Bài giảng Siêu âm dị tật thần kinh trung ương thai nhi - PGS.TS Lưu Thị Hồng

Một số nội dung của bài giảng gồm dị tật bẩm sinh của thần kinh trung ương; thai vô sọ hay quái thai không não; não úng thuỷ; hội chứng Dandy-Walker; tiên lượng và xử trí sản khoa; não trước không phân chia; não lộn ngoài; tật liền não... Để nắm chi tiết nội dung kiến thức mời các bạn cùng tham khảo bài giảng.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Siêu âm dị tật thần kinh trung ương thai nhi - PGS.TS Lưu Thị Hồng ĐẠI HỌC Y HÀ NỘISIÊU ÂM DỊ TẬT THẦN KINH TRUNG ƯƠNGTHAI NHI PGS.TS Lưu Thị Hồng ĐẶT VẤN ĐỀCó nhiều loại tác nhân khác nhau có thể gây DTBS chothai, các tác nhân tác động vào mỗi giai đoạn khácnhau của quá trình phát triển phôi thai sẽ có thể gây ranhững ảnh hưởng khác nhau tùy thuộc giai đoạn chịusự tác động và gây ra rất nhiều loại dị tật bẩm sinh, mỗiloại dị tật bẩm sinh gây tác động đến một cơ quan nhấtđịnh của cơ thể thai nhi, làm thai nhi có thể chết ngaytrong bụng mẹ, chết sau khi sinh hoặc mang những dịtật suốt cuộc đời, ĐẶT VẤN ĐỀ-Từ tuần 12 -14 của thai kỳ: Đây là thời điểm bác sĩ siêu âm có thểxác định tuổi thai một cách chính xác nhất. Và điều quan trọng hơncủa việc siêu âm thai trong thời kỳ này là bác sĩ có thể đo khoảngsáng sau gáy nhằm dự đoán một số bất thường nhiễm sắc thể(những bất thường này có thể là nguyên nhân gây bệnh Down, dịdạng tim, chi, thoát vị cơ hoành…). Thai đơn hay đôi thì đây cũng là thời điểm bác sĩ siêu âm cóthể cho kết quả chính xác nhất.- Từ tuần 21 - 24 của thai kỳ: Hầu hết các cơ quan bên trong thainhi đều được bác sĩ siêu âm kiểm tra để đảm bảo thai phát triểnbình thường. Các cột sống, hộp sọ, não, tim, phổi, thận, cánh tay vàchân của thai nhi ở thời kỳ này đều có thể được nhìn thấy. ĐẶT VẤN ĐỀCó thể phát hiện hầu hết các bất thường về hình thái của thai nhinhư sứt môi, hở hàm ếch, dị dạng ở các cơ quan nội tạng. Thời giannày đặc biệt quan trọng còn bởi vì những đình chỉ thai nghén chỉ cóthể được thực hiện trước tuần thứ 28.- Từ tuần 30 - 32 của thai kỳ: Những bất thường xuất hiện muộnnhư bất thường ở động mạch, tim và một vùng cấu trúc não sẽ đượcbác sĩ siêu âm phát hiện ở thời điểm siêu âm này.DỊ TẬT BẨM SINH CỦA THẦN KINH TRUNG ƯƠNG 1. Thai vô sọ hay quái thai không não (anencephaly). Thai vô sọ hay quái thai không não là một dị tật rất nặng của hệ thần kinh. Trong dị tật này tổ chức não của thai nhi không có vòm sọ và da bao phủ bên ngoài. Phần nền sọ và mặt vẫn phát triển bình thường. Do không được xương vòm sọ và da đầu che chở nên tổ chức não bị lộ ra ngoài, tiếp xúc trực tiếp với nước ối dẫn tới bị hoại tử và thoái hoá toàn bộ, chỉ còn lại các đám rối mạch mạc và một vài dây thần kinh.thai 13 tuần, vòm sọ bình thường vòm sọ bình thường, ảnh 4D, thai 12 tuầnqua đường cắt đứng dọc Là một dị tật thường gặp nhất, chiếm 45% các của dị tật ống thần kinh. trung bình từ 5-10/10.000 thai nghén, thai gái mắc nhiều gáp 4 lần so với thai traiNguyên nhânGây ra thai vô sọ cũng giống như tật nứt đốt sống là nguyên nhândi truyền đa nhân tố. Một số yếu tố gây quái thai như tia xạ,trypan xanh (trypan blue), salicylat, sulfonamide, thừa CO2 vàngạt đều có thể gây ra thai vô sọ trong thực nghiệm ở động vật.Thời điểm để dị tật xảy ra là ngày thứ 25 trong quá trình pháttriển phôi thai, tức là trong tuần lễ thứ 4. Ở dị tật này, xương vòmsọ và cung sau của các đốt sống không được biệt hoá dưới tácđộng của ống thần kinh và ở giai đoạn máng thần kinh, ngoại bìda tiếp với ngoại bì thần kinh, trong khi đó, sự tạo mô thần kinhvẫn được tiếp tục phát triển bình thường cho tới thời điểm bắt đầubiệt hoá của vỏ não. Giả thuyết thứ hai cho rằng dư thừa nướcnão tuỷ đã phá vỡ sự hình thành bình thường của bán cầu đại não.Hình ảnh siêu âm: có thể chẩn đoán sớm ở tuổi thai 11- 12tuầnKhông có vòm sọ, chỉ có nền sọ nên không đo được đườngkính lưỡng đỉnh, chiều dài đầu mông ngắn hơn bình thường.Hai mắt lồi, có một phần xương trán.Thường đi kèm với sứt môi, hở cột sống.Thai mất phản xạ nuốt nên thường gây đa ối.Thai vô sọ Thai vô sọ 11 tuần, diện cắt đứng dọc giữaThai vô sọ, không có hình ảnh của vòm sọ. A: thai 12 tuần 3 ngày. B: thai 16 tuần, siêu âm 3D.2. Não úng thuỷ Não úng thuỷ: dị tật giãn hệ thống não thất thứ phát do một rốiloạn lưu thông của nước não tuỷ. Dị tật này thường kết hợp với tăngáp lực nội sọ và giãn rộng chu vi vòng đầu (đầu to ra). Tuy nhiên, nãothất thường giãn trước khi đầu to ra nên chu vi vòng đầu có thể bìnhthường ở giai đoạn sớm khi não thất mới bị giãn.Phân loại não úng thuỷ chia hai loại - Tật não úng thuỷ không lưu thông. Bất kỳ tắc nghẽn nào trênđường lưu thông nước não tuỷ từ não thất ba đến bể lớn ở hố sau(vùng tiểu não), nghĩa là các tắc nghẽn ở cống Sylvius hay ở nãothất tư, các lỗ Luska và lỗ Magendie đều gây ra tật não úng thuỷkhông lưu thông. - Tật não úng thuỷ lưu thông: không hấp thu được nước nãotuỷ, tuy sự thấm của dịch não tuỷ qua khoang dưới nhện vẫn bìnhthường nhưng sự tắc nghẽn xảy ra bên ngoài hệ thống não thất. Ngoài ra nước não tuỷ tổng hợp sản xuất nhiều do bệnh củađám rối mạch mạc như nhú (papilloma). Loại này cũng được xếpvào nhóm não úng thuỷ không lưu thông.Diện cắt ngang đầu, não úng thủy, giãn não thất ba ...