Báo cáo nghiên cứu khoa học: Nghiên cứu về ký sinh trùng trên Rắn ráo trâu (Ptyas mucosus Linnaeus, 1758) ở khu vực Nghệ An

Tuyển tập các báo cáo nghiên cứu khoa học hay nhất của trường đại học vinh năm 2009 tác giả: 1. Ông Vĩnh An, Nguyễn Văn Hà, Hoàng Văn Hiền, Nghiên cứu về ký sinh trùng trên Rắn ráo trâu (Ptyas mucosus Linnaeus, 1758) ở khu vực Nghệ An.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Báo cáo nghiên cứu khoa học: " Nghiên cứu về ký sinh trùng trên Rắn ráo trâu (Ptyas mucosus Linnaeus, 1758) ở khu vực Nghệ An" T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVIII, sè 4A-2009tr−êng §¹i häc Vinh NGHI£N CøU VÒ Ký SINH TRïNG trªn R¾N R¸O TR¢U (Ptyas mucosus Linnaeus, 1758) ë khu vùc NGHÖ AN ¤NG VÜNH AN , NGUYÔN V¡N H , HO NG V¡N HIÒN (a) (a) (a) Tãm t¾t. Nghiªn cøu nµy ph¸t hiÖn 11 loµi kÝ sinh trïng trªn R¾n r¸o tr©u, gåm 1 loµi s¸n d©y (Spirometra sp.), 2 loµi s¸n l¸ (Ommatobrephus lobatum Mehra, 1928; Encylometra asymmetrica Wallace, 1936), 4 loµi giun trßn (Capillaria murinae Travassos, 1914; Capillaria sp.; Rhabdias sp.; Kalicephalus najae Maplestone, 1921), 2 loµi giun ®Çu gai (Pseudoacanthocephalus nguyenthileae Amin, Ha et Heckmann, 2008; Porrorchis houdemeri (Joyeux and Baer, 1935)) vµ 2 loµi ch©n khíp (R. orientalis (Hett, 1915); Raillietiella sp.). Cã 5 loµi kÝ sinh trïng ®−îc ph¸t hiÖn ë ruét, 3 loµi ë phæi; c¸c loµi kh¸c ®−îc t×m thÊy ë d¹ dµy, gan vµ c¬. Tû lÖ vµ c−êng ®é nhiÔm cao nhÊt lµ 2 loµi giun trßn Rhabdias sp. (81,8%; 5 - 54) vµ Kalicephalus najae (81,8%; 4 - 28). Tû lÖ nhiÔm vµ c−êng ®é nhiÔm thÊp nhÊt lµ 2 loµi giun ®Çu gai. I. Më ®Çu R¾n r¸o tr©u (Ptyas mucosus) lµ loµi bß s¸t ®ang suy gi¶m sè l−îng lín trongtù nhiªn hiÖn ®· ®−îc ®−a vµo S¸ch §á ViÖt Nam (2007) vµ ®ang ®−îc khuyÕn khÝchnh©n nu«i. Tuy nhiªn, ë c¸c trang tr¹i nu«i r¾n khu vùc miÒn B¾c hiÕm khi ®¹t ®−îcträng l−îng lín do nhiÒu nguyªn nh©n, trong ®ã cã nguyªn nh©n do thiÕu hiÓu biÕtvÒ mÇm bÖnh vµ phßng chèng dÞch bÖnh. KÕt qu¶ kh¶o s¸t ë c¸c tr¹i nu«i r¾n khuvùc ®ång b»ng s«ng Hång vµ ë NghÖ An chóng t«i nhËn thÊy nhiÒu r¾n tr−ëng thµnhcã hiÖn t−îng viªm phæi, ho mét thêi gian sau th× chÕt, g©y thiÖt h¹i cho ng−êi ch¨nnu«i. NhiÒu c¬ së nu«i cho biÕt r¾n con s¬ sinh còng bÞ chÕt sau mét thêi gian nh−ngkh«ng biÕt nguyªn nh©n. V× vËy, chóng t«i ®· tiÕn hµnh nghiªn cøu thµnh phÇn loµiký sinh trïng cña r¾n r¸o tr©u, gãp phÇn cho viÖc nh©n nu«i thµnh c«ng loµi r¾nnµy. II. VËT LIÖU V PH¦¥NG PH¸P NGHI£N CøU Nghiªn cøu trªn 15 mÉu R¾n r¸o tr©u (Ptyas mucosus) ®−îc thu ë c¸c tr¹i nu«ir¾n t¹i Cöa Lß vµ Nam §µn (NghÖ An) vµo th¸ng 7 n¨m 2009, kÝnh th−íc c¬ thÓ129,2 - 170,9 (trung b×nh 147,4) cm, träng l−îng c¬ thÓ 184,5 - 456,3 (trung b×nh352,7) g. Sau khi kiÓm tra t×m ngo¹i ký sinh, c¸c mÉu vËt r¾n r¸o tr©u ®−îc mækh¸m toµn diÖn ®Ó thu néi ký sinh. C¸c mÉu vËt ký sinh trïng ®−îc ®Þnh h×nh trongn−íc muèi sinh lý 5 -10 phót vµ sau ®ã b¶o qu¶n trong cån 700. MÉu s¸n l¸, s¸n d©y®uîc lµm tiªu b¶n nhuém axÝt carmine vµ g¾n nhùa dÝnh canada; mÉu giun trßn,giun ®Çu gai vµ ch©n khíp ký sinh ®−îc lµm tiªu b¶n víi dung dÞch glyxerin - axitlactic. C¸c mÉu vËt ®−îc l−u gi÷ vµ b¶o qu¶n t¹i phßng Ký sinh trïng, ViÖn Sinh th¸ivµ Tµi nguyªn sinh vËt.NhËn bµi ngµy 22/12/2009. Söa ch÷a xong 25/01/2010. 5 NGHI£N CøU VÒ Ký SINH TRïNG..., TR. 5-10VÜNH AN, V¡N H , V¡N HIÒN III. KÕT QU¶ NGHI£N CøU 3.1. Thµnh phÇn loµi ký sinh trïng ë R¾n r¸o tr©u KÕt qu¶ ph©n tÝch vµ ®Þnh lo¹i c¸c mÉu vËt ký sinh ë R¾n r¸o tr©u, ®· ph¸thiÖn 11 loµi ký sinh trïng thuéc 5 líp ký sinh trïng, bao gåm 1 loµi s¸n d©y(Cestoda), 2 loµi s¸n l¸ (Trematoda), 4 loµi giun trßn (Nematoda), 2 loµi giun ®Çu gai(Acanthocephala) vµ 2 loµi ch©n khíp (Pentastomida): Ngµnh PLATYHELMINTHES Gegenbaur, 1859 Líp CESTODA Rudolphi, 1808 Bé PSEUDOPHYLLIDEA Carus, 1803 Hä DIPHYLLOBOTHRIIDAE Lühe, 1910 Gièng SPIROMETRA Mueller, 1937 1. Loµi Spirometra sp. Líp TREMATODA Rudolphi, 1808 Bé PLAGIORCHIDA LaRue, 1957 Hä OMMATOBREPHIDAE Poche, 1926 Gièng OMMATOBREPHUS Nicoll, 1914 2. Loµi Ommatobrephus lobatum Mehra, 1928 Hä PLAGIORCHIDAE Lühe, 1901 Gièng ENCYCLOMETRA Baylis et Canon, 1924 3. Loµi Encyclometra asymmetrica Wallace, 1936 Ngµnh NEMATODA (Rudolphi, 1808) Líp SECERNENTEA Von Linstow, 1905 Bé TRICHOCEPHALIDA Skrjabin et Schulz, 1928 Hä CAPILLARIIDAR Railliet, 1916 Gièng CAPILLARIA Zeder, 1800 4. Loµi Capillaria murinae Travassos, 1914 5. Loµi Capillaria sp. Bé RHABDITIDA Oerley, 1880 Hä RHABDIASIDAE Railliet, 1915 Gièng RHABDIAS Stilet et Hasall, 1915 6. Loµi Rhabdias sp. Bé STRONGYLIDA Diesing, 1851 Hä DIAPHANOCEPHALIDAE Travassos, 1920 Gièng KALICEPHALUS Molin, 1861 7. Loµi Kalicephalus najae Maplestone, 1921 Ngµnh ACANTHOCEPHALA Kohlreuther, 1771 Líp PALAEACANTHOCEPHALA (Meyer, 1931) Bé ECHINORHYNCHIDA Southwell ...