Báo cáo nghiên cứu khoa học: XÁC ĐỊNH PHƯƠNG ÁN TIẾP QUỸ TỐI ƯU CHO CÁC MÁY ATM THEO HƯỚNG QUY HOẠCH NGUYÊN

Có nhiều phương án tiếp quỹ khác nhau để lựa chọn trong việc đáp ứng nhu cầu rút tiền của khách hàng tại các máy ATM, việc kiểm soát chi phí đòi hỏi phải xác định một phương án tiếp quỹ tối ưu là phương án khả thi, đảm bảo đáp ứng đủ nhu cầu rút tiền của khách hàng và có chi phí thấp nhất. Xét về bản chất, đây là nội dung của vấn đề tồn kho gắn với lộ trình vận chuyển, đã được giải quyết theo hướng quy hoạch nguyên hoặc dựa trên các thuật...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Báo cáo nghiên cứu khoa học: " XÁC ĐỊNH PHƯƠNG ÁN TIẾP QUỸ TỐI ƯU CHO CÁC MÁY ATM THEO HƯỚNG QUY HOẠCH NGUYÊN" TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ, ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG - SỐ 5(40).2010 XÁC ĐỊNH PHƯƠNG ÁN TIẾP QUỸ TỐI ƯU CHO CÁC MÁY ATM THEO HƯỚNG QUY HOẠCH NGUYÊN AN INTEGER PROGRAMMING APPROACH TO THE DETERMINATION OF AN OPTIMAL CASH DEPLOYMENT STRATEGY FOR ATMS Phan Đình Anh Trường Đại học Kinh tế, Đại học Đà Nẵng TÓM TẮT Có nhiều phương án tiếp quỹ khác nhau để lựa chọn trong việc đáp ứng nhu cầu rút tiền của khách hàng tại các máy ATM, việc kiểm soát chi phí đòi hỏi phải xác định một phương án tiếp quỹ tối ưu là phương án khả thi, đảm bảo đáp ứng đủ nhu cầu rút tiền của khách hàng và có chi phí thấp nhất. Xét về bản chất, đây là nội dung của vấn đề tồn kho gắn với lộ trình vận chuyển, đã được giải quyết theo hướng quy hoạch nguyên hoặc dựa trên các thuật toán giải bài toán quyết định Markov với số bước hữu hạn. Tuy nhiên, việc xác định phương án tiếp quỹ tối ưu cho các máy ATM dựa trên phương pháp này đòi hỏi phải có sự hỗ trợ của các phần mềm chuyên dụng. Xuất phát từ đặc thù của hệ thống ATM tác giả đề xuất một mô hình có thể tìm phương án tối ưu bằng những tính toán đơn giản. ABSTRACT There are different cash deployment strategies which refer to the scheduling and replenishing of automated teller machines (ATMs). However, it is essential to determine the optimal cash deployment strategy for ATMs to minimize cash-related expenses and ensure that they do not run out of cash. In nature, this is an Inventory Routing Problem which can be solved on the basis of an Integer Programming or infinite horizon Markov decision processes. Nevertheless, these models require a lot of computations. With special features of an ATM network, the author proposes a model to make an optimal cash deployment strategy without any complicated computation. 1. Đặt vấn đề ATM (Automated Teller Machine) là một loại máy điện tử đặt ở các nơi công cộng, được kết nối với một hệ thống dữ liệu và các thiết bị liên quan, được kích hoạt bởi chủ thẻ cho phép khách hàng trực tiếp sử dụng các dịch vụ của ngân hàng phát hành thẻ và các ngân hàng khác. Một trong những tính năng quan trọng của máy ATM là cho phép khách hàng trực tiếp rút tiền tại máy. Để thực hiện chức năng này, các ngân hàng phải có phương án tiếp quỹ để duy trì một lượng tiền mặt nhất định tại mỗi máy ATM. Lấy phương án tiếp quỹ làm trọng tâm, việc kiểm soát chi phí đối với các máy ATM có thể chia thành hai nhóm: Nhóm chi phí liên quan đến phương án tiếp quỹ bao gồm chi phí cho hoạt động tiếp quỹ (chi phí vận chuyển, chi phí đóng gói, chuẩn bị tiền mặt) và chi phí cơ hội của tiền mặt. Nhóm các chi phí không phụ thuộc vào phương án 33 TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ, ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG - SỐ 5(40).2010 tiếp quỹ bao gồm chi phí bảo trì, thay thế, chi phí năng lượng, chi phí thuê địa điểm lắp đặt, khấu hao… Vì vậy, việc giảm thiểu chi phí đòi hỏi phải tìm phương án tiếp quỹ có chi phí thấp nhất, về bản chất, đây chính là nội dung của vấn đề tồn kho gắn với lộ trình vận chuyển đã được giải quyết theo hướng quy hoạch nguyên hoặc dựa vào các thuật toán giải bài toán quyết định Markov với số bước hữa hạn. Tuy nhiên, việc xác định phương án tối ưu từ các mô hình dựa trên phương pháp này có sự phức tạp về mặt tính toán, đòi hỏi phải có sử hỗ trợ của các phần mềm chuyên dụng để lựa chọn phương án tối ưu. Qua nghiên cứa tác giả nhận thấy, với đặc thù của hoạt động tiếp quỹ cho máy ATM, trong trường hợp nhu cầu rút tiền của khách hàng tại mỗi máy ATM có phân phối chuẩn, có thể tìm được phương án tiếp quỹ tối ưu từ những tính toán đơn giản. 2. Xác định phương án tiếp quỹ tối ưu theo hướng quy hoạch nguyên - Hàm tổng chi phí liên quan đến phương án tiếp quỹ cho N máy ATM, trong thời gian T ngày (từ đây gọi là tổng chi phí) bao gồm: + Tổng chi phí cơ hội tiền mặt của N máy ATM trong khoảng thời gian T ngày: T N T N _ ∑∑ C = r ∑ ∑ D i ,t h ,i ,t t =1 i =1 t =1 i =1 Trong đó: Ch,i,t : Chi phí cơ hội của tiền mặt tại máy ATM thứ i trong ngày t _ : Số dư bình quân của máy ATM thứ i trong ngày t D i ,t r : Chi phí cơ hội của một đơn vị tiền mặt trong một ngày + Tổng chi phí cho hoạt động tiếp quỹ N máy ATM trong thời gian T ngày T N T N ...