Bài giảng Phân tích và xử lý số liệu trong sinh học : Chương 2 - ThS. Nguyễn Thành Luân

Nội dung chính trong Bài giảng Phân tích và xử lý số liệu trong sinh học Chương 2 Thiết kế thí nghiệm ngoài đồng nhằm trình bày về cách bố trí, bố trí khối hoàn toàn ngẫu nhiên.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Phân tích và xử lý số liệu trong sinh học : Chương 2 - ThS. Nguyễn Thành Luân 08-Mar-13 THIẾT KẾ THÍ NGHIỆM NGOÀI ĐỒNG 1 08-Mar-13 ? Các cách bố trí • Khối hoàn toàn ngẫu nhiên: thể thức thừa số, thể thức lô phụ, dãy phụ…(tùy theo số lượng yếu tố). • Hình vuông Latin 2 08-Mar-13 Khối Hoàn Toàn Ngẫu Nhiên Randomized Complete Block Design (RCBD) Bố trí Khối Hoàn Toàn Ngẫu Nhiên Randomized Complete Block Design (RCBD) Sử dụng rộng rãi nhất trong nông nghiệp. Số lượng nghiệm thức không quá lớn và diện tích thí nghiệm có thể xác định hướng biến động. Đặc điểm: các nghiệm thức được bố trí trong cùng một điều kiện hoàn cảnh và lập lại trong cùng một điều kiện hoàn cảnh khác. Tính tiên quyết: mỗi khối có cùng diện tích (kích cỡ), mỗi khối chứa tất cả các nghiệm thức. Nguồn biến động lý tưởng được sử dụng để bố trí khối là biến động lớn và có thể đoán được • Hướng di chuyển của côn trùng • Sự không đồng nhất của đất đai, phân bón • Sự biến động của đồng ruộng: trong thí nghiệm nghiên cứu phản ứng cây trồng với sự bất lợi về nguồn nước. 3 08-Mar-13 Kỹ thuật bố trí khối • Mục đích: giảm sai số thí nghiệm bằng cách loại trừ sự biến động của những nguồn biến động được biết • Nhóm các đơn vị thí nghiệm vào trong khối, sự biến động trong mỗi khối được giảm thiểu và sự biến động giữa các khối tăng lên. • Hướng khối được chọn lựa để sự biến động được xác định giữa các khối và lô thí nghiệm trong cùng một khối được đồng nhất. Hai hướng quyết định quan trọng cần được thực hiện Lựa chọn nguồn biến động được sử dụng để bố trí thí nghiệm.  Sự lựa chọn dạng khối và hướng bố trí. Các hướng dẫn đi đến quyết định • Biến động một hướng: sử dụng khối dài và hẹp, chiều dài của khối vuông góc với hướng biến động. • Biến động dinh dưỡng xảy ra theo hai hướng với một hướng biến động nhiều hơn hướng khác, bỏ qua những biến động yếu hơn • Biến động dinh dưỡng xảy ra theo hai hướng với cả hai hướng biến động như nhau và vuông góc với nhau  chọn một trong hai. + Sử dụng khối càng vuông càng tốt + Sử dụng những khối dài và hẹp với chiều dài khối vuông góc với một hướng biến động. 4 08-Mar-13 • Nếu có một thí nghiệm không thể hoàn tất cho thí nghiệm trong một ngày: công việc nên hoàn tất cho tất cả các lô trong cùng một khối trong cùng một ngày. • Nếu có hơn một người ghi nhận số liệu: cùng một người nên cho tất cả các lô trong cùng một khối. Chú ý Độ tự do sai số: (t-1) x (r-1)  12 Trong đó: t : nghiệm thức r : lần lặp lại Bè trÝ theo khèi 5 08-Mar-13 Bước 1: Phân diện tích thí nghiệm ra làm r khối giống nhau, r là số lần lặp lại, sau đó thực hiện kỹ thuật khối như mô tả trên. Chọn ngẫu nhiên và bố trí thí nghiệm Việc chọn ngẫu nhiên trong RCBD được áp dụng riêng lẻ và độc lập cho mỗi khối. TD: Chúng ta sử dụng thí nghiệm trên đồng với 6 nghiệm thức A, B, C, D, E, F và 4 lần lặp lại. Hướng biến động (chỉ một hướng biến động về dinh dưỡng) Khèi I Khèi II Khèi III Khèi IV 6 08-Mar-13 Bước 2: Chia nhỏ khối đầu tiên ra làm t lô thí nghiệm. Bố trí t nghiệm thức ngẫu nhiên vào t lô Hướng biến động (chỉ một hướng biến động về dinh dưỡng) Khèi I Khèi II Khèi III Khèi IV Hướng biến động (chỉ một hướng biến động về dinh dưỡng) 1 4 7 10 13 16 19 22 C E A C F A E F 2 5 5 8 11 14 17 20 23 D B E D B D C A 3 6 9 12 15 18 21 24 F A B F E C D B Khèi I Khèi II Khèi III Khèi IV Thể thức thừa số (factorial experiment) • Số nghiệm thức kết hợp: ít hơn 10. • Lần lặp lại: phải thỏa điều kiện (r-1) x (t-1) 12. • Trong đó: r là số lần lặp lại và t là số công thức thí nghiệm. • Biến động dinh dưỡng trong đất: một c ...