Báo cáo nghiên cứu khoa học: ĐÁNH GIÁ ẢNH HƯỞNG CỦA NHÀ MÁY THUỶ ĐIỆN A VƯƠNG ĐẾN CÁC CHẾ ĐỘ VẬN HÀNH CỦA HỆ THỐNG ĐIỆN VIỆT NAM

Trong bài báo này chúng tôi giới thiệu những thông tin tổng quát về UNL và chỉ ra cách thức làm thế nào để ứng dụng nó cho tiếng Việt. UNL được viết tắt từ Universal Networking Language, nó là ngôn ngữ máy tính nhằm mục đích xử lý thông tin và tri thức mà không bị cản trở bởi rào chắn ngôn ngữ. Đây là ngôn ngữ nhân tạo cho phép đặc tả ngôn ngữ tự nhiên theo cách truyền thông của con người. ...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Báo cáo nghiên cứu khoa học: ĐÁNH GIÁ ẢNH HƯỞNG CỦA NHÀ MÁY THUỶ ĐIỆN A VƯƠNG ĐẾN CÁC CHẾ ĐỘ VẬN HÀNH CỦA HỆ THỐNG ĐIỆN VIỆT NAM TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ, ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG - SỐ 2(31).2009 NGHIÊN CỨU VÀ ỨNG DỤNG UNL CHO XỬ LÝ TIẾNG VIỆT UNL STUDY AND APPLICATION TO THE VIETNAMESE LANGUAGE PROCESSING Võ Trung Hùng Trường Đại học Bách khoa, Đại học Đà Nẵng TÓM TẮT Trong bài báo này chúng tôi giới thiệu những thông tin tổng quát về UNL và chỉ ra cáchthức làm thế nào để ứng dụng nó cho tiếng Việt. UNL được viết tắt từ Universal NetworkingLanguage, nó là ngôn ngữ máy tính nhằm mục đích xử lý thông tin và tri thức mà không bị cảntrở bởi rào chắn ngôn ngữ. Đây là ngôn ngữ nhân tạo cho phép đặc tả ngôn ngữ tự nhiên theocách truyền thông của con người. Mục đích cuối cùng là cho phép con người diễn đạt ngôn ngữtự nhiên thông qua ngôn ngữ này. Nó cũng cho các phép máy tính liên lạc được với nhau nhờcác tính năng gửi, nhận và hiểu được thông tin đa ngữ. Chúng tôi đề xuất hai mô hình để ứngdụng UNL cho tiếng Việt. Mô hình thứ nhất, chúng ta sẽ chuyển đổi các văn bản tiếng Việt sangdạng dữ liệu UNL và sau đó sử dụng các bộ dịch ngược của UNL để dịch đến các ngôn ngữkhác. Trong mô hình thứ hai, chúng ta sẽ phát triển các mô-đun cần thiết để tích hợp tiếng Việtvào UNL nhằm tạo ra một hệ thống dịch đa ngữ. ABSTRACT In this paper, we introduce general information about UNL and how to apply it to thevietnamese language processing. UNL (Universal Networking Language) is a computerlanguage that enables computers to process information and knowledge across languagebarriers. It is an artificial language that replicates, in the cyber world, the functions of naturallanguages in human communication. As a result, it enables people to express their ideasthrough natural languages. It also enables computers to intercommunicate; thus, providingpeople with a linguistic infrastructure for distributing, receiving and understanding multilingualinformation. We propose two models to apply UNL to vietnamese processing. The first model,we will translate vietnamese documents into UNL format and then use available UNLDeConverter to translate into other languages. In the second model, we integrade vietnameseinto an UNL system to create a multilingual translation system.1. Giới thiệu Thế giới bước vào thế kỷ 21 với sự phát triển nhanh và đạt được nhiều thành tựulớn trong tất cả các lĩnh vực kinh tế, kỹ thuật, văn hóa, xã hội... Cùng với sự phát triểnnày, nhân loại đã tạo ra lượng thông tin khổng lồ và phần lớn những thông tin đó chúngta có thể tìm thấy thông qua hệ thống mạng Internet. Tuy nhiên, lượng thông tin khổnglồ trên mạng Internet vẫn chưa được khai thác hết bởi nhiều lý do và một trong những lýdo quan trọng nhất là rào cản về ngôn ngữ. Một trong những giải pháp nhằm phá bỏ ràocản ngôn ngữ là phát triển các hệ thống dịch tự động. Những nghiên cứu về dịch tự động đã cho ra đời nhiều công cụ dịch hiệu quả và 1 TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ, ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG - SỐ 2(31).2009có thể sử dụng trên Internet như Google, AltaVista…. ; nhiều hệ thống đã được đưa vàothương mại hoá trong những năm gần đây như Systran, Reverso và một số chương trìnhdịch thu phí có giá thành rất rẻ như Babylon. Những công cụ này cho phép tạo ra mộtbản dịch nghĩa — một bản dịch chưa được hoàn chỉnh nhưng giúp chúng ta có thểhiểu được ý nghĩa của văn bản gốc, nhưng cần phải chỉnh sửa nhiều để đạt đến một bảndịch hoàn chỉnh. Các hệ thống dịch tự động cho phép dịch rất nhanh và chi phí thấp hơnnhiều so với dịch bằng con người. Tuy nhiên, trong đa số các trường hợp, chất lượngbản dịch bằng máy sẽ thấp, không chính xác và hay bằng dịch thủ công. Những hệthống này đang phải đối mặt với rất nhiều vấn đề như sự đa nghĩa của từ, sự nhập nhằngvề ngữ nghĩa, sự phụ thuộc về ngữ cảnh và rất nhiều khó khăn trong sự khác biệt về giảithích các khái niệm. Chúng ta biết rằng muốn có được một hệ thống xử lý ngôn ngữ tựnhiên chất lượng cao thì trước hết cần phải có một hệ thống phân tích ngữ nghĩa tốt. Vấn đề đặt ra là làm thế nào để bản dịch máy có chất lượng như được dịch bởicác dịch giả? Lúc đó, hệ thống dịch tự động phải hoạt động như một quá trình xử lý tựđộng để dịch từ một ngôn ngữ con người đang dùng đến một ngôn ngữ khác bằng cáchsử dụng đầy đủ các thông tin ngữ nghĩa và ngữ cảnh. Dịch ngữ nghĩa cho phép thamchiếu đến cấu trúc ngữ pháp và mục đích của chúng là thiết lập một ngữ nghĩa tươngđương giữa 2 ngôn ngữ. Nếu việc dịch dựa vào sự trình bày về mặt ngữ nghĩa thì nó cóthể chỉ ra rằng làm thế nào để các câu trong ngôn ngữ nguồ ...