Bài giảng Siêu âm chẩn đoán buồng trứng - BS. Nguyễn Quang Trọng

Bài giảng Siêu âm chẩn đoán buồng trứng trình bày các nội dung sau: Giải phẫu, nang chức năng buồng trứng, nang buồng trứng xuất huyết, u quái buồng trứng, u ang tuyến thanh dịch, u nang tuyến nhầy, carcinoma buồng trứng, di căn buồng trứng, lạc nội mạc tử cung, xoắn buồng trứng và kết luận.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Siêu âm chẩn đoán buồng trứng - BS. Nguyễn Quang Trọng People only see what they are prepared to see. Ralph Waldo Emerson SIÊU ÂM CHẨN ĐOÁN BUỒNG TRỨNG BS. NGUYỄN QUANG TRỌNG (Last update 23/09/2010) KHOA CHẨN ĐOÁN HÌNH ẢNH BỆNH VIỆN FV - TP.HCM NỘI DUNG • Giải phẫu. • Nang chức năng buồng trứng (functional cyst). • Nang buồng trứng xuất huyết (hemorrhagic cyst). • U quái buồng trứng (ovarian teratoma). • U nang tuyến thanh dịch (serous cystadenoma). • U nang tuyến nhầy (mucinous cystadenoma). • Carcinoma buồng trứng (ovarian carcinoma). – Carcinoma nang tuyến thanh dịch. – Carcinoma nang tuyến nhầy. • Di căn buồng trứng (ovarian metastasis). • Lạc nội mạc tử cung (endometriosis). • Xoắn buồng trứng (ovarian torsion). • Kết luận. GIẢI PHẪU Dây chằng treo buồng trứng Vòi trứng B. trứng Tử cung D/chằng TC-BT Dây chằng rộng BUỒNG TRỨNG NHÌN TỪ PHÍA SAU HỐ BUỒNG TRỨNG Ở THÀNH SAU-BÊN VÙNG CHẬU ĐM&TM buồng trứng (chạy Niệu quản trong d. chằng treo b. trứng) Tử cung Buồng trứng Vòi trứng TM chậu ngoài Dây chằng tròn MẠCH MÁU BUỒNG TRỨNG ĐM buồng trứng Niệu quản TM buồng trứng Vòi trứng ĐM&TM chậu ngoài Buồng trứng • Hai buồng trứng có hình bầu dục nằm ở hai bên hoặc sau-bên TC, có giới hạn khá rõ trên siêu âm. • Bình thường ta thấy ở buồng trứng có hồi âm đồng dạng và có nhiều nang rất nhỏ, kích thước khoảng 2 - 3mm nằm ở ngoại vi buồng trứng. Nhờ nó mà ta nhận biết được buồng trứng. SA qua ngã thành bụng SA qua ngã âm đạo Dây chằng rộng và buồng trứng hai bên thấy rõ nhờ dịch tự do trong ổ bụng. Peter M. Doubilet et al. Atlas of Ultrasound in Obstetrics and Gynecology. 2003 • Ở thời kỳ mãn kinh, do buồng trứng teo lại và không còn những nang nhỏ ở ngoại vi buồng trứng cho nên rất khó thấy buồng trứng. • Ở lát cắt theo trục dọc của buồng trứng, ta đo chiều dài (L) và bề dày (T) của buồng trứng. • Ở lát cắt theo trục ngang của buồng trứng ta đo chiều ngang (W) của buồng trứng. • Kích thước mỗi buồng trứng khoảng 1,5 x2,5 x 4cm. • Thể tích mỗi buồng trứng được tính theo công thức: V = ½ L(cm)xW(cm)xT(cm) • Nang buồng trứng có kích thước < 3cm có thể thấy ở 15% phụ nữ mãn kinh. • Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng: tần suất ác tính rất thấp ở những nang không vách, không chồi, có đường kính < 5 cm. • Do vậy với những nang này, chỉ cần theo dõi bằng siêu âm định kỳ mà không cần phải phẫu thuật. • Tần suất ác tính chiếm đến 65% khi phụ nữ ở tuổi mãn kinh có nang buồng trứng đường kính > 10 cm. C.M.Rumack et al. Diagnostic Ultrasound. 3rd Edition. 2005. p527-579 • Phẫu thuật cần được áp dụng với những nang tăng kích thước hoặc thay đổi đặc tính theo thời gian. • Phẫu thuật cũng được chỉ định ở phụ nữ mãn kinh có: – Nang buồng trứng > 5 cm. – Nang có vách và/ hoặc có chồi. C.M.Rumack et al. Diagnostic Ultrasound. 3rd Edition. 2005. p527-579 NANG BUỒNG TRỨNG NANG CHỨC NĂNG (FUNCTIONAL CYST) • Từ tuần thứ II của chu kỳ kinh, có 1 nang noãn phát triển trội lên (gọi là nang trội khi có kích thước > 10mm). • Đặc điểm của nang noãn (follicular cyst) là không vách, không chồi, gia tăng kích thước trung bình 2mm/ngày để đạt kích thước khoảng 20-24mm tại thời điểm chuẩn bị rụng trứng. Nang noãn đang phát triển (Developing follicles). Nang noãn trưởng thành (Mature follicle – Graafian). Rụng trứng (Discharged ovum). Hình thành hoàng thể (Corpus luteum). NANG BUỒNG TRỨNG NANG CHỨC NĂNG (FUNCTIONAL CYST) • Sau khi rụng trứng, nang hoàng thể (corpus luteal cyst) hình thành, nang này có vách dày hơn, giàu tưới máu, tạo thành ring-of-fire. Nang hoàng thể thoái triển vào cuối chu kỳ kinh. LƯU Ý 1. Không phải lúc nào ta cũng thấy được buồng trứng khi siêu âm qua ngã thành bụng. Buồng trứng được nhận biết và khảo sát tốt hơn qua ngã âm đạo, tuy nhiên đôi khi ta vẫn không thấy được buồng trứng vì nó ở ngoài vùng khảo sát của đầu dò. 2. Thể tích buồng trứng ở trẻ chưa dậy thì # 3 ml, ở phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ # 8 ml và ở phụ nữ mãn kinh < 6 ml. 3. Hai loại nang chức năng của buồng trứng (nang noãn và nang hoàng thể) thường có kích thước không quá 25 mm. Faysal A. Saksouk, MD et al. Recognition of the Ovaries and Ovarian Origin of Pelvic Masses with CT. RadioGraphics 2004;24:S13 ...