Bài giảng y học quân sự: Bài 6 - Đại Tá Bác sỹ Bùi Xuân Quang

Cùng tìm hiểu "Bài giảng y học quân sự: Bài 6 - Vết thương chiến tranh do hỏa khí" để nắm vững thương tổn trong chiến tranh và các vết thương chiến tranh do hỏa khí gây ra; trên cơ sở đó nắm chắc các nguyên tắc xử trí vết thương do hỏa khí để cứu chữa tốt người bị thương.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng y học quân sự: Bài 6 - Đại Tá Bác sỹ Bùi Xuân Quang BÀI GIẢNG Y HỌC QUÂN SỰ - Đại Tá Bác Sỹ BÙI XUÂN QUANG BÀI 6 VẾT THƯƠNG CHIẾN TRANH DO HỎA KHÍ  MỤC ĐÍCH YÊU CẦU: - Nắm vững thương tổn trong chiến tranh và các vết thương chiến tranh do hoả khí gây ra. - Trên cơ sở đó nắm chắc các nguyên tắc xử trí vết thương do hoả khí để cứu chữa tốt người bị thương.  PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY, KIỂM TRA: - Dựa vào giáo trình, kinh nghiệm, thực tế lâm sàng truyền đạt nội dung bài giảng cho sinh viên năm thứ 5, 6. - Sinh viên phải nghe giảng ở lớp, tham khảo giáo trình, sách vở chuyên đề, tự học, trao đổi, simena nhóm, tổ, lớp… - Thi viết, thi vấn đáp và trắc nghiệm.  THỜI GIAN : 04 TIẾT  NỘI DUNG BÀI GIẢNG: I. THƯƠNG TỔN DO CÁC LOẠI VŨ KHÍ TRONG CHIẾN TRANH: 1. Các loại thương tổn trong chiến tranh do vũ khí sát thương thông thường - Vũ khí lạnh : gươm, lê, giáo mác… - Loại hoả khí: đạn thẳng, bom, mìn, đạn pháo cối, tên lửa … - Thương tổn : Các loại vết thương, vết bỏng, chấn thương kín, tổn thương đơn thuần hay có thể tổn thương kết hợp. 2. Vũ khí huỷ diệt lớn: vũ khí hạt nhân, vũ khí hoá học, vũ khí sinh học. - Thương tổn do vũ khí hạt nhân: bỏng do bức xạ ánh sáng, phóng xạ, bệnh phóng xạ, các chấn thương cơ học (chấn thương và vết thương kín) thương tổn hỗn hợp. - Thương tổn do vũ khí hoá học : Nhiễm độc toàn thân, nhiễm độc tại chỗ. - Thương tổn do vũ khí sinh học: các bệnh lây nguy hiểm và tối nguy hiểm. II. PHÂN LOẠI THƯƠNG TỔN TRONG CHIẾN TRANH: Được phân loại theo tính chất. 1. Tính chất của vũ khí gây sát thương: hỏa khí, vũ khí lạnh, vũ khí hạt nhân, vũ khí hoá học. VẾT THƯƠNG CHIẾN TRANH DO HOẢ KHÍ 29 BÀI GIẢNG Y HỌC QUÂN SỰ - Đại Tá Bác Sỹ BÙI XUÂN QUANG 2. Bộ phận cơ thể bị thương tổn: vùng đầu, mặt, cổ, ngực bụng, chi trên, chi dưới và toàn thân. 3. Tính chất của thương tổn: Phần mềm, gẫy xương, thấu bụng, thấu ngực, não, tiết liệu, sinh dục, bỏng da, bỏng mắt, dập nát, cụ chi tự nhiên, hội chứng sóng nổ, hội chứng vùi lấp, đè ép chi thể kéo dài v.v… 4. Số lượng thương tổn trên cơ thể : một vết thương, đa vết thương. 5. Dạng thương tổn: 5.1- Đơn thuần : Chỉ do một dạng năng lượng gây ra (như vết thương gãy xương do lực cơ học, bỏng do nhiệt). 5.2- Kết hợp : có từ hai loại tổn thương trở lên cùng một dạng năng lượng gây ra (như vết thương sọ não + vết thương gãy xương đùi do lực cơ học gây ra). 5.3- Thương tổn hỗn hợp : có từ 2 tổn thương trở lên do các năng lượng khác nhau gây ra (như bỏng do bức xạ ánh sáng + bỏng phóng xạ cấp do bức xạ xuyên, bỏng do nhiệt + vết thương do lực cơ học gây ra). III. VẾT THƯƠNG CHIẾN TRANH DO HOẢ KHÍ: 1. Thương tổn giải phẫu của các vùng vết thương do hoả khí : - Vết thương do hoả khí được chia làm 2 loại: 1.1- Vết thương do đạn thẳng: tổn thương phần mềm thành ống vùng hoại tử lớn dần từ lổ vào đến lổ ra. Thường gây vết thương xuyên. 1.2- Vết thương do mảnh: có vận tốc lớn, phá tổ chức cơ thể lớn ngay lúc đầu do vận tốc, động năng của mảnh cũng tiêu hao rất nhanh. Mảnh thường gây vết thương chột hơn là xuyên. - Đạn hoặc mảnh của vũ khí có vận tốc lớn hoặc cực lớn có sức phá hoại tổ chức của cơ thể rất mạnh. 1.3- Động năng của mãnh hay đạn có công thức: mv2 E= 2g E: động năng m: khối lượng v : vận tốc g : gia tốc trọng trường  Do đó, vận tốc của đạn hay mảnh đạn có ảnh hưởng lớn đến động năng của chúng khi tác động vào cơ thể.  Các tổ chức vết thương bay tung toé ra quanh đường đi của đạn hay mảnh, làm xương bị vỡ, những mảnh xương vụn này lại trở thành những mảnh thứ phát gây thêm tổn thương mới. VẾT THƯƠNG CHIẾN TRANH DO HOẢ KHÍ 30 BÀI GIẢNG Y HỌC QUÂN SỰ - Đại Tá Bác Sỹ BÙI XUÂN QUANG 1.4- Dọc ống vết thương đã hình thành một khoang tạm thời ngay trong tổ chức. Kích thước của khoang này lớn hơn nhiều lần kích thước của đạn hoặc mảnh (lớn hơn khoảng 30 lần). Thời gian tồn tại của khoang cũng vượt xa thời gian đạn, mảnh di chuyển qua tổ chức. Trong thời gian hình thành khoang tạm thời, tổ chức bị căng rách, mạch máu thần kinh bị kéo đứt, xương có thể bị rạn nứt gãy bể.  Mức độ tổn thương tổ chức quanh ống vết thương, trực tiếp phụ thuộc vào kích thước và thời gian tồn tại của khoang tạm thời. 1.5- Kích thước của khoang tạm thời tuỳ thuộc vào động năng của đạn hay mảnh, nhưng chủ yếu phụ thuộc vào vận tốc của mảnh.  Vận tốc càng lớn động năng càng cao, khoang tạm thời càng rộng, tồn tại ...