Báo cáo Quyền sở hữu tài sản của người phụ nữ trong Bộ luật Hồng Đức

Quyền sở hữu tài sản của người phụ nữ trong Bộ luật Hồng Đức Có thể nói, đạo đức là yếu tố điều chỉnh gần gũi nhất đối với hành vi con người. Chính vì thế, những quan niệm, quan điểm, tư tưởng đạo đức được truyền bá hết sức sâu rộng trong xã hội, bởi vậy, nó đã ăn sâu, bám rễ một cách chắc chắn trong mỗi người, nó chi phối hoạt động hàng ngày, hàng giờ của con người....
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Báo cáo " Quyền sở hữu tài sản của người phụ nữ trong Bộ luật Hồng Đức" nghiªn cøu - trao ®æi ThS. NguyÔn Ph−¬ng Lan *B é luËt Hång §øc (BLH§) l bé luËt cã gi¸ trÞ trong ph¸p luËt phong kiÕn ViÖt Nam.Mét trong nh÷ng néi dung l m nªn gi¸ trÞ cña ®Êt th× cho c¸c quan lé, huyÖn, x ®−îc tù liÖu ®Þnh.... Nh− vËy, quyÒn ®−îc nhËn ruéng ®Êt c«ng l ng x ®Ó c y cÊy kh«ng ph©n biÖt ®èi víiBLH§ l bé luËt ® cã nh÷ng quy ®Þnh thõa ng−êi con trai hay con g¸i. Ng−êi con trai haynhËn v b¶o vÖ quyÒn lîi cña ng−êi phô n÷ m con g¸i ®Òu ®−îc nhËn phÇn ruéng ®Êt nh− nhauquan träng nhÊt l quyÒn së h÷u cña hä. §©y l theo quy ®Þnh cña Nh n−íc. ChÕ ®é chia ruéngquyÒn cã ý nghÜa ®Æc biÖt quan träng, bëi v× ®Êt c«ng ë c¸c l ng x gäi l chÕ ®é qu©n ®iÒn.b¶n chÊt cña c¸c mèi quan hÖ vÒ së h÷u t i s¶n Ng−êi d©n c y cÊy trªn ruéng ®Êt c«ng ph¶i népl c¬ së ®Ó hiÓu nh÷ng quyÒn lîi v nghÜa vô t« thuÕ cho Nh n−íc theo quy ®Þnh, tuy nhiªncña tõng c¸ nh©n th nh viªn trong mét gia ®×nh viÖc ®−îc nhËn ruéng ®Êt t¹o ®iÒu kiÖn chov ®Þa vÞ t−¬ng øng cña hä trong ®ã...(1). Trong ng−êi d©n cã ruéng ®Êt ®Ó c y cÊy, thóc ®Èy s¶nchÕ ®é phong kiÕn, ruéng ®Êt l t− liÖu s¶n xuÊt xuÊt n«ng nghiÖp ph¸t triÓn. Ngo i phÇn thuÕchñ yÕu, l t i s¶n chÝnh cña gia ®×nh. V× vËy, ph¶i l m nghÜa vô ®èi víi Nh n−íc, s¶n phÈm®èi t−îng chñ yÕu cña quyÒn së h÷u trong thu ho¹ch ®−îc thuéc vÒ quyÒn së h÷u riªng cñaBLH§ l ruéng ®Êt. QuyÒn së h÷u t i s¶n cña ng−êi lao ®éng. Ruéng ®Êt ®−îc chia ®Ó c y cÊyng−êi phô n÷ ®−îc thÓ hiÖn qua vÞ trÝ cña hä ë kh«ng ph¶i l t i s¶n thuéc së h÷u riªng cñaba ph−¬ng diÖn: L ng−êi con trong gia ®×nh, l ng−êi ®−îc chia, v× vËy theo quy ®Þnh t¹i §iÒung−êi vî v l ng−êi mÑ. 372 BLH§ th× ruéng ®Êt khÈu phÇn th× kh«ng 1. QuyÒn së h÷u cña ng−êi phô n÷ víi t− ®−îc b¸n cho ng−êi kh¸c hay chuyÓn riªng cho ai; tr¸i luËt th× ph¶i khÐp v o téi chiÕm b¸nc¸ch l ng−êi con trong gia ®×nh ruéng ®Êt c«ng. Quy ®Þnh n y nh»m h¹n chÕ v MÆc dï chÞu ¶nh h−ëng cña triÕt lÝ Nho gi¸o ngÆn chÆn kh¶ n¨ng tÝch luü ruéng ®Êt. TriÒusong BLH§ ® thõa nhËn v b¶o vÖ quyÒn së ®×nh nh Lª ®Æc biÖt quan t©m ®Õn viÖc sö dôngh÷u cña ng−êi con g¸i mét c¸ch t−¬ng ®èi b×nh ®Êt ®ai v hiÖu qu¶ cña viÖc sö dông ®ã. §èi víi®¼ng so víi ng−êi con trai. QuyÒn vÒ t i s¶n cña ruéng ®Êt cña m×nh m kh«ng sö dông th× bÞng−êi con g¸i ®−îc thÓ hiÖn qua c¸c néi dung c¬ trõng ph¹t kh¸ nÆng. §iÒu 387 quy ®Þnh: Conb¶n sau: trai tõ 16 tuæi, con g¸i tõ 20 tuæi trë lªn, m - QuyÒn ®−îc nhËn ruéng ®Êt c«ng cña l ng ruéng ®Êt cña m×nh ®Ó ng−êi trong hä hay ng−êix . Theo quy ®Þnh cña BLH§, ng−êi tõ ®ñ 15tuæi trë lªn ®−îc coi l ng−êi tr−ëng th nh,(2) cã ngo i c y hay ë, ® qu¸ niªn h¹n míi miÔnquyÒn ®−îc cÊp ruéng ®Êt c«ng cña l ng x , cã c−ìng ®ßi l¹i, th× bÞ ph¹t 80 tr−îng v mÊtquyÒn cã t i s¶n riªng. §iÒu 347 BLH§ cã quy®Þnh: C¸c quan lé, huyÖn, x ® chia ruéng * Gi¶ng viªn chÝnh Khoa t− ph¸pråi... nÕu cã d©n ®inh ® lín tuæi xin cÊp ruéng Tr−êng ®¹i häc luËt H Néi 42 T¹p chÝ luËt häc sè th¸ng 3/2003 nghiªn cøu - trao ®æiruéng ®Êt (niªn h¹n: ng−êi trong hä 30 n¨m, cña con vî lÏ, n ng hÇu th× Ýt h¬n. Nh− vËy, conng−êi ngo i 20 n¨m). NÕu v× chiÕn tranh hay trai v con g¸i cña vî c¶ ®Òu ®−îc h−ëng phÇn®i phiªu b¹t míi vÒ, th× kh«ng theo luËt n y. thõa kÕ nh− nhau, con trai v con g¸i cña vî lÏQuy ®Þnh n y cho thÊy râ ng−êi con g¸i còng còng ®−îc thõa kÕ b»ng nhau nh−ng Ýt h¬n concã quyÒn së h÷u ®èi víi ruéng ®Êt nh− ng−êi cña vî c¶. Sù thõa nhËn quyÒn thõa kÕ cña concon trai. g¸i nh− con trai l ®iÓm tiÕn bé cña ph¸p luËt - ViÖc ®−îc nhËn ruéng ®Êt c«ng l ng x l nh Lª. H¬n thÕ n÷a, nh lËp ph¸p triÒu Lª cßn®iÒu kiÖn c¬ b¶n ®Ó con c¸i cã thÓ t¸ch ra khái cho phÐp con g¸i còng ®−îc thõa kÕ t i s¶ncha mÑ, h×nh th nh hé gia ®×nh ®éc lËp. H¬n h−¬ng ho¶. §iÒu 391 BLH§ quy ®Þnh: Ng−êin÷a, bªn c¹nh quyÒn ®−îc sö dông ruéng ®Êt gi÷ h−¬ng ho¶ cã con trai tr−ëng th× dïng conc«ng ®Ó canh t¸c, ph¸p luËt nh Lª cßn c«ng trai tr−ëng, kh«ng cã con trai tr−ëng th× dïngnhËn quyÒn së h÷u t i s¶n riªng cña con. §èi con g¸i tr−ëng, ruéng ®Êt h−¬ng ho¶ th× cho lÊyvíi nh÷ng t i s¶n m con l m ra do lao ®éng, mét phÇn hai m−¬i. C¸c §iÒu 395, 397 BLH§l m thuª, bu«n b¸n riªng... hay ®−îc thõa kÕ còng quy ®Þnh t−¬ng tù v cô thÓ h¬n vÒ quyÒnriªng tõ ng−êi th©n th× con cã quyÒn së h÷u ®éc thõa kÕ t i s¶n h−¬ng ho¶ cña ng−êi con g¸i.lËp. Cha mÑ kh«ng cã quyÒn g× ®èi víi nh÷ng §©y l quy ®Þnh rÊt tiÕn bé chØ cã riªng trongt i s¶n n y. Mét ®¹o luËt ®−îc ban h nh d−íi ph¸p luËt nh Lª. Theo ph¸p luËt Trung Quèc,thêi Hång §øc cßn quy ®Þnh râ sù rõng ph¹t ®èi con g¸i th−êng bÞ lo¹i ra khái viÖc ph©n chia giavíi ng−êi chñ gia ®×nh («ng hay cha) nÕu ng−êi s¶n nªn kh«ng thÓ l ng−êi thõa kÕ t i s¶n®ã h¸i ¨n c©y tr¸i trong ®Êt cña con ch¸u m h−¬ng ho¶, thê cóng tæ tiªn. V× vËy, t¸c gi¶kh«ng ®−îc chóng cho phÐp.(3) Theo phong tôc Insun Yu ® nhËn xÐt: LuËt vÒ ...