Báo cáo nghiên cứu khoa học: NHỮNG LỖI THƯỜNG GẶP TRONG BẢN DỊCH CỦA MỘT SỐ SÁCH GIÁO KHOA TIẾNG PHÁP SONG NGỮ PHÁP - VIỆT ĐANG SỬ DỤNG TẠI VIỆT NAM

Sách giáo khoa tiếng Pháp được trình bày dưới dạng song ngữ là một trong những công cụ hữu ích cho người học ngoại ngữ này, đặc biệt là những người tự học. Tuy nhiên, một số các sai sót trên nhiều bình diện khác nhau (sử dụng từ, cú pháp, ngữ nghĩa, ngữ dụng...) trong việc dịch thuật trong các sách này đã gây một số hiệu ứng tiêu cực nhất định đến người sử dụng sách. Chính vì vậy, việc nhận diện những sai sót này để......
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Báo cáo nghiên cứu khoa học: " NHỮNG LỖI THƯỜNG GẶP TRONG BẢN DỊCH CỦA MỘT SỐ SÁCH GIÁO KHOA TIẾNG PHÁP SONG NGỮ PHÁP - VIỆT ĐANG SỬ DỤNG TẠI VIỆT NAM" TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ, ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG - SỐ 5(40).2010NHỮNG LỖI THƯỜNG GẶP TRONG BẢN DỊCH CỦA MỘT SỐ SÁCHGIÁO KHOA TIẾNG PHÁP SONG NGỮ PHÁP - VIỆT ĐANG SỬ DỤNG TẠI VIỆT NAM COMMON IMPERFECTIONS IN THE TRANSLATIONS OF SOME FRENCH – VIETNAMESE BILINGUALTEXTBOOKS IN VIETNAM Nguyễn Thái Trung Trường Đại học Ngoại ngữ, Đại học Đà Nẵng TÓM TẮT Sách giáo khoa tiếng Pháp được trình bày dưới dạng song ngữ là một trong nhữngcông cụ hữu ích cho người học ngoại ngữ này, đặc biệt là những người tự học. Tuy nhiên, mộtsố các sai sót trên nhiều bình diện khác nhau (sử dụng từ, cú pháp, ngữ nghĩa, ngữ dụng...)trong việc dịch thuật trong các sách này đã gây một số hiệu ứng tiêu cực nhất định đến ngườisử dụng sách. Chính vì vậy, việc nhận diện những sai sót này để từ đó có một cái nhìn kháchquan và một phương pháp sử dụng sách một cách chủ động, tích cực là hết sức quan trọngnhằm mang lại hiệu quả cao nhất cho người học. Bên cạnh đó, việc tạo điều kiện thuận lợi choviệc trao đổi ý kiến giữa các dịch giả và các nhà phê bình dịch là hết sức cần thiết nhằm nângcao chất lượng các bản dịch của loại sách này. ABSTRACT A French textbook published in bilingual format is a useful tool for learners, especially forthose who study on their own. However, a number of imperfections on different aspects (vocabulary,syntax, semantics, pragmatics...) in the translations of these books have caused a number ofnegative impacts on users. Therefore, identification of these imperfections so as to have an objectiveview and an effective way of using books is very important in bringing higher efficiency to the learner.In addition, creating favourable conditions for the exchange of ideas between translators andcriticism is extremely necessary for improving the translative quality of these books.1. Đặt vấn đề Hiện nay, có một tỷ lệ khá lớn những người học tiếng Pháp (ở các trung tâm ngoạingữ hoặc tự học ở nhà) đang sử dụng các sách giáo khoa tiếng Pháp được trình bày dướidạng song ngữ Pháp - Việt. Tuy loại sách giáo khoa này đã thực sự mang lại một số lợi íchthiết thực cho người học nhưng bên cạnh đó nó cũng kèm theo một số hạn chế đến từ nhữngsai sót trong việc dịch thuật gây tác hại không nhỏ đến người học. Chính vì thế, việc nhậndạng những sai sót thường gặp trong các văn bản dịch của các sách giáo khoa tiếng Phápđược trình bày dưới dạng song ngữ Pháp - Việt xuất hiện trên thị trường sách học ngoại ngữtại Việt Nam hiện nay nhằm mục đích giúp người học nhận thức được những hạn chế gâytác hại trong việc sử dụng sách song ngữ là một việc làm mang tính cấp thiết. Xuất phát từ thực trạng này, chúng tôi đã tiến hành nghiên cứu đề tài “Nhữnglỗi thường gặp trong bản dịch của một số sách giáo khoa tiếng Pháp song ngữ Pháp - 205 TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ, ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG - SỐ 5(40).2010Việt đang sử dụng tại Việt Nam” với mong muốn chỉ ra những sai sót nhằm mục đíchgiúp người học nhận thức được những hạn chế gây tác hại trong việc sử dụng sách songngữ. Đề tài cũng mong muốn góp phần cải thiện chất lượng của loại sách học ngoại ngữhiện đang được nhiều người học sử dụng khá phổ biến này.2. Kết quả nghiên cứu và khảo sát2.1 Cơ sở lý luận2.1.1. Định nghĩa về dịch thuật Hiệp hội Quốc tế những Người phiên dịch Hội nghị đưa ra một định nghĩa tập hợpnhiều yếu tố của quá trình dịch: “Dịch không chỉ đơn thuần là dịch lời nói theo cách từđối từ: nó là sự chuyển đổi lời nói với toàn thể hành trang ngữ nghĩa, xúc cảm và thẩmmỹ của nó thành một ngôn ngữ bằng cách dùng các phương tiện biểu đạt hoàn toàn khác.Dịch trước tiên là hiểu trọn vẹn thông điệp để có thể tách nó ra khỏi chổ dựa bằng từ củanó và tái tạo lại nó sau này với tất cả sắc thái bằng một ngôn ngữ khác. Đó là một sự traođổi và đổi chỗ của các trạng thái tâm lý và của một thế giới văn hoá này với một thế giớivăn hoá khác (AIIC [Association Internationale des Interprètes de Conférence] - 1979).2.1.2. Các kiểu loại dịch thuật Công việc dịch được thực hiện bằng nhiều cách khác nhau tuỳ thuộc vào cácchuẩn (quá trình dịch, mục đích, phương pháp khôi phục nội dung văn bản nguồn,phương pháp biến đổi...). Những cách này được phân loại theo mục đích, yêu cầu, quátrình, phương pháp dịch... thành các loại hình khác nhau. Những loại hình dịch chính là:dịch ngữ nghĩa (semantic translation), dịch giao tiếp (communicative translation), dịchtừ đối từ (word-for-word translation), dịch nguyên văn (literal translation) ...