Bán đảo A-rập : bản lề của ba châu Á , Phi , Âu_1

Tham khảo bài viết bán đảo a-rập : bản lề của ba châu á , phi , âu_1, tài liệu phổ thông, ôn thi đh-cđ phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bán đảo A-rập : bản lề của ba châu Á , Phi , Âu_1Bán đảo A-rập : bản lề của ba châu Á , Phi , ÂuBán đảo Ả Rập là bản lề của ba châu Á, Phi, Âu. Vị trí của nó rất thuậnlợi: Ai Cập gác lên hai châu Á và Phi; các xứ theo Hồi giáo nằm liềnnhau từ Đại Tây Dương tới sông Indus ở Ấn Độ, dọc theo bờ biển củaĐịa Trung Hải, Hồng Hải và vịnh Ba Tư, nơi mà sự giao thông tấp nậpnhất thời cổ, thành thử Hồi giáo kiểm soát được các đường bộ từ Á quaPhi, qua Âu, đặc biệt là con đường tơ lụa thời cổ.Nó còn một đặc điểm nữa: gồm cả một miền khí hậu khô ráo ngăn cáchmiền khí hậu ôn hòa của châu Âu và miền gió mùa ẩm thấp của châu Á.Người ta chia nó làm ba phần:- Lòng bán đảo nắng cháy hầu hết là sa mạc, trừ một mỏm trồng trọtđược ở tây nam: Yemen.- Miền lưỡi liềm phì nhiêu ở phía bắc, nằm dọc theo bờ Địa Trung Hảitừ Palestine tới Liban, Syrie rồi vòng xuống lưu vực hai con sông Tigrevà Euphrate ở Iraq.- Miền sông Nil ở Ai Cập, Soudan. Thực ra Ai Cập chỉ có một phần nhỏ- sa mạc Sinai - là nằm trên bán đảo Ả Rập, nhưng vì Ai Cập là mộtquốc gia quan trọng trong khối Ả Rập, nên khi viết về lịch sử, chính trị,người ta luôn luôn gồm cả miền sông Nil vào thế giới Ả Rập.Sau cùng có nhà lại gồm cả miền Maghreb (tiếng Ả Rập có nghĩa là phíaTây): tức ba xứ Maroc, Algeri, Tunisi, vào khối đó nữa vì dân xứ đóchịu ảnh hưởng của Ả Rập và theo Hồi giáo.Dưới đây, chúng tôi giới thiệu qua về từng miền đó một.LÒNG BÁN ĐẢOLòng bán đảo là một miền rộng hai triệu cây số vuông, ba phía là biển,giữa là một cao nguyên mênh mông trên cát dưới đá cháy khô dưới ánhnắng chang chang, đi hàng chục hàng trăm cây số mới gặp một ốc đảo,một vũng nước hoặc giếng nước chung quanh có ít cây chà là, vài cái lềucủa bọn người du mục.Theo các nhà địa lý, địa chất thì không phải thời nào miền đó cũng khôcháy như nay. Đã lâu lắm, từ thời đại băng hà (époque glaciaire), khichâu Âu còn nằm dưới lớp băng như Bắc cực ngày nay thì bán đảo ẢRập là một miền xanh tốt, phì nhiêu đầy rừng và đồng cỏ và có đủnhững loài thú như ở Ấn Độ hay châu Phi. Ở châu Âu lớp băng lần lầnlùi về phương Bắc, thì ở Ả Rập, lần lần khí hậu càng nóng, mưa cànghiếm, sông lạch cạn khô, cây cối chết hết mà hiện lên cảnh sa mạc.Chỉ ở bờ biển mới thấy chút ruộng rẫy, như miền Yemen, một mỏm nằmở cửa Hồng Hải đổ ra vịnh Aden. Dân cư miền Yemen rất đông đúc,tăng lên rất mau mà diện tích trồng trọt được thì có hạn, kỹ nghệ cùngthương mại ở đầu thế kỷ XX vẫn còn thấp kém, nên miền đó luôn luônbị nạn nhân mãn. Dân chúng nếu vào biển để qua Soudan thì gặp mộtmiền còn khô khan, hoang dã hơn xứ Ả Rập nữa, sống không nổi; màcũng không thể ngược theo bờ biển Hồng Hải vì bị các dân tộc khácchặn đường, không cho nhập cảnh, nên họ bắt buộc phải dắt díu nhau dicư vào giữa bán đảo, tới miền Nedjd, miền Qua-sim, miền Hamad để tìmcách sinh nhai. Thành thử liên tiếp trong hàng chục thế kỷ có nhữngluồng sóng người cuồn cuộn từ phương Nam tiến lên phương Bắc, rồitản mác trong sa mạc. Sa mạc khô cháy, không nuôi nổi bọn người di cưmỗi ngày một đông, nên họ phải chém giết lẫn nhau, cướp bóc lẫn nhauđể sống, để chiếm một giếng nước, mươi gốc chà là, vài mẫu đồng cỏ.Khắp thế giới, không đâu đời sống cực khổ, gay go như ở đây. Phảichiến đấu suốt đời, nên kẻ nào sống sót cũng là những chiến sỹ gan dạ,rất giỏi chịu cực, chỉ có một bầu nước và một gói chà là cũng đủ sống babốn ngày.Nhưng khi người ta đã quen với đời sống đó rồi thì người ta yêu cảnh samạc hơn là nông dân yêu đồng ruộng. Cảnh vật càng khô cằn, đời sốngcàng cực khổ bao nhiêu thì người ta càng quyến luyến với quê hươngbấy nhiêu. Sống trong sa mạc, người Ả Rập mê những cảnh hoàng hônrực rỡ, những cảnh cát bụi mịt trời, những gốc chà là xanh mướt bên bờnước: nhất là sau những cơn nắng cháy da, mặt trời đã lặn, gió hiu hiu,nằm trên cát bên cạnh con lạc đà, gối đầu lên cánh tay mà ngắm nhữngngôi sao lấp lánh trên nền trời tím thẫm thăm thẳm, hoặc nhìn bóngtrăng xanh dịu trải lên những động cát thoai thoải, trong một cảnh vôbiên tịch mịch thì lòng họ rung lên một điệu trầm trầm; họ nhớ lại nhữngthời oanh hệt mà ca ngợi công lao của tổ tiên; hoặc suy nghĩ về cái mênhmông huyền bí của vũ trụ, và họ thành một thi sĩ hoặc một nhà tu hành.Tóm lại sa mạc đã tạo ra ba hạng người: hạng chiến sĩ coi cái chết nhẹnhư không; hạng thi sĩ thích một cuộc đời phóng lãng, và hạng tu sĩ sùngkính Thượng đế.Riêng sa mạc Ả Rập, vì địa thế là bản lề của ba châu Á, Phi, Âu, nên còntạo ra một hạng người nữa: hạng trọng mãi, mối lái buôn bán. Suất thờithượng cổ và thời trung cổ, con đường tơ lụa đi qua phía bắc bán đảo;các hương liệu ở Ấn Độ, Mã Lai vào vịnh Ba Tư, đưa lên bán đảo rồi từbán đảo qua châu Âu. Da và lúa ở Crimée, ở phía nam nước Nga do HắcHải chở tới. Le Caire, kinh đô Ai Cập là nơi các đoàn thương nhân tụ tậpđể bán các sản vật châu Phi. Các tàu buôn từ Gênes, Venise, chở các đồthủ công và khí giới ở Ý tới để đổi các bảo vật của châu Á.Mặt đất tuy chỉ toàn là cát với sỏi, nhưng lòng đất chứa nhiều suối vàngđen, tức dầu lửa. Từ năm 1930, các kỹ sư Mỹ kiếm được nhiều mỏ dầuở Haradh, Ghawar, Abgaid, Qua-tif, phía gần vịnh Ba Tư, nhất là mỏBahrein ở một đảo trên vịnh, gần bán đảo Khatar, hết thảy đều thuộc tỉnhHasa của vương quốc Ả Rập Saudi.Năm 1947, sức sản xuất của các giếng dầu Hasa tới 41 triệu lít mỗingày. Cuối năm 1950, số đó tăng lên gấp đôi. Đào sâu thêm nữa, xuốngtới 1.000, 1.350 thước, người ta còn thấy dưới lớp dầu hiện đương khaithác (khoảng cuối thế kỷ này mới cạn), còn một lớp nữa phong phú hơnnhiều, chiếm phỏng chừng từ 75 tới 80% tổng số dầu lửa trên thế giới.Sau khi tìm được các giếng dầu, các kỹ sư phương Tây lại tìm thêmđược, cũng trong vương quốc Ả Rập Saudi, một biển nước ngọt tronglòng đất, chiếm một khu mênh mông rộng bằng một phần tư diện tíchbán đảo, chiều dài tới trên 900 cây số, chiều ngang trên 400 cây số. ...