Bài giảng Sinh lý hệ nội tiết, chuyển hóa, điều hòa thân nhiệt - ThS. BS. Trần Quang Thảo

Bài giảng Sinh lý hệ nội tiết, chuyển hóa, điều hòa thân nhiệt với mục tiêu giúp các bạn nắm được cơ chế feedback; Sinh lý bài tiết hormone tuyến tụy nội tiết; Sinh lý bài tiết hormone tuyến thượng thận. Mời các bạn cùng tham khảo!
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Sinh lý hệ nội tiết, chuyển hóa, điều hòa thân nhiệt - ThS. BS. Trần Quang ThảoSINH LÝ HỆ NỘI TIẾT, CHUYỂN HÓA, ĐIỀU HÒA THÂN NHIỆTMỤC TIÊUCơ chế feedbackSinh lý bài tiết hormone tuyến tụy nội tiếtSinh lý bài tiết hormone tuyến thượng thậnĐỊNH NGHĨA Định nghĩa tuyến nội tiết Khác với tuyến ngoại tiết như tuyến nước bọt, tuyến tụy ngoại tiết,tuyến dạ dày... là những tuyến có ống dẫn, chất bài tiết được đổ vào mộtcơ quan nào đó qua ống tuyến; tuyến nội tiết lại là những tuyến không cóống dẫn, chất bài tiết được đưa vào máu rồi được máu đưa đến các cơquan, các mô trong cơ thể và gây ra các tác dụng ở đó. Các tuyến nội tiết chính của cơ thể gồm vùng dưới đồi, tuyến tùng,tuyến yên, tuyến giáp, tuyến cận giáp, tuyến tụy nội tiết, tuyến thượngthận, tuyến sinh dục nam và nữ, rau thai.ĐỊNH NGHĨAĐịnh nghĩa hormone: Hormon là những chất hoá học do một nhóm tế bàohoặc một tuyến nội tiết bài tiết vào máu rồi được máu đưa đến các tế bàohoặc mô khác trong cơ thể và gây ra các tác dụng sinh lý ở đó.Phân loại hormone: Dựa vào nơi bài tiết và nơi tác dụng, người ta phânthành hai loại đó là hormon tại chỗ (hormon địa phương) và hormon củacác tuyến nội tiết:- Hormon tại chỗ: là những hormon do một nhóm tế bào bài tiết vào máurồi được máu đưa đến các tế bào khác ở gần nơi bài tiết để gây ra các tácdụng sinh lý. Ví dụ: Secretin, cholecystokinin, histamin,- Hormon của các tuyến nội tiết: khác với các hormon tại chỗ, cáchormon của các tuyến nội tiết thường được máu đưa đến các mô, các cơquan ở xa nơi bài tiết và gây ra các tác dụng sinh lý ở đóĐỊNH NGHĨAĐịnh nghĩa hormone: Hormon là những chất hoá học do một nhóm tế bàohoặc một tuyến nội tiết bài tiết vào máu rồi được máu đưa đến các tế bàohoặc mô khác trong cơ thể và gây ra các tác dụng sinh lý ở đó.Phân loại hormone: Dựa vào nơi bài tiết và nơi tác dụng, người ta phânthành hai loại đó là hormon tại chỗ (hormon địa phương) và hormon củacác tuyến nội tiết:- Hormon tại chỗ: là những hormon do một nhóm tế bào bài tiết vào máurồi được máu đưa đến các tế bào khác ở gần nơi bài tiết để gây ra các tácdụng sinh lý. Ví dụ: Secretin, cholecystokinin, histamin,- Hormon của các tuyến nội tiết: khác với các hormon tại chỗ, cáchormon của các tuyến nội tiết thường được máu đưa đến các mô, các cơquan ở xa nơi bài tiết và gây ra các tác dụng sinh lý ở đó VÙNG DƯỚI ĐỒIĐặc điểm cấu tạoVùng dưới đồi (hypothalamus) là một cấu trúc thuộc não trung gian, nằm quanh não thất ba và nằm chính giữa hệ viền (limbic).Vùng dưới đồi có mối liên hệ mật thiết qua đường mạch máu và đường thần kinh với tuyến yên. Các hormon do vùng dưới đồi bài tiết sẽ theo những con đường này đến dự trữ hoặc tác động (kích thích hoặc ức chế) đến chức năng của tuyến yên.VÙNG DƯỚI ĐỒI 2.2.1 Hormon giải phóng và ức chế GH: GHRH và GHIH (Growth Hormone Releasing Hormone và Growth Hormone Inhibitory Hormone) 2.2.2 Hormon giải phóng TSH: TRH (Thyrotropin Releasing Hormone) → tế bào thùy trước tuyến yên (TTTY) tổng hợp và bài tiết TSH. Ngoài ra, TRH kích thích TTTY bài tiết prolactin. 2.2.3 Hormon giải phóng ACTH: CRH (Corticotropin Releasing Hormone) → tế bào TTTY tổng hợp và bài tiết ACTH 2.2.4Hormon giải phóng FSH và LH: GnRH (Gonadotropin Releasing Hormone) → tế bào TTTY tổng hợp và bài tiết FSH, LH 2.2.5Hormon ức chế prolactin: PIH (Prolactin Inhibitory Hormone) Tác dụng của PIH là → bài tiết prolactin từ TTTYVÙNG DƯỚI ĐỒI 2.2.6 Các hormon khác- Ngoài các hormon giải phóng và ức chế, các nơron thuộc hai nhóm nhân trên thị và cạnh não thất còn tổng hợp hai hormon khác là ADH (vasopressin) và oxytocin. Hai hormon này được tổng hợp ở thân tế bào rồi theo sợi trục đến tích trữ ở thùy sau tuyến yên TUYẾN YÊN 3.1. Đặc điểm cấu tạo, mối liên hệ với VDĐ 3.1.1. Vị trí và mối liên hệ với VDĐ- Tuyến yên là một tuyến nhỏ đường kính khoảng 1 cm, nặng từ 0,5 - 1 gam. Tuyến yên nằm trong hố yên của xương bướm thuộc nền sọ. Tuyến yên gồm hai thùy đó là thùy trước và thùy sau. Tuyến yên liên quan mật thiết với vùng dưới đồi qua đường mạch máu và đường thần kinh TUYẾN YÊN 3.1. Đặc điểm cấu tạo và mối liên hệ với vùng dưới đồi 3.1.2. Đặc điểm cấu tạo của tuyến yên 3.1.2.1. Thùy trước tuyến yên (thùy tuyến) Thùy trước tuyến yên được cấu tạo bởi nhiều loại tb chế tiết, mỗi loại tổng hợp và bài tiết một loại hormon. 3.1.2.2. Thùy sau tuyến yên (thùy thần kinh)- Được cấu tạo chủ yếu bởi các tb giống tb thần kinh đệm xen kẽ các sợi trục và cúc tận cùng sợi trục khu trú ở thùy sau tuyến yên (thân nơron nằm ở nhân trên thị và nhân cạnh não thất)- Có các túi chứa hai hormon là ADH và Oxytocin. TUYẾN YÊN* Các hormon TTTY: 1. Hormon phát triển cơ thể - GH (hGH) 2. Hormon kích thích tuyến giáp - TSH 3. Hormon kích thích tuyến vỏ thượng thận - AC ...