bài giảng: Phân tích chương trình vật lý phổ thông

Phân tích chương trình vật lý phổ thông là một phần quan trọng của chuyên ngành Phương pháp dạy học vật lý ở trường phổ thông nhằm nghiên cứu cấu trúc chương trình, nội dung kiến thức được trình bày trong sách giáo khoa vật lý phổ thông và cách tổ chức dạy cho học sinh một số kiến thức cụ thể. Như vậy đối tượng của phân tích vật lý phổ thông là chương trình sách giáo khoa vật lý phổ thông...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
bài giảng: Phân tích chương trình vật lý phổ thôngSimpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com ®¹i häc huÕ tr−êng ®¹i häc s− ph¹m Lª c«ng triªm - L£ THóC TUÊN bµi gi¶ng ph©n tÝch ch−¬ng tr×nh vËt lý phæ th«ng huÕ- 2004Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com bµi gi¶ng ph©n tÝch ch−¬ng tr×nh vËt lÝ phæ th«ng - 2004 Ch−¬ng I Më ®Çu I. §èi t−îng vµ nhiÖm vô cña bé m«n “Ph©n tÝch ch−¬ng tr×nh vËt lý phæ th«ng” lµ mét phÇn quan träng cña chuyªn ngµnh Ph−¬ng ph¸p d¹y häc vËt lý ë tr−êng phæ th«ng nh»m nghiªn cøu cÊu tróc ch−¬ng tr×nh, néi dung kiÕn thøc ®−îc tr×nh bµy trong s¸ch gi¸o khoa vËt lý phæ th«ng vµ c¸ch tæ chøc d¹y cho häc sinh mét sè kiÕn thøc cô thÓ. Nh− vËy, ®èi t−îng cña Ph©n tÝch tr×nh vËt lý phæ th«ng lµ ch−¬ng tr×nh vµ s¸ch gi¸o khoa vËt lý phæ th«ng. NhiÖm vô chÝnh cña Ph©n tÝch ch−¬ng tr×nh lµ nghiªn cøu cÊu tróc ch−¬ng tr×nh, néi dung kiÕn thøc, c¸ch thÓ hiÖn néi dung kiÕn thøc ®ã trong s¸ch gi¸o khoa vËt lý, tøc lµ n¾m ®−îc ý ®å cña t¸c gi¶ s¸ch gi¸o khoa vµ tæ chøc d¹y häc mét sè kiÕn thøc cô thÓ. C¬ së nghiªn cøu cña Ph©n tÝch ch−¬ng tr×nh, tr−íc hÕt lµ khoa häc vËt lý bao gåm c¸c kiÕn thøc vÒ vËt lý ®¹i c−¬ng, vËt lý lý thuyÕt vµ vËt lý kü thuËt; nh÷ng kiÕn thøc vÒ lý luËn d¹y häc bé m«n, nh÷ng kiÕn thøc vÒ triÕt häc, vÒ t©m lý häc vµ vÒ gi¸o dôc häc. II. Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung trong viÖc x©y dùng ch−¬ng tr×nh vËt lý phæ th«ng Ch−¬ng tr×nh vËt lý phæ th«ng cña hÇu hÕt c¸c n−íc trªn thÕ giíi kÐo dµi tõ 5 ®Õn 7 n¨m vµ b¾t ®Çu tõ løa tuæi 13, 14, tøc lµ tõ líp 6 hoÆc líp 7. CÊu tróc ch−¬ng tr×nh, néi dung kiÕn thøc trong c¸c gi¸o tr×nh vËt lý phæ th«ng hoµn toµn kh¸c nhau ®−îc quy ®Þnh bëi hÖ thèng gi¸o dôc phæ th«ng, nhiÖm vô bé m«n vµ truyÒn thèng gi¸o dôc cña tõng quèc gia ®ã. Tuy vËy, ng−êi ta còng t×m ®−îc nh÷ng nÐt chung vÒ mÆt cÊu tróc, vÒ c¸ch thÓ hiÖn c¸c quan ®iÓm nhËn thøc cña vËt lý häc vµ c¸c khuynh h−íng ®Æc tr−ng trong viÖc x©y dùng ch−¬ng tr×nh vµ s¸ch gi¸o khoa. 2.1. CÊu tróc ch−¬ng tr×nh Nh×n l¹i lÞch sö cña viÖc x©y dùng ch−¬ng tr×nh vµ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña s¸ch gi¸o khoa nãi chung, trong ®ã cã s¸ch gi¸o khoa vËt lý, chóng ta thÊy c¸c t¸c gi¶ ®· sö dông nhiÒu kiÓu cÊu tróc kh¸c nhau. §ã lµ kiÓu cÊu tróc ®−êng th¼ng, cÊu tróc ®ång t©m vµ cÊu tróc bËc. 1Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com bµi gi¶ng ph©n tÝch ch−¬ng tr×nh vËt lÝ phæ th«ng - 2004 2.1.1. CÊu tróc ®−êng th¼ng CÊu tróc ch−¬ng tr×nh theo ®−êng th¼ng lµ kiÓu cÊu tróc mµ trong ®ã néi dung kiÕn thøc ®−îc s¾p xÕp theo mét trËt tù logic chÆt chÏ tõ ®Çu ®Õn cuèi. TÊt c¶ kiÕn thøc cña vËt lý häc dù ®Þnh ®−a vµo s¸ch gi¸o khoa chØ ®−îc tr×nh bµy mét lÇn mµ kh«ng bao giê cã sù lÆp l¹i kiÕn thøc. ¦u ®iÓm cña kiÓu cÊu tróc nµy lµ tiÕt kiÖm ®−îc thêi gian häc tËp. Nh−ng nh−îc ®iÓm lín nhÊt cña nã lµ kh«ng thÓ tr×nh bµy trän vÑn nh÷ng kiÕn thøc “ban ®Çu” cña vËt lý häc cho nh÷ng häc sinh líp d−íi do kh¶ n¨ng nhËn thøc cña c¸c em cßn rÊt h¹n chÕ vµ do c«ng cô cÇn thiÕt cña to¸n häc ch−a ®−îc trang bÞ ®Çy ®ñ. ChÝnh v× vËy mµ kiÓu cÊu tróc nµy ®−îc sö dông rÊt Ýt trong c¸c tr−êng phæ th«ng. 2.1.2. CÊu tróc ®ång t©m CÊu tróc ®ång t©m lµ kiÓu cÊu tróc mµ trong ®ã néi dung kiÕn thøc ®−îc s¾p xÕp theo “c¸c vßng trßn ®ång t©m” Theo kiÓu cÊu tróc nµy, ë c¸c líp d−íi, häc sinh ®−îc häc toµn bé kiÕn thøc vËt lý ®−îc tr×nh bµy mét c¸ch ®¬n gi¶n phï hîp víi kh¶ n¨ng nhËn thøc cña c¸c em. Nh÷ng néi dung kiÕn thøc ®ã l¹i ®−îc tr×nh bµy cho häc sinh ë c¸c líp cuèi cÊp nh−ng ë møc ®é s©u h¬n, hoµn thiÖn h¬n trªn c¬ së häc sinh ®· n¾m ®−îc nh÷ng kiÕn thøc vÒ hãa häc vµ sö dông ®−îc c¸c c«ng cô to¸n häc cÇn thiÕt trong viÖc nghiªn cøu ®Þnh l−îng c¸c kh¸i niÖm, c¸c ®Þnh luËt, c¸c thuyÕt vËt lý mét c¸ch chÝnh x¸c. ¦u ®iÓm lín nhÊt cña kiÓu cÊu tróc nµy lµ kiÕn thøc ®−îc lÆp ®i lÆp l¹i, t¹o ®iÒu kiÖn cho häc sinh hiÓu kü h¬n vµ nhí l©u h¬n. Tuy nhiªn, kiÓu cÊu tróc nµy ®· sím béc lé nh−îc ®iÓm lín. §ã lµ sù hao phÝ qu¸ nhiÒu vÒ thêi gian häc tËp; khi kiÕn thøc cò ®−îc lÆp l¹i lµm mÊt høng thó häc tËp ë nhiÒu häc sinh kh¸ giái. ChÝnh v× lý do ®ã mµ trong nh÷ng thËp niªn gÇn ®©y, c¸c chuyªn gia x©y dùng ch−¬ng tr×nh vµ c¸c t¸c gi¶ s¸ch gi¸o khoa kh«ng cßn sö dông cÊu tróc nµy. 2.1.3. CÊu tróc bËc §Ó kh¾c phôc nh−îc ®iÓm vèn cã cña hai kiÓu cÊu tróc trªn, c¸c nhµ ph−¬ng ph¸p d¹y häc vµ c¸c t¸c gi¶ s¸ch gi¸o khoa ®· ®−a ra kiÓu cÊu tróc míi: cÊu tróc bËc. Theo kiÓu cÊu tróc nµy, ch−¬ng tr×nh vËt lý phæ th«ng ®−îc chia thµnh hai hoÆc ba bËc (th«ng th−êng lµ hai bËc). ë bËc häc d−íi, nh÷ng kiÕn thøc vËt lý ®¬n gi¶n ®−îc tr×nh mét c¸ch hoµn thiÖn, kh«ng lÆp l¹i ë bËc häc trªn. BËc häc trªn dµnh ®Ó bæ sung, hoµn thiÖn nh÷ng néi dung kiÕn thøc mµ kh«ng thÓ hoµn th ...