Báo cáo nghiên cứu khoa học: NGHIÊN CỨU XÁC ĐỊNH THÀNH PHẦN HÓA HỌC CỦA DỊCH CHIẾT TỪ GỖ VANG Ở QUẢNG NAM

Một số hợp chất màu có giá trị sử dụng rất lớn như brazilin, brazilein, hematein và hematoxylin chỉ được tìm thấy trong tự nhiên, rất khó tổng hợp trong công nghiệp. Các hợp chất này có thể được chiết từ cây gỗ Vang (sappanwood) phân bố chủ yếu ở châu Á hoặc cây Huyết mộc (bloodwood) ở châu Mỹ. Bài báo này trình bày về kết quả nghiên cứu xác định thành phần hóa học chính trong dịch chiết từ gỗ vang ở Quảng Nam, Việt Nam. ...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Báo cáo nghiên cứu khoa học: "NGHIÊN CỨU XÁC ĐỊNH THÀNH PHẦN HÓA HỌC CỦA DỊCH CHIẾT TỪ GỖ VANG Ở QUẢNG NAM" NGHIÊN CỨU XÁC ĐỊNH THÀNH PHẦN HÓA HỌC CỦA DỊCH CHIẾT TỪ GỖ VANG Ở QUẢNG NAM A STUDY ON DETERMINING OF CHEMICAL COMPOUNDS FROM SAPPANWOOD EXTRACTION ĐÀO HÙNG CƯỜNG – GIANG THỊ KIM LIÊN Trường Đại học Sư phạm, Đại học Đà Nẵng TÓM TẮT Một số hợp chất màu có giá trị sử dụng rất lớn như brazilin, brazilein, hematein và hematoxylin chỉ được tìm thấy trong tự nhiên, rất khó tổng hợp trong công nghiệp. Các hợp chất này có thể được chiết từ cây gỗ Vang (sappanwood) phân bố chủ yếu ở châu Á hoặc cây Huyết mộc (bloodwood) ở châu Mỹ. Bài báo này trình bày về kết quả nghiên cứu xác định thành phần hóa học chính trong dịch chiết từ gỗ vang ở Quảng Nam, Việt Nam. ABSTRACT The actual dyes from sappanwood or bloodwood are brazilin, brazilein, hematein and hematoxylin are only found in nature and very difficult to produce industrially. The complex phenolic compounds are similar to the flavonoid pigments of flowers. These compounds are extracted by water, methanol or ethanol. This article is about research on determining mainer chemical compounds of extract from sappanwood in Quangnam province, Vietnam.1. ĐẶT VẤN ĐỀ Gỗ Vang có rất nhiều giá trị sử dụng như chữa bệnh, là chất kháng khuẩn, chất chỉ thịmàu, là nguồn nguyên liệu thiên nhiên có giá trị để sản xuất loại thuốc nhuộm màu đỏ… Theo một số tài liệu các hợp chất trong cây gỗ Vang có thể là: brazilin, brazilein,hematein, hematoxylin, brazilide A, protosapponin A, protosapponin A, tinh dầu chứa D(-)phelladren, ocimen, tanic acid, gallic acid và saponin. Trong đó hàm lượng chính là các hợpchất màu tự nhiên: hematein, hematoxylin, brazilin, brazilein. Các hợp chất màu này chỉ thuđược từ tự nhiên, như từ cây gỗ Vang hay Huyết mộc chứ hầu như không thể tổng hợp đượctrong công nghiệp. Chúng được chiết từ cây gỗ vang bằng các dung môi phân cực nhưCH3OH, C2H5OH, C4H9OH và H2O. Chúng tôi nghiên cứu xác định thành phần hóa học chính trong dịch chiết từ cây gỗVang lấy từ huyện Phú Ninh, Quảng Nam nhằm mục đích cung cấp thêm một số thông tin có ýnghĩa khoa học về loài cây gỗ Vang mà ngày nay đang trở nên rất quý hiếm trên thế giới và ởViệt Nam.2. THỰC NGHIỆM 2.1. Nguyên liệu, dụng cụ và hóa chất * Thu gom và xử lí nguyên liệu Cây gỗ Vang ở huyện Phú Ninh, tỉnh Quảng Nam. Nhân dân trồng trong vườn và làmhàng rào. Hiện tại cây gỗ Vang chỉ còn mọc lẻ tẻ ở một số hộ gia đình. Hình 1. Lá, quả, cây và lõi gỗ cây gỗ Vang ở Phú Ninh Nguyên liệu là cành cây to, sau khi cưa về, chia thành từng khúc, bỏ vỏ. Có thể xử líbằng các cách: chẻ nhỏ, bào, xay thành bột mịn. * Thiết bị, dụng cụ và hóa chất - Các dụng cụ chiết rắn - lỏng, máy đo quang phổ hấp thụ tử ngoại - khả kiến UV-VISHelios, máy đo sắc kí lỏng kết hợp với khối phổ LC-MS Agilent - Tủ sấy, lò nung, cân phân tích, bếp điện, bếp cách thuỷ và các dụng cụ hỗ trợ khác. - Các dung môi hữu cơ: n-hexan, chlorofom, aceton, methanol, ethanol, diethyl ete loạitinh khiết phân tích của PROLABO, một số hoá chất vô cơ và các hóa chất hỗ trợ khác. 2.2. Chọn điều kiện chiết các hợp chất hóa học từ gỗ vang Sử dụng phương pháp chiết rắn - lỏng với các dung môi khác nhau: CH3OH, C2H5OHvà H2O. Dùng phương pháp quang phổ hấp thụ tử ngoại - khả kiến UV-VIS để đo độ hấp thụquang của các dịch chiết và xác định cực đại hấp thụ. Các điều kiện chiết như sau: - Đối với dung môi CH3OH: khối lượng gỗ 10,005g, thể tích dung môi 150ml, thời gian chiết 6h. - Đối với dung môi C2H5OH : khối lượng gỗ 10,003g, thể tích dung môi 150ml, thời gian chiết 8h. - Đối với dung môi H2O: khối lượng gỗ 10,005g, thể tích dung môi 70ml, thời gian chiết 4h. 2.3. Xác định thành phần các dịch chiết từ gỗ vang Các dịch chiết với dung môi CH3OH, C2H5OH và H2O được bảo quản ở nhiệt độ phòngtrong điều kiện tránh ánh sáng, lọc bỏ cặn bẩn. Pha loãng 100 lần, tiếp tục lọc dưới áp suấtthấp bằng giấy lọc 0,45 m và được phân tích bằng thiết bị sắc ký lỏng – khối phổ liên hợp(LC-MS) Agilent. Điều kiện chạy LC-MS: Cột tách C18; hệ dung môi CH3OH:H2O với tỉ lệ1:3; tốc độ pha động: 0,4ml/phút; bước sóng hấp thụ = 284nm.3. KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN 3.1. Thành phần dịch chiết với dung môi CH3OH Sắc ký đồ của dịch chiết với dung môi CH3OH được trình bày trên hình 2. Hình 2. Sắc kí đồ LC-MS của dịch chiết với dung môi CH3OH Ứng với mỗi pic trên sắc ký đồ, có khối phổ đồ tương ứng của mỗi chất. So sánh sắc kíđồ - khối phổ thu được với thư viện chuẩn cho thấy dịch chiết là một hỗn hợp nhiều cấu tử.Tuy nhiên, chúng tôi chỉ thống kê các cấu tử với hàm lượng đáng kể. Thà ...