Bài giảng Y học cổ truyền: Các vị thuốc cổ truyền điều trị 8 chứng bệnh (Thuốc an thần) - ThS. Nguyễn Thị Hạnh (ĐH Y khoa Thái Nguyên)

Bài giảng Y học cổ truyền: Các vị thuốc cổ truyền điều trị 8 chứng bệnh (Thuốc an thần) của ThS. Nguyễn Thị Hạnh giới thiệu tói các bạn sinh viên những nội dung kiến thức về định nghĩa thuốc an thần, cách sử dụng thuốc an thần, các vị thuốc dưỡng tâm an thần, mời các bạn cùng tham khảo để nắm bắt nội dung chi tiết của bài giảng.

 

Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Y học cổ truyền: Các vị thuốc cổ truyền điều trị 8 chứng bệnh (Thuốc an thần) - ThS. Nguyễn Thị Hạnh (ĐH Y khoa Thái Nguyên) CÁC VỊ THUỐC CỔ TRUYỀN ĐIỀU TRỊ 8 BỆNH CHỨNG ThS. Nguyễn Thị Hạnh BỘ MÔN YHCT TRƯỜNG ĐHYK THÁI NGUYÊN Thuốc an thần 1. Định nghĩa Là những thuốc có tác dụng dưỡng Tâm an thần và bình Can tiềm dương. Do âm hư, huyết hư, Tỳ hư không nuôi dưỡng được Tâm nên Tâm không tàng thần; do âm hư không nuôi dưỡng được Can âm, Can dương vượng nên làm thần chí không ổn định. Căn cứ và nguyên nhân gây bệnh, triệu chứng lâm sàng và tác dụng của các vị thuốc, người ta chia thuốc an thần ra làm hai loại: - Loại dưỡng Tâm an thần: thường là loại thảo mộc nhẹ, có tác dụng dưỡng Tâm, bổ Can huyết. - Loại trọng chấn an thần: thường là loại khoáng chất hoặc thực vật có tỷ trọng nặng, có tác dụng tiết giáng, trấn tĩnh. Thuốc an thần 2. Cách sử dụng - Khi sử dụng thuốc an thần cần chú ý phải có sự kết hợp với các thuốc chữa nguyên nhân gây bệnh, ví dụ: + Nếu sốt cao phối hợp với thuốc thanh nhiệt tả hoả. + Nếu do Can phong nội động, phong vượt lên gây bệnh, gây chứng nhức đầu, hoa mắt, chóng mặt thì phối hợp với các thuốc bình Can tức phong. + Nếu do âm hư, huyết hư, Tỳ hư không nuôi dưỡng được Tâm huyết thì phối hợp với thuốc bổ âm, bổ huyết, kiện Tỳ. - Loại thuốc khoáng vật không nên dùng lâu, khi dùng nên giã nhỏ và sắc kỹ Các vị thuốc thuốc dưỡng tâm an thần 1. Toan t¸o nh©n: - TÝnh vÞ: chua, b×nh vµo kinh T©m, Can, Tú, §ëm. - T¸c dông: ®Þnh T©m an thÇn, trÞ ©m huyÕt kh«ng ®ñ, tinh thÇn bÊt an, tim håi hép, mÊt ngñ, t©m c¨n suy nhîc, bæ Can huyÕt sinh t©n dÞch. - LiÒu dïng: 4 -12g/ 24 giê Các vị thuốc thuốc dưỡng tâm an thần 2. B¸ tö nh©n: - TÝnh vÞ quy kinh: ngät, b×nh vµo kinh T©m, VÞ. - T¸c dông: dìng T©m an thÇn, dïng ®iÒu trÞ tim håi hép, ra nhiÒu må h«i, mÊt ngñ, chiªm bao, t©m trÝ hay quªn, thêng phèi hîp víi ViÔn trÝ, T¸o nh©n; cã t¸c dông nhuËn trµng th«ng ®¹i tiÖn dïng trong c¸c trêng hîp t¸o bãn, ®¹i tiÖn ra m¸u, trÜ; cã t¸c dông gi¶n kinh, dïng trong c¸c trêng hîp kinh gi¶n hoÆc chøng khãc ®ªm cña trÎ em. - LiÒu dïng: 6 - 12g/24h, khi dïng cÇn sao qua. Các vị thuốc thuốc dưỡng tâm an thần 3. V«ng nem - TÝnh vÞ quy kinh: vÞ ®¾ng ch¸t, tÝnh b×nh, vµo kinh T©m. - T¸c dông: an thÇn th«ng huyÕt, ®iÒu trÞ mÊt ngñ; cã t¸c dông tiªu ®éc s¸t khuÈn: dïng l¸ t¬i gi· n¸t ®¾p vµo môn nhät, cßn cã t¸c dông lªn da non; ch÷a sèt, th«ng tiÓu, ch÷a phong thÊp, ch÷a lþ, ch÷a cam tÝch ë trÎ em (dïng vá c©y), h¹t trÞ r¾n c¾n. - LiÒu dïng: l¸, vá dïng 8 - 16g/ 24h h¹t 3 - 6g/24h, trÎ em 3 - 4 g vá/ 24h Các vị thuốc thuốc dưỡng tâm an thần 3. ViÔn trÝ: - TÝnh vÞ quy kinh: ®¾ng, Êm vµo kinh T©m, PhÕ - T¸c dông: an thÇn khai khiÕu, dïng trong c¸c trêng hîp t©m thÇn bÊt an, mÊt ngñ, hay quªn, chãng mÆt thêng phèi hîp víi T¸o nh©n; ho¸ ®êm, chØ ho, tan uÊt dïng trong c¸c trêng hîp ho nhiÒu, ®êm ®Æc, khã thë phèi hîp víi C¸t c¸nh, §µo nh©n. - LiÒu dïng: 8 - 12g/24h, khi dïng th- êng tÈm mËt sao ®Ó gi¶m tÝnh chÊt Các vị thuốc thuốc dưỡng tâm an thần 4. L¹c tiªn (Hång tiªn): - TÝnh vÞ quy kinh: ®¾ng, hµn vµo kinh T©m. - T¸c dông: an thÇn thêng dïng l¸ t¬i s¾c uèng hoÆc nÊu canh, hoÆc phèi hîp víi l¸ Sen; gi¶i nhiÖt, lµm m¸t gan, dïng trong c¸c trêng hîp c¬ thÓ h¸o kh¸t, kh¸t n- íc, ®au m¾t ®á. - LiÒu dïng: 8 - 12g/ 24h Các vị thuốc thuốc dưỡng tâm an thần 5. Liªn t©m: - TÝnh vÞ quy kinh: vÞ ®¾ng, tÝnh hµn vµo kinh T©m - T¸c dông: thanh T©m ho¶, thuèc cã tÝnh hµn, chuyªn dïng ®Ó thanh nhiÖt ë phÇn khÝ cña kinh T©m. Thêng dïng ch÷a bÖnh «n nhiÖt, tµ nhiÖt bÞ gi÷ ë T©m bµo, xuÊt hiÖn chãng mÆt, nãi mª, dïng phèi hîp víi Tª gi¸c, M¹ch m«n, HuyÒn s©m, cã t¸c dông h¹ huyÕt ¸p. - LiÒu dïng: 8 - 12g/ 24h Các vị thuốc thuốc dưỡng tâm an thần 6. Cñ b×nh v«i: - TÝnh vÞ quy kinh: vÞ ®¾ng, tÝnh hµn, vµo kinh T©m, VÞ. - T¸c dông: an thÇn dïng ch÷a t©m c¨n suy nhîc, ®au ®Çu, mÊt ngñ; cã t¸c dông kiÖn VÞ gi¶m ®au ch÷a loÐt d¹ dµy hµnh t¸ trµng, ®au r¨ng, ®au d©y thÇn kinh, ng· sng ®au; cã t¸c dông tiªu viªm, gi¶i ®éc dïng ®iÒu trÞ c¸c trêng hîp viªm nhiÔm ®êng h« hÊp, viªm d¹ dµy, bÖnh lþ; cßn dïng ch÷a hen vµ ho lao. - LiÒu dïng: 4- 12g/24h, díi d¹ng thuèc s¾c hoÆc thuèc bét. Các vị thuốc thuốc dưỡng tâm an thần 7. Long nh·n: - TÝnh vÞ quy kinh: ngät, b×nh vµo kinh T©m, Tú - T¸c dông: bæ huyÕt, kiÖn Tú, an thÇn, ch÷a thiÕu m¸u, suy nhîc c¬ thÓ, mÊt ngñ, kÐm ¨n. - LiÒu dïng: 6 - 12g/ 24h Các vị thuốc thuốc trọng trấn an thần 1. Chu sa, ThÇn sa: - TÝnh vÞ quy kinh: ngät, h¬i l¹nh vµo kinh T©m. - T¸c dông: ch÷a ®éng kinh, sèt cao, co giËt, co giËt do uèn v¸n, t©m thÇn kh«ng yªn; ch÷a viªm mµng tiÕp hîp cÊp, gi¶i ®éc ch÷a lë loÐt miÖng, häng. - LiÒu dïng: 0,2- 0,6g/ 24h Các vị thuốc thuốc trọng trấn an thần 2. Long cèt, Long sØ: - TÝnh vÞ quy kinh: ngät, s¸p, b×nh vµo kinh T©m, Can, ThËn. - T ...