Bàn về mô hình Giáo hội theo tư tưởng Giáo hội học Công giáo

Trên cơ sở tổng quan một số nghiên cứu về mô hình Giáo hội Công giáo, bài viết đặt ra cơ sở lý thuyết, phương pháp và định nghĩa khái niệm để hướng đến một nghiên cứu khác với cách tiếp cận thần học về chủ đề này. Mời các bạn cùng tham khảo.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bàn về mô hình Giáo hội theo tư tưởng Giáo hội học Công giáo 1JKLrQ FͩX 7{Q JLiR 6͑     ∗ DѬѪNG VĂN BIÊN (∗) BÀN Vӄ MÔ HÌNH GIÁO HӜI THEO TѬ TѬӢNG GIÁO HӜI HӐC CÔNG GIÁO Tóm t̷t: Trên c˯ sͧ t͝ng quan m͡t s͙ nghiên cͱu v͉ mô hình Giáo h͡i Công giáo, bài vi͇t ÿ̿t ra c˯ sͧ lý thuy͇t, ph˱˯ng pháp và ÿ͓nh nghƭa khái ni͏m ÿ͋ h˱ͣng ÿ͇n m͡t nghiên cͱu khác vͣi cách ti͇p c̵n th̯n h͕c v͉ chͯ ÿ͉ này. Ĉó là cách ti͇p c̵n nghiên cͱu d͹a trên lý thuy͇t c̭u trúc - chͱc năng, lý thuy͇t h͏ hình, ph˱˯ng pháp tri͇t h͕c, ph˱˯ng pháp lo̩i hình h͕c và ÿ͓nh nghƭa khái ni͏m mô hình giáo h͡i. Tͳ khóa: Giáo h͡i h͕c Công giáo, mô hình Giáo h͡i Công giáo, th̯n h͕c v͉ giáo h͡i, Kinh Thánh, lý thuy͇t c̭u trúc - chͱc năng, lý thuy͇t h͏ hình. 1. Nhұp ÿӅ Trong sӕ các chuyên khoa thҫn hӑc Công giáo, Giáo hӝi hӑc Công giáo giӳ vӏ trí cӵc kǤ trӑng yӃu. Bӣi khoa thҫn hӑc này bàn ÿӃn ÿӕi tѭӧng Giáo hӝi, mӝt thӵc thӇ ÿѭӧc xem là nѫi quy tө, duy trì và phát triӇn sinh hoҥt tôn giáo cӫa ngѭӡi Công giáo. Ĉһc biӋt, ÿѭӡng lӕi thҫn hӑc trong Giáo hӝi hӑc lҥi ҧnh hѭӣng lӟn ÿӃn viӋc xây dӵng tә chӭc, ÿiӅu hành hoҥt ÿӝng cӫa Giáo hӝi Công giáo cNJng nhѭ xu hѭӟng quan hӋ cӫa Giáo hӝi Công giáo vӟi bên ngoài. Tuy nhiên, ÿӇ tìm ra nhӳng nӝi dung căn bҧn cӫa Giáo hӝi hӑc Công giáo, trong ÿó có quan niӋm vӅ mô hình Giáo hӝi không phҧi là ÿiӅu dӉ dàng. ĈiӅu này diӉn ra không chӍ ÿӕi vӟi riêng các nhà nghiên cӭu ngoài Công giáo, mà còn vӟi ngay cҧ giӟi thҫn hӑc gia Công giáo. Bӣi vì, Công giáo ÿã trҧi qua quá trình tӗn tҥi, phát triӇn lâu ÿӡi, hӋ tѭ tѭӣng cӫa tôn giáo này lҥi luôn ÿѭӧc bӗi ÿҳp, phӫ dày bӣi hӋ thӕng thҫn hӑc và triӃt hӑc Phѭѫng Tây. Chính sӵ ÿӗ sӝ vӅ khӕi lѭӧng kiӃn thӭc, sӵ phӭc tҥp trong quan ÿiӇm và trѭӡng phái tѭ tѭӣng thҫn hӑc, nên ÿӇ có ÿѭӧc sӵ khái quát và nhұn thӭc mӝt cách hӋ thӕng ÿӕi vӟi quan niӋm vӅ mô hình Giáo hӝi cӫa Giáo hӝi hӑc Công giáo vүn là mӝt thách ÿӕ ÿӕi vӟi các nhà nghiên cӭu. ∗ ThS., ViӋn Nghiên cӭu Tôn giáo, ViӋn Hàn lâm Khoa hӑc xã hӝi ViӋt Nam. ɉɇQJ 9ăQ %LrQ %jQ Yɾ P{ KuQK *LiR K͙L  Trong mӝt chuӛi phӭc tҥp các quan ÿiӇm thҫn hӑc nhѭ vұy, liӋu rҵng tӯ góc ÿӝ nghiên cӭu khoa hӑc, chúng ta có thӇ tìm ra ÿѭӧc mӝt hӋ thӕng mô hình Giáo hӝi trong Giáo hӝi hӑc Công giáo và chӍ ra ÿѭӧc nhӳng chuyӇn biӃn mang tính quy ÿӏnh vӅ mô hình Giáo hӝi theo dòng tѭ tѭӣng thҫn hӑc này hay không? Xuҩt phát tӯ vҩn ÿӅ nghiên cӭu nhѭ thӃ, bài viӃt này có ý tѭӣng tìm hiӇu vӅ mô hình Giáo hӝi theo tѭ tѭӣng Giáo hӝi hӑc Công giáo. Sӣ dƭ chӑn chӫ ÿӅ mô hình Giáo hӝi làm ÿӕi tѭӧng nghiên cӭu vì cách nhұn thӭc mô hình cho phép ngѭӡi nghiên cӭu có khҧ năng giҧn lѭӧc các tính chҩt cө thӇ, ngүu nhiên ÿӇ tìm ra nhӳng yӃu tӕ mang tính chҩt tҩt yӃu, quy luұt và ÿѭa lҥi mӝt cái nhìn bao quát, dӉ hiӇu hѫn ÿӕi vӟi mӝt hiӋn tѭӧng khó nҳm bҳt nhѭ thҫn hӑc, cө thӇ ӣ ÿây là Giáo hӝi hӑc Công giáo. Do ÿây là mӝt hѭӟng nghiên cӭu lâu dài cӫa chúng tôi, nên bài viӃt này chӍ tұp trung vào viӋc tәng hӧp các nghiên cӭu có liên quan, ÿһt khung lý thuyӃt, phѭѫng pháp nghiên cӭu và làm rõ các khái niӋm cѫ bҧn. Phҥm vi nghiên cӭu cӫa bài viӃt giӟi hҥn tӯ Kinh Thánh Tân ˰ͣc ÿӃn trѭӟc các chuyên khҧo Giáo hӝi hӑc thӃ kӹ XIV(1). 2. Lѭӧc khҧo quan niӋm vӅ Giáo hӝi trong Kinh Thánh và mӝt sӕ tác phҭm thҫn hӑc tiêu biӇu trѭӟc thӃ kӹ XIV Bài viӃt này sӱ dөng bҧn Kinh Thánh Tân ˰ͣc trong Kinh Thánh tr͕n b͡ C͹u ˰ͣc và Tân ˰ͣc, Nxb. Thành phӕ Hӗ Chí Minh, 1998, do Nhóm Phiên dӏch Các giӡ kinh Phөng vө chuyӇn ngӳ(2). Ĉáng lѭu ý, trong Tân ˰ͣc có các phҫn liên quan ÿӃn ÿӅ tài nhѭ: Phúc Âm Nh̭t Lãm gӗm Tin mͳng theo Thánh Mát-thêu, Tin mͳng theo Thánh Mác-cô, Tin mͳng theo Thánh Lu-ca; Công vͭ tông ÿ͛; th˱ g͵i tín hͷu Rô-ma; các th˱ g͵i tín hͷu Cô-rin-tô, th˱ g͵i ông Ti-mô-thê và th˱ g͵i ông Ti-tô. Trong Phúc Âm Nh̭t Lãm ÿáng chú ý các phҫn Bài gi̫ng v͉ Giáo h͡i ít nhҩt ÿã ÿѭa ra quan niӋm cӫa Kinh Thánh Tân ˰ͣc vӅ Giáo hӝi theo các nghƭa: Giáo hӝi là Nѭӟc Trӡi, Giáo hӝi là nhóm hai ba ngѭӡi hӑp lҥi cҫu nguyӋn xѭng danh Chúa Giêsu. Còn sách Công vͭ tông ÿ͛ phҫn C͡ng ÿoàn tín hͷu ÿ̯u tiên (Cv 2, 42 - 47) cho thҩy quan niӋm cӫa Kinh Thánh vӅ Giáo hӝi theo nghƭa cӝng ÿoàn, tӭc chӍ nhӳng ngѭӡi ÿѭӧc tұp hӧp, nhóm hӑp vì mӝt mөc ÿích chung, vӟi các ÿһc ÿiӇm: chuyên cҫn hӑc hӓi các tông ÿӗ (môn ÿӋ cӫa Chúa Giêsu), hiӋp thông vӟi nhau, bҿ bánh và hiӋp nhҩt trong cҫu nguyӋn. Sang Th˱ g͵i tín hͷu Cô-rin-tô, Tân ˰ͣc tiӃp tөc thӇ hiӋn mӝt quan niӋm khác vӅ Giáo hӝi. Giáo hӝi lúc này ÿѭӧc ví nhѭ hình 51 1JKLrQ FͩX 7{Q JLiR 6͑     ҧnh thân thӇ vӟi nhiӅu chi thӇ ám chӍ tính ÿa dҥng và thӕng nhҩt cӫa Giáo hӝi theo tinh thҫn cӫa Tông ÿӗ Phaolô. Còn Th˱ g͵i ông Ti-mô-thê và Th˱ g͵i ông Ti-tô ÿã có nhӳng quan niӋm vӅ chӭc vө trong Giáo hӝi. Nhѭ vұy, có thӇ nói, ÿây là nhӳng nӝi dung chӫ yӃu trong quan niӋm cӫa Kinh Thánh Tân ˰ͣc vӅ Giáo hӝi. Nó thӇ hiӋn sӵ ÿa dҥng trong quan niӋm vӅ Giáo hӝi cӫa Kinh Thánh, tҥo cѫ sӣ cӫa nhӳng ÿѭӡng hѭӟng phát triӇn vӅ sau cӫa Giáo hӝi hӑc. Nhѭng cNJng chính sӵ ÿa dҥng và nhiӅu khi không thӕ ...