Bài giảng pháp luật - chương 3

Tham khảo tài liệu 'bài giảng pháp luật - chương 3', kinh tế - quản lý, luật phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng pháp luật - chương 3 CHƯƠNG 4 QUAN HEÄ PHAÙP LUAÄT MUÏC TIEÂU Sinh vieân hoïc xong chöông naøy seõ naém vöõng nhöõng yù cô baûn sau: Hieåu roõ khaùi nieäm quan heä Phaùp luaät vaø caùc thaønh phaàn cuûa moät quan heä Phaùp luaät. Phaân bieät ñöôïc quan heä Phaùp luaät vôùi caùc quan heä khaùc trong ñôøi soáng xaõ hoäi. Caùc boä phaän caáu thaønh quan heä Phaùp luaät, yù nghóa cuûa moãi boä phaän trong quan heä Phaùp luaät. Phaân bieät naêng löïc Phaùp luaät vaø naêng löïc haønh vi. Phaân bieät ñöôïc söï khaùc bieät giöõa toå chöùc laø phaùp nhaân vôùi toå chöùc khoâng laø phaùp nhaân. Nhöõng caên cöù laøm phaùt sinh, thay ñoåi hay chaám döùt moät quan heä Phaùp luaät NỘI DUNG 1. Khái niệm quan hệ pháp luật 2. Đặc điểm của quan hệ pháp luật 3. Chủ thể của quan hệ pháp luật 4. Quyền và nghĩa vụ pháp lý 5. Khách thể của quan hệ pháp luật 6. Sự kiện pháp lý 7. Phân lọai 8. Câu hỏi KHAÙI NIEÄM Quan heä phaùp luaät laø quan heä xaõ hoäi ñöôïc caùc quy phaïm phaùp luaät ñieàu chænh, trong ñoù caùc beân tham gia ñaùp öùng ñöôïc nhöõng ñieàu kieän do nhaø nöôùc quy ñònh, coù nhöõng quyeàn vaø nghóa vuï nhaát ñònh theo quy ñònh cuûa phaùp luaät. ÑAËC ÑIEÅM CUÛA QUAN HEÄ PHAÙP LUAÄT Quan heä phaùp luaät laø caùc quan heä xaõ hoäi ñöôïc caùc quy phaïm phaùp luaät ñieàu chænh. Quan heä phaùp luaät mang tính yù chí nhaø nöôùc. Laø quan heä maø caùc beân tham gia quan heä ñoù coù quyeàn, nghóa vuï phaùp lyù vaø ñöôïc Nhaø nöôùc ñaûm baûo thöïc hieän. CHUÛ THEÅ CUÛA QUAN HEÄ PHAÙP LUAÄT Khaùi nieäm Caù nhaân, toå chöùc ñaùp öùng ñöôïc nhöõng ñieàu kieän do Nhaø nöôùc quy ñònh cho moãi loaïi quan heä phaùp luaät vaø tham gia vaøo quan heä phaùp luaät ñoù thì ñöôïc goïi laø chuû theå cuûa quan heä phaùp luaät. Naêng löïc chuû theå goàm hai yeáu toá: naêng löïc haønh vi vaø naêng löïc phaùp luaät. Naêng löïc phaùp luaät: laø khaû naêng höôûng quyeàn vaø thöïc hieän nghóa vuï theo quy ñònh cuûa phaùp luaät. Naêng löïc haønh vi: laø khaû naêng cuûa caù nhaân, toå chöùc ñöôïc Nhaø nöôùc thöøa nhaän, baèng haønh vi cuûa chính mình xaùc laäp vaø thöïc hieän caùc quyeàn vaø nghóa vuï phaùp lyù cuõng nhö ñoäc laäp chòu traùch nhieäm veà nhöõng haønh vi cuûa mình. LÖU Y Naêng löïc phaùp luaät laø ñieàu kieän caàn, naêng löïc haønh vi laø ñieàu kieän ñuû ñeå caù nhaân, toå chöùc trôû thaønh chuû theå cuûa quan heä phaùp luaät Naêng löïc phaùp luaät vaø naêng löïc haønh vi ñeàu ñöôïc quy ñònh cuï theå trong caùc vaên baûn quy phaïm phaùp luaät. Ñoái vôùi caùc quoác gia khaùc nhau, hoaëc trong moãi giai ñoaïn lòch söû khaùc nhau ôû moãi nhaø nöôùc, naêng löïc chuû theå cuûa caù nhaân, toå chöùc ñöôïc quy ñònh khaùc nhau. CAÙC LOAÏI CHUÛ THỂ CAÙ NHAÂN (COÂNG DAÂN, NGÖÔØI NÖÔÙC NGOAØI, NGÖÔØI KHOÂNG COÙ QUOÁC TÒCH). Naêng löïc phaùp luaät coù töø khi ngöôøi ñoù ñöôïc sinh ra vaø chaám döùt khi ngöôøi ñoù cheát. Naêng löïc haønh vi xuaát hieän muoän hôn naêng löïc phaùp luaät vaø phaùt trieån theo quaù trình phaùt trieån töï nhieân cuûa con ngöôøi. Khi Caù nhaân ñaït nhöõng ñieàu kieän do phaùp luaät quy ñònh nhö ñoä tuoåi, khaû naêng nhaän thöùc, trình ñoä chuyeân moân… thì ñöôïc xem laø coù naêng löïc haønh vi. Ñoái vôùi ngöôøi nöôùc ngoaøi vaø ngöôøi khoâng coù quoác tòch: Naêng löïc chuû theå cuûa hoï bò haïn cheá hôn so vôùi coâng daân. PHAÙP NHAÂN Laø moät khaùi nieäm phaùp lyù phaûn aùnh ñòa vò phaùp lyù cuûa moät toå chöùc. Ñeå moät toå chöùc ñöôïc coâng nhaän laø phaùp nhaân thì toå chöùc ñoù phaûi coù caùc ñieàu kieän sau: ‣ Laø toå chöùc ñöôïc thaønh laäp moät caùch hôïp phaùp. ‣ Coù cô caáu toå chöùc chaët cheõ. ‣ Coù taøi saûn rieâng vaø töï chòu traùch nhieäm baèng taøi saûn ñoù khi tham gia quan heä phaùp luaät. ‣ Nhaân danh mình tham gia caùc quan heä phaùp luật. NAÊNG LÖÏC CHUÛ THEÅ CUÛA PHAÙP NHAÂN Naêng löïc phaùp luaät cuûa phaùp nhaân: mang tính chuyeân bieät. Phaùt sinh: töø thôøi ñieåm ñöôïc cô quan Nhaø nöôùc coù thaåm quyeàn thaønh laäp, cho pheùp thaønh laäp hoặc đöôïc caáp giaáy pheùp hoaït ñoäng. Chaám döùt: töø thôøi ñieåm chaám döùt söï toàn taïi cuûa phaùp nhaân trong moät soá tröôøng hôïp nhö: phaù saûn, giaûi theå, chia nhoû, hôïp nhaát… Naêng löïc haønh vi cuûa phaùp nhaân: phaùt sinh vaø chaám döùt cuøng thôøi ñieåm vôùi naêng löïc phaùp luaät cuûa phaùp nhaân. NHAØ NÖÔÙC Laø chuû theå ñaëc bieät cuûa quan heä phaùp luaät, vì nhaø nöôùc laø chuû theå cuûa quyeàn löïc chính trò cuûa toaøn xaõ hoäi, laø chuû sôû höõu lôùn nhaát trong xaõ hoäi. Nhaø nöôùc laø chuû theå cuûa caùc quan heä phaùp luaät quan troïng. QUYỀN CHỦ THỂ VÀ NGHĨA VỤ PHÁP LÝ Quyền chủ thể là khả năng xử sự của các cá nhân tổ chức tham gia quan hệ pháp luật được QPPL quy định trước và được nhà nước bảo vệ bằng sự cưỡng chế Nghĩa vụ pháp lý là cách xử sự bắt buộc được QPPL quy định đối với chủ thể nhằm đáp ứng việc thực hiện quyền chủ thể của bên kia KHÁCH THỂ CỦA QUAN HỆ PHÁP LUẬT Là những giá trị vật chất, tinh thần và những giá trị xã hội khác mà cá nhân, tổ chức mong muốn đạt được khi tham gia vào quan hệ pháp luật và thực hiện quyền chủ thể - nghĩa vụ pháp lý SÖÏ KIEÄN PHAÙP LÝ Ù Khaùi nieäm: Söï kieän phaùp lyù laø ñieàu kieän, hoaøn caûnh, tình huoáng cuûa ñôøi soáng thöïc teá maø söï xuaát hieän hay maát ñi cuûa chuùng ñöôïc quy phaïm phaùp luaät gaén vôùi söï phaùt sinh thay ñoåi hay chaám döùt moät quan heä phaùp luaät. PHAÂN LOAÏI Caên cöù theo tieâu chuaån yù chí, söï kieän phaùp lyù ñöôïc phaân loaïi thaønh: Söï bieán phaùp lyù. Haønh vi phaùp lyù. Caên cöù vaøo keát quaû taùc ñoäng cuûa söï kieän phaùp lyù ñoái vôùi quan heä phaùp luaät, coù ba loaïi söï kieän: Söï kieän phaùp lyù laøm phaùt sinh, laøm thay ñoåi vaø laøm chaám döùt QHPL. CAÂU HOÛI 1. Quan heä Phaùp luaät laø quan heä giöõ ...