Báo cáo nghiên cứu khoa học: VẤN ĐỀ GIẢM ĐÓI NGHÈO VÀ PHÁT TRIỂN XÃ HỘI Ở NÔNG THÔN VIỆT NAM − TẦM NHÌN, THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP

Việt Nam được nhân loại biết đến như một điển hình của sự ổn định chính trị, xã hội; như là tấm gương cho các nước đang phát triển về sự tăng trưởng và phát triển bền vững. Trải qua bốn năm kể từ năm thực hiện chiến lược phát triển thập niên đầu thế kỷ 21, đã đến lúc chúng ta cần nghiên cứu, đánh giá lại tình hình, đặc biệt là đối với khu vực nông thôn. Trên cơ sở các luận thuyết khoa học về tăng trưởng và về các vấn đề xã hội, đồng thời...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Báo cáo nghiên cứu khoa học: "VẤN ĐỀ GIẢM ĐÓI NGHÈO VÀ PHÁT TRIỂN Xà HỘI Ở NÔNG THÔN VIỆT NAM − TẦM NHÌN, THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP" VẤN ĐỀ GIẢM ĐÓI NGHÈO VÀ PHÁT TRIỂN Xà HỘI Ở NÔNG THÔN VIỆT NAM − TẦM NHÌN, THỰC TRẠNG VÀ GI ẢI PHÁP THE PROBLEM OF HUNGER AND POVERTY REDUCTION AND SOCIAL DEVELOPMENT IN VIETNAM’S RURAL AREAS – VIEWPOINT, CURRENT SITUATION, AND SOLUTIONS TRẦN THỊ NGUYỆT Trường Đại học Kinh tế Quốc dân Hà Nội TÓM T ẮT Việt Nam được nhân loại biết đến như một điển hình của sự ổn định chính trị, xã hội; như là tấm gương cho các nước đang phát triển về sự tăng trưởng v à phát triển bền vững. Trải qua bốn năm kể từ năm thực hiện chiến lược phát triển thập niên đầu thế kỷ 21, đã đến lúc chúng ta cần nghiên cứu, đánh giá lại tình hình, đặc biệt là đối với khu vực nông thôn. Trên cơ sở các luận thuyết khoa học về tăng trưởng và v ề các vấn đề xã hội, đồng thời dựa vào các kết quả khảo sát thực tiễn, phân tích thực trạng, tác giả đưa ra các kinh nghiệm, giải pháp tích cực cho nỗ lực giảm mạnh tình trạng đói, nghèo; xoá bỏ bất bình đẳng v à nguy cơ phân hoá ở khu vực nông thôn Việt Nam. ABSTRACT Vietnam is known as a typical country of political and social stability. It is also a good example f or the developing countries in terms of stable growth and development. Four years have passed since the implementation of the development strategy at the beginning of the 21st century, and it is time to study and re-evaluate the situation, especially in the rural areas. Based on the scientific theories about the growth and social issues, the results of practical surveys, and the analysis of the current situation, the author presents experience and positive solutions to increase the reduction of hunger and poverty, to eradicate the inequality and disintegration in Vietnam’s rural areas. 1. TÇm chiÕn lîc vµ c¸ch tiÕp cËn ChÝnh phñ ViÖt Nam hiÖn nay ®ang nç lùc thùc hiÖn ChiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ - x·héi thêi kú 2001 - 2010 . ThÓ theo yªu cÇu cña chÝnh phñ ViÖt Nam, Ch¬ng tr×nh ph¸t triÓncña Liªn hîp quèc (UNDP) ®· tuyÓn dông mét nhãm c¸c chuyªn gia t vÊn quèc tÕ vµ trongníc nh»m hoµn thiÖn b¶n chiÕn lîc nµy. Trong ®ã chøa ®ùng mét néi dung c¬ b¶n lµ phÇnph¸t triÓn x· héi ë n«ng th«n. TÊt nhiªn, ph¸t triÓn x· héi lµ mét thuËt ng÷ cã kh¸i niÖmréng, ë ®©y chóng t«i chØ tËp trung ph©n tÝch nh÷ng néi dung c¬ b¶n cña chiÕn lîc gi¶m ®ãinghÌo mµ §¶ng vµ Nhµ níc ®· dµy c«ng x©y dùng nhiÒu n¨m qua. Thùc chÊt, ®©y lµ mét lÜnhvùc cã tÇm quan träng chiÕn lîc, ®Çy tÕ nhÞ vµ phøc t¹p, bao gåm nh÷ng vÊn ®Ò nh¹y c¶mnh sau: - X· héi ViÖt Nam cã ph©n cùc ngêi giµu vµ ngêi nghÌo kh«ng? ViÖt Nam cãthÓ lµm g× ®Ó thóc ®Èy viÖc gi¶m ®ãi nghÌo ë nh÷ng vïng t¨ng trëng chËm vµ nhê ®ã gi¶mbít sù bÊt c«ng b»ng vÒ kinh tÕ - x· héi ®ang gia t¨ng. - M¹ng líi b¶o trî x· héi cã ®em l¹i sù æn ®Þnh x· héi trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æikinh tÕ nhanh chãng hay kh«ng? ë ®ã møc sèng cña nh÷ng ngêi nghÌo, ngêi cã tr×nh ®éhäc vÊn vµ nhËn thøc x· héi thÊp, ngêi yÕu thÕ ®îc b¶o trî sÏ gióp chóng ta x¸c ®Þnh ®îcm« h×nh x· héi ViÖt Nam nãi chung vµ bé mÆt cña khu vùc n«ng th«n ViÖt Nam nãi riªng vµon¨m 2010. - Thùc chÊt nh÷ng chØ tiªu x· héi kh¸ cao so víi ph¸t triÓn kinh tÕ ë ViÖt Nam cã tiÕptôc ®Èy m¹nh t¨ng trëng kinh tÕ vµ tiÕn bé x· héi c«ng b»ng hay kh«ng? §èi mÆt víi nh÷ng vÊn ®Ò trªn, ViÖt Nam ®· ph¶i huy ®éng nhiÒu nguån lùc vµ biÕnchiÕn lîc vÜ ®¹i nµy lµ c«ng viÖc cña toµn d©n, thu hót mèi quan t©m ë ph¹m vi toµn quèc giatõ vÜ m« ®Õn vi m« vµ sù quan t©m cña céng ®ång tµi trî. 2. Ph©n tÝch t×nh h×nh chung 1. Theo ®¸nh gi¸ cña nhiÒu häc gi¶ vµ c¸c chuyªn gia cña Liªn Hîp Quèc vµ tiÕp cËntõ thùc tiÔn còng nh nh÷ng th«ng tin c«ng bè tõ phÝa nhµ níc, chóng ta thÊy ®îc nh÷ngthµnh tùu næi bËt cña ViÖt Nam trong viÖc gi¶i quyÕt ®ãi nghÌo vµ ph¸t triÓn x· héi ë n«ngth«n thêi gian qua. ViÖt Nam ®· cã nh÷ng bíc tiÕn ®Çy Ên tîng trong c¸c lÜnh vùc x· héi.Tû lÖ xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo ®· ®a ViÖt Nam vµo sè nh÷ng níc ®øng ®Çu vÒ gi¶m ®ãi nghÌo ëbÊt cø thêi kú nµo. ViÖt Nam còng ®¹t ®îc chØ sè ph¸t triÓn con ngêi ë møc trung b×nh mÆcdï lµ mét níc cã xuÊt ph¸t ®iÓm rÊt thÊp, khëi sù tõ nÒn kinh tÕ cßn nghÌo. Kh¸c víi hÇu hÕtc¸c níc ®ang trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi, ViÖt Nam cã kh¶ n¨ng tr¸nh ®îc sù suy gi¶mnhanh vÒ c¸c chØ tiªu x· héi vµ ph¹m vi ®èi tîng cña c¸c dÞch vô mµ tr¸i l¹i, mét sè chØ tiªuchñ yÕu - ch¼ng h¹n tû lÖ häc sinh nhËp häc ë bËc tiÓu häc - vÉn ®îc duy tr× ë møc rÊt cao sovíi mét sè níc cã møc thu nhËp nh ViÖt Nam. HiÖn t¹i, ViÖt Nam cã mét c¬ héi tuyÖt vêi®Ó ph¸t huy nh÷ng thµnh c«ng nµy. KÕt cÊu h¹ tÇng c¬ së ®· cã ë nhiÒu n¬i ®Ó ViÖt Nam giꮩy tËp trung vµo viÖc n©ng cao chÊt lîng cña c¸c dÞch vô c¬ b¶n vµ sù tiÕp cËn cña ngêinghÌo víi c¸c dÞch vô ®ã. 2. Bªn c¹nh ®ã, mét sè dÊu hiÖu ®¸ng ng¹i ®· trë nªn ngµy cµng râ nÐt trong vµi n¨mqua. Sù kh¸c biÖt gi÷a c¸c vïng víi sù kh¸c biÖt vÒ mÆt ®Þa lý tÝnh theo hÇu hÕt c¸c chØ tiªukinh tÕ ®ang t¨ng lªn trong khi kho¶ng c¸ch vÒ c¸c chØ tiªu x· héi vÉn cßn lín (dï r»ng cã sùtiÕn bé râ rÖt trong mét vµi lÜnh vùc). Mét vÊn ®Ò ngµy cµng trë nªn râ rµng lµ c¬ chÕ hiÖn hµnh nh»m ®¶m b¶o sù tiÕp cËncña ngêi nghÌo víi c¸c dÞch vô x· héi c¬ b¶n vµ m¹ng líi b¶o trî x· héi ho¹t ®éngcha/kh«ng cã hiÖu qu¶. M¹ng líi b¶o trî x· héi chÝnh thøc Ýt nh»m tróng ®èi tîng vµ ph¹mvi ®èi tîng (®é phñ) cña nã cßn h¹n hÑp, h¹n chÕ kh¶ n¨ng cña chÝnh phñ trong viÖc dÞu bítg¸nh nÆng ®Ì lªn nh÷ng ngêi d©n nghÌo khi nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn chËm l¹i. Vµ chÊt lîngcña c¸c dÞch vô c¬ b¶n cßn thÊp. VÝ dô, tû lÖ bá häc vµ lu ban ë cÊp tiÓu häc rÊt cao, v× thÕ ...