Bài giảng Suy thận cấp – Bs. CKII Châu Thị Kim Liên

Suy thận cấp là tình trạng giảm độ lọc cầu thận đột ngột từ vài giờ đến vài ngày dẫn đến sự ứ đọng các sản phẩm azot trong máu, rối loạn cân bằng nước, điện giải và kiềm toan. Suy thận cấp có thể dẫn đến những biến chứng đe dọa tính mạng như phù phổi, tăng kali, toan huyết, viêm màng ngoài tim… Cùng tìm hiểu "Bài giảng Suy thận cấp" nắm vững hơn thông tin về vấn đề này.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Suy thận cấp – Bs. CKII Châu Thị Kim Liên SUY THAÄN CAÁP BsCKII .Chaâu Thò Kim Lieân Trưởng Khoa Noäi ThaänI. ÑAÏI CÖÔNGSuy thaän caáp laø tình traïng giaûm ñoä loïc caàu thaän ñoät ngoät töø vaøi giôø ñeán vaøi ngaøy daãn ñeán söï öùñoïng caùc saûn phaåm azot trong maùu, roái loïan caân baèng nöôùc, ñieän giaûi vaø kieàm toan. Suy thaäncaáp coù theå daãn ñeán nhöõng bieán chöùng ñe doïa tính maïng nhö phuø phoåi, taêng kali, toan huyeát,vieâm maøng ngoaøi tim … Tuy nhieân neáu ñöôïc phaùt hieän vaø chöõa trò sôùm, haàu heát suy thaän caáp seõhoài phuïc hoaøn toaøn.II. CHAÅN ÑOAÙN A. Laâm saøng: Trieäu chöùng laâm saøng khaùc nhau tuøy theo nguyeân nhaân suy thaän caáp vaø möùc ñoä toån thöông thaän, thöôøng coù caùc trieäu chöùng sau: 1. Thieåu nieäu ( nöôùc tieåu < 400ml/ngaøy) laø trieäu chöùng thöôøng gaëp, coù theå laø trieäu chöùng ñaàu tieân cuûa suy thaän caáp, hoaëc voâ nieäu (nöôùc tieåu < 50ml/ ngaøy) thöôøng do nguyeân nhaân taéc ngheõn. Tuy nhieân, coù tröôøng hôïp suy thaän caáp nhöng löôïng nöôùc tieåu khoâng giaûm vaãn > 400 ml/ngaøy goïi laø suy thaän caáp theå khoâng thieåu nieäu, thöôøng coù nguyeân nhaân do thuoác 2. Trieäu chöùng cuûa ureâ huyeát cao: noân oùi, xuaát huyeát tieâu hoùa, roái loïan tri giaùc, hoânmeâ, co giaät, taêng theå tích tuaàn hoaøn gaây phuø, phuø phoåi, phuø naõo, tieáng coï maøng tim, traøn dòchmaøng tim, suy tim öù huyeát, cao huyeát aùp, roái loïan nhòp tim do taêng kali maùu … B. Caän laâm saøng: 1. Taêng BUN vaø creatinin maùu: toác ñoä taêng BUN töø 10 – 20 mg%/ ngaøy, creatinin taêngtöø 0.5 – 1 mg%/ ngaøy, tæ leä BUN/ creatinin laø 10 – 20/1 Tröôøng hôïp taêng BUN nhieàu hôn taêng creatinin gaëp trong suy thaän caáp tröôùc thaän hoaëcsau thaän, beänh nhaân coù taêng dò hoùa protein. Coù tröôøng hôïp creatinin taêng nhanh hôn trong ly giaûi cô vaân, (creatinin taêng hôn 2 mg%/ ngaøy) 2. Toan chuyeån hoùa 3. Coù theå coù thieáu maùu, roái loïan chöùc naêng tieåu caàu, giaûm canxi vaø taêng phosphate.III. CHAÅN ÑOAÙN NGUYEÂN NHAÂN A. Nguyeân nhaân Suy thaän caáp ñöôïc chia thaønh 3 loïai: suy thaän caáp tröôùc thaän, taïi thaän vaø sau thaän 1. Suy thaän caáp tröôùc thaän: a) Do giaûm tuyeät ñoái theå tích máu hữu hieäu. Ví duï: maát maùu , maát nöôùc b) Do giaûm töông ñoái theå tích maùu . Ví duï: suy tim xung huyeát c) Taéc hoaëc heïp ñoäng maïch thaän 2. Suy thaän caáp taïi thaän a) Maïch maùu: Vieâm maïch maùu 1 b) Caàu thaän:Vieâm caàu thaän caáp c) Moâ keõ: Vieâm moâ keõ oáng thaän caáp do thuoác d) Hoïai töû oáng thaän caáp: • Do thieáu maùu cuïc boä: shock, nhieãm truøng … • Do ñoäc thaän: chaát ñoäc ngoïai sinh:ví duï: caùc thuoác ñoäc thaän Chaát ñoäc noäi sinh: ví duï saéc toá 3. Suy thaän caáp sau thaän do taéc ngheõn doøng nöôùc tieåu: hoaëc do taéc 2 nieäu quaûn, baøng quang hoaëc nieäu ñaïo B. Beänh caûnh laâm saøng: 1. Suy thaän caáp tröôùc thaän: Laâm saøng coù bieåu hieän: maát nöôùc do oùi möûa, tieâu chaûy hoaëc do giaûm löôïng dòch cung caáp Khaùm laâm saøng coù caùc daáu hieäu nghi ngôø giaûm theå tích dòch ngoïai baøo _ Khaùt nöôùc _ Khoâng coù moà hoâi naùch _ Giaûm troïng löôïng cô theå _ Maïch nhanh,giaûm huyeát aùp taâm thu _ Daáu veùo da _ Tónh maïch coå xeïp Phaân tích nöôùc tieåu: khoâng coù teá baøo, truï Phaân xuaát baøi tieát Na (FE Na < 1%) , tæ troïng nöôùc tieåu taêng > 1.018 Suy thaän caáp phuïc hoài nhanh neáu phuïc hoài töôùi maùu thaän toát 2. Suy thaän caáp taïi thaän: Ña soá suy thaän caáp taïi thaän laø hoïai töû oáng thaän caáp do suy thaän caáp tröôùc thaän khoâng ñöôïc chaån ñoaùn vaø ñieàu trò ñuùng hoaëc do caùc chaát ñoäc thaän Phaân bieät suy thaän caáp tröôùc thaän vaø taïi thaän döïa vaøo laâm saøng vaø vaø caùc xeùt nghieäm. Nhöõng xeùt nghieäm giuùp ñieàu trò phaân bieät suy thaän caáp tröôùc vaø taïi thaän Xeùt nghieäm STC tröôùc thaän STC taïò thaän -Natri trong nöôùc tieåu Una(mEq/l) 40 -Ñoä thaåm thaáu nöôùc tieåu(mosm/kg H20) >500 20 3. Suy thaän caáp sau thaän: thöôøng coù trieäu chöùng voâ nieäu _ Voâ nieäu hoaëc xen keõ töøng ñôït voâ nieäu vôùi ña nieäu _ Caàu baøng quang(+) neáu coù taéc nieäu ñaïo, coå baøng quang _ Phaân tích nöôùc tieåu bìng thöôøng hoaëc tieåu maùu neáu coù soûi _ Xeùt nghieäm xaùc ñònh chaån ñoaùn: sieâu aâm coù daõn ñaøi beå thaän vaø nieäu quaûn, coù theå thaáy soûi hoaëc u cheøn eùp _ X Quang buïng khoâng chuaån bò coù theå phaùt hieän soûi nieäu _ CT scan vaø UPR khi nghi ngôø coù cheøn eùp töø ngoaøi. IV. ÑIEÀU TRÒ A. Suy thaän caáp tröôùc thaän 1. Buø dòch: Muïc tieâu laø phuïc hồi theå tích dòch trong loøng maïch. Truyeàn dòch, maùu hay huyeát töông tuøy tröôøng hôïp Caàn ñaùnh giaù coù truyeàn dòch quaù taûi ôû tuyeán tröôùc chöa vaø neáu nghi ngôø veà tình traïng timmaïch, phoåi cuûa beänh nhaân caàn ñaët CVP ñeå theo doõi vaø ñieàu trò Toác ñoä truyeàn tuøy tình huoáng laâm saøng, trung bình 150ml / giôø. Neáu coù choùang phaûi truyeànnhanh ñeå kòp thôøi naâng huyeát aùp vaø aùp löïc tónh maïch trung taâm Loïai dòch truyeàn tuøy ng ...