Bàn về xã hội dân sự

Khái niệm xã hội dân sự từ lâu đã trở thành một khái niệmquan trọng và ngày càng trở nên quan trọng khi quá trình toàncầu hoá đang làm thế giới xích lại gần nhau hơn. Và khi cácgiá trị cá nhân ngày càng được khẳng định thì một xã hội dânsự nhằm đảm bảo quyền và lợi ích của con người ngày càngtrở nên cần thiế
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bàn về xã hội dân sựBàn về xã hội dân sự 08:08 AM - Thứ tư,NguyễnTrầnBạt,Chủtịch/Tổnggiámđốc,InvestConsult 15/08/2007Khái niệm xã hội dân sự từ lâu đã trở thành một khái niệmquan trọng và ngày càng trở nên quan trọng khi quá trình toàncầu hoá đang làm thế giới xích lại gần nhau hơn. Và khi cácgiá trị cá nhân ngày càng được khẳng định thì một xã hội dânsự nhằm đảm bảo quyền và lợi ích của con người ngày càngtrở nên cần thiết.Thế kỷ Khai Sáng với nhiều tác phẩm bất hủ của các nhàtriết học nổi tiếng như Rousseau hay Montesquier tuy chưathực sự nhắc đến một xã hội dân sự nhưng những tư tưởngvề chủ quyền nhân dân và sự phủ định vai trò tuyệt đối của Thông tin liên quan:nhà nước đã góp phần tạo nền tảng cho sự hình thành khái • Khảoluậnthứhaivềniệm xã hội dân sự. Từ đó đến nay, xã hội dân sự không còn chínhquyềnChínhquyềnlà một khái niệm mới song cũng chưa đủ cũ để người ta thôi dânsự[22/07/2007]luận bàn về nó. Nói cách khác, hơn 300 năm sau Thế kỷ Khai • Xãhộidânsự:kháiniệmSáng, gần 300 năm sau khi Khế ước xã hội của Rousseau ra vàcácvấnđề[15/04/2007]đời, loài người đã có một bước tiến dài về phía xã hội dân sự • Nhànướcphápquyềnvà xãhộidânsự[11/11/2005]nhưng vẫn còn sự nhận thức khác nhau giữa các cộng đồngdân tộc. Xã hội dân sự, ở một số nơi, chưa được thừa nhận và tôn trọng, do đó, nókhông phát huy được vai trò của mình trong tiến trình phát triển. Vậy xã hội dân sự làgì? Vai trò của nó cũng như tương quan giữa nó và sự phát triển của con người là gì?Sự thiếu vắng hay không được thừa nhận xã hội dân sự ở một số quốc gia đang pháttriển có ảnh hưởng thế nào đến quá trình tổ chức và rèn luyện nền dân chủ của cácquốc gia này? Đây là một vấn đề cần được nghiên cứu và thảo luận một cách rấtnghiêm túc.1. Xã hội dân sự và đặc điểm của nóXã hội dân sự là xã hội phi nhà nướcTôi cho rằng, xã hội dân sự, hiểu một cách đơn giản nhất là xã hội phi nhà nước,ở đó, mối quan hệ giữa con người với nhau dựa trên sự tự thảo luận và tạo rasự đồng thuận trên các vấn đề của cuộc sống mà không cần có sự can thiệp củanhà nước. Xã hội dân sự là xã hội tự cân bằng. Nó có các tổ chức do xã hội lập ra đểthể hiện những loại hình ý chí khác nhau của cộng đồng. Nói cách khác, tự bản thânxã hội dân sự sẽ điều chỉnh, hạn chế tất cả những sự cực đoan, những hành vi khôngphù hợp với lợi ích cộng đồng bằng các quy tắc bất thành văn mà không cần sự thamgia của các yếu tố nhà nước. Có thể nói tính tự lập là bản chất của xã hội dân sự, tứclà xã hội tự giải quyết các vấn đề của nó. Xã hội dân sự là xã hội tự quản lấy mình vàđến một mức độ mà nó không có khả năng để tự quản nữa thì phần còn lại rơi vàonhà nước. Rất nhiều quốc gia chậm phát triển đã không nhận thức được điều này.Người ta luôn cho rằng nhà nước phải có mặt trong mọi lĩnh vực của cuộc sống màkhông biết rằng nhà nước là bộ phận nối dài của xã hội dân sự để giải quyết nhữngcông việc mà bản thân xã hội không tự giải quyết được. Thực ra, nếu chúng ta thừanhận sự phát triển các hình thái kinh tế xã hội dẫn đến sự ra đời của nhà nước nhằmdung hoà lợi ích của các cộng đồng người trong một xã hội hay nếu chúng ta thừanhận nhà nước được hình thành từ sự góp vốn tự do của con người thì chúng ta sẽthấy rằng, rõ ràng xã hội dân sự có trước nhà nước. Nhà nước là bộ phận thượng tầngcủa xã hội, là nơi giải quyết những vấn đề xã hội đòi hỏi, hay nói cách khác, conngười tạo ra nhà nước để giải quyết những vấn đề mà tự nó không giải quyết được.Còn nếu chúng ta quy lịch sử phát triển loài người vào lịch sử phát triển các nhà nước,tức là nếu chúng ta cho rằng, con người chỉ trở thành con người xã hội khi có nhànước thì chúng ta sẽ biến nhà nước trở thành kẻ sinh ra xã hội. Và như thế, chúng tasẽ không thừa nhận tình trạng không có con người nằm ngoài nhà nước, và nó dẫnđến một logic là Xã hội = Nhà nước.Hầu hết các nước chậm phát triển hay đang phát triển đều nhận thức chưa đúng vềvai trò của nhà nước. Sự phong cho nhà nước một quyền lực quá lớn đã dẫn đến mộtlogic ngược lại, nhà nước không phải là nơi giải quyết những vấn đề xã hội đòi hỏimà xã hội là nơi để nhà nước áp đặt những đòi hỏi của mình. Sự phủ bóng quá lớncủa nhà nước xuống xã hội đã khiến đời sống dân sự của con người bị thu hẹp lạithậm chí trở thành bất hợp pháp. Pháp luật ở một số quốc gia không thừa nhận tìnhtrạng không có nhà nước trong một loạt các khu vực khác nhau của đời sống và làmmất đi những yếu tố của xã hội dân sự. Ví dụ, nhà nước không thừa nhận vai trò làmchứng của một luật sư cho các cam kết dân sự của khách hàng mà chỉ thừa nhận sựlàm chứng của các cơ quan công chứng nhà nước. Nhận thức sai lầm về vai ...