Luật cạnh tranh, Luật ban hành VBQPPL của HĐND, UBND...). Chủ thể xây dựng chính sách • Chủ yếu là Chính phủ, vì • 1. Chính phủ là cơ quan thực thi pháp luật, là người trực tiếp quản lý, điều hành, do vậy, thường xuyên đối mặt với các vấn đề đòi hỏi phải đưa ra các giải pháp để giải quyết vấn đề, cho nên: khi phát hiện vấn đề cần giải quyết, thì các bộ thường là chủ thể có nhiều kiến thức và kinh nghiệm giải quyết hơn cả. • 2.Có bộ máy hùng hậu và đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm. 83 Quy trình xây dựng CS • 1. Phát hiện và phân tích vấn đề (bắt bệnh) • Ví dụ 1: ùn tắc giao thông, tai nạn • Nguyên nhân: • - Cơ sở hạ tầng kém; • - Phương tiện không bảo đảm chất lượng; • - Ý thức của người tham gia giao thông kém; • - Không đội mũ bảo hiểm • - Phương tiện tham gia giao thông cồng kềnh, phương tiện tham gia giao thông tự tạo, không qua đăng kiểm cho nên rất dễ gây tai nạn, trong đó có xe lôi; • - Người dân không sợ phạt vi phạm; • - Quản lý giao thông kém, không khoa học; • .... Ví dụ 2 • Đời sống của đồng bào vùng sâu, vùng xa (chủ yếu là đồng bào dân tộc ít người) khó khăn, lý do • Trình độ học vấn, trình độ hiểu biết kém; ít khả năng tiếp cận phúc lợi xã hội, ít khả năng tham gia các hoạt động của nhà nước (mặc dù Hiến pháp, luật đều quy định không có phân biệt công dân có thành phần dân tộc khác nhau!) • Sống ở vùng khó khăn (không có nước ngọt, ít đ ...