Báo cáo nghiên cứu khoa học: ĐÁNH GIÁ SỰ TÁC ĐỘNG CỦA MỘT DỰ ÁN HOẶC CHƯƠNG TRÌNH PHÁT TRIỂN: PHƯƠNG PHÁP

Đánh giá tác động của dự án hoặc chương trình phát triển giúp cho chủ đầu tư hoặc nhà tài trợ xác định liệu dự án đã mang lại kết quả như mong muốn không, và liệu những kết quả đó có thực sự do dự án mang đến hay không. Bài viết này sẽ trình bày một cách cô đọng việc đánh giá sự tác động bằng phương pháp Propensity Score Matching (gọi tắt là phương pháp PSM), một phương pháp được đánh giá cao trong việc đưa đến một kết quả có sức thuyết phục cao......
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Báo cáo nghiên cứu khoa học: " ĐÁNH GIÁ SỰ TÁC ĐỘNG CỦA MỘT DỰ ÁN HOẶC CHƯƠNG TRÌNH PHÁT TRIỂN: PHƯƠNG PHÁP " TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ, ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG - SỐ 3(26).2008 ĐÁNH GIÁ SỰ TÁC ĐỘNG CỦA MỘT DỰ ÁN HOẶC CHƯƠNG TRÌNH PHÁT TRIỂN: PHƯƠNG PHÁP PROPENSITY SCORE MATCHING IMPACT EVALUATION OF A DEVELOPMENT PROGRAM OR PROJECT: APPROACH PROPENSITY SCORE MATCHING APPROACH LƢƠNG VINH QUỐC DUY Trường Đại Học Kinh Tế Tp. Hồ Chí Minh TÓM TẮT Đánh giá tác động của dự án hoặc chương trình phát triển giúp cho chủ đầu tư hoặc nhà tài trợ xác định liệu dự án đã mang lại kết quả như mong muốn không, và liệu những kết quả đó có thực sự do dự án mang đến hay không. Bài viết này sẽ trình bày một cách cô đọng việc đánh giá sự tác động bằng phương pháp Propensity Score Matching (gọi tắt là phương pháp PSM), một phương pháp được đánh giá cao trong việc đưa đến một kết quả có sức thuyết phục cao trong đánh giá sự tác động của dự án đối với người tham gia dự án. ABSTRACT The impact evaluation of development projects or programs helps investors or donors determine whether the outcomes have been reached, or such outcomes really come from the projects. This paper briefly introduces the Propensity Score Matching approach (PSM), an approach highly appreciated for showing rigorous results in evaluation of impact on participants.1. Giới thiệu Thực chất của việc đánh giá sự tác động là so sánh lợi ích mà người thamgia thu được sau khi dự án xuất hiện. Sự so sánh có thể thực hiện theo thời gianhoặc theo không gian hoặc kết hợp cả hai. Theo thời gian thì gọi là so sánh trướcvà sau dự án còn theo không gian là so sánh giữa người tham gia và người khôngtham gia1, và khi kết hợp được cả không gian và thời gian thì sự so sánh sẽ phảnánh đầy đủ nhất tác động của dự án. Nội dung trung tâm trong hoạt động đánh giásự tác động là tạo ra được sự tương đồng trong quá trình so sánh, nghĩa là việc sosánh theo thời gian phải được thực hiện đối với cùng một người tham gia, còn sosánh theo không gian phải được diễn ra giữa những người tham gia và không thamgia có những đặc điểm tương tự nhau. Cần phải có sự tương đồng trong so sánh,nếu không kết quả thu được có thể sẽ quá cao hoặc quá thấp so với tác động thực,sự tương đồng trong so sánh giúp chúng ta có thể tiếp cận đến giá trị tác động đíchthực của dự án. Chẳng hạn, để so sánh năng suất của hai giống lúa khác nhau,người ta sẽ trồng cả hai loại trong một điều kiện tự nhiên và dưới sự săn sóc như1 “Người không tham gia” là các tổ chức, hộ gia đình hoặc cá nhân không tham gia vào dự án. 140 TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ, ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG - SỐ 3(26).2008nhau, có như vậy thì sự khác biệt về năng suất sẽ thực sự xuất phát từ bản thân củagiống lúa. Tuy nhiên, trong lĩnh vực khoa học xã hội, việc tạo ra sự tương đồngtrong so sánh không hề đơn giản. Chẳng hạn, rất khó có thể tìm được những hộ giađình có đặc điểm giống nhau hoàn toàn về nhân khẩu học, giá trị tài sản sở hữu,năng lực và kinh nghiệm trong sản xuất-kinh doanh... Vì vậy, trên lý thuyết, cácphương pháp đánh giá sự tác động hướng đến việc tạo ra sự tương đồng trong khiso sánh. Có nhiều phương pháp để tạo ra sự tương đồng trong so sánh, bao gồm sosánh theo không gian, so sánh theo thời gian và so sánh kết hợp không gian và thờigian. Trong đó phương pháp so sánh theo không gian mà cụ thể là phương phápPropensity Score Matching (PSM) được đánh giá rất cao tron g đánh giá tác độngcủa dự án. Tính ưu việt của phương pháp PSM chính là tính khả thi của nó. Đốivới các phương pháp so sánh có liên quan đến thời gian như so sánh phản thân(reflexive comparisons) và khác biệt kép (double difference), cần phải tổ chứckhảo sát trong nội bộ người tham gia trước và sau khi tham gia dự án, sau đó sosánh kết quả của hai đợt khảo sát sẽ được so sánh để tìm ra tác động của dự án.Yêu cầu cơ bản của phương pháp này là cả hai đợt khảo sát phải được thực hiệnđối với cùng một người tham gia để tạo ra sự tương đồng trong so sánh. Mặc dùphương pháp này không phức tạp về kỹ thuật nhưng không phải dự án nào cũng cótổ chức khảo sát tiền dự án nên việc áp dụng phương pháp so sánh theo thời giantrở nên khó áp dụng. Việc đánh giá sự tác động thông thường chỉ được đề cập đếnsau khi dự án đã đi vào hoạt động, vì thế việc so sánh theo không gian bằng PSMtrở nên khả thi hơn so với so sánh theo thời gian. Các bước cơ bản để thực hiện so sánh bằng PSM được tóm tắt như sau2: - Bước 1: Tiến hành điều tra chọn mẫu hai nhóm: nhóm người tham gia vànhóm người không tham g ...