Báo cáo ỨNG DỤNG MÔ HÌNH SWAT ĐÁNH GIÁ CHẤT LƯỢNG NƯỚC LƯU VỰC SÔNG SRÊPÔK - TỈNH ĐẮK LẮK

Tính cấp thiết của đề tài Quản lý tài nguyên nước là nhân tố không thể thiếu nhằm đạt được mục tiêu tăng trưởng kinh tế bền vững trong nông nghiệp, công nghiệp và các ngành dịch vụ khác ở lưu vực sông Srêpôk (Geoff Wright et al., 2006). Một trong những vấn đề cấp thiết trong quản lý tài nguyên nước tại lưu vực sông Srêpôk là sự suy thoái môi trường bao gồm ô nhiễm nước sông và tình trạng phá rừng tại các lưu vực. Từ đầu năm 2010 đến nay, nước sông Srêpôk đã có...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Báo cáo " ỨNG DỤNG MÔ HÌNH SWAT ĐÁNH GIÁ CHẤT LƯỢNG NƯỚC LƯU VỰC SÔNG SRÊPÔK - TỈNH ĐẮK LẮK " HỘI THẢO ỨNG DỤNG GIS TOÀN QUỐC 2011 ỨNG DỤNG MÔ HÌNH SWAT ĐÁNH GIÁ CHẤT LƯỢNG NƯỚC LƯU VỰC SÔNG SRÊPÔK - TỈNH ĐẮK LẮK(APPLICATION OF SWAT MODEL FOR ASSESSING WATER QUALITY IN SREPOK WATERSHED, DAKLAK PROVINCE, VIETNAM) Nguyễn Duy Liêm, Lê Hoàng Tú, Đoàn Minh Thành, Nguyễn Kim Lợi Bộ môn Thông tin Địa lý Ứng dụng – Khoa Môi trường & Tài nguyên Trường Đại học Nông Lâm Tp. Hồ Chí Minh Email: nguyenduy1133@gmail.com Abstract: Nowaday, one of the urgent issues in water resources management in Srepok river basin is environmental degradation, including water pollution and deforestation. Therefore, this study evaluated water quality in upstream Srepok watershed which locates in Dak Lak and Dak Nong provinces in both 2004 and 2005 by using the SWAT model. Data required for this study were compiled from different sources, including DEM data that extracted from SRTM (Shuttle Radar Topographic Mission) data, land use was obtained from GLCC (Global Land Cover Chacterization) database, soil map was obtained from the global soil map of the FAO Global, weather input data was obtained from the Department of Natural Resources and Environment of Dak Lak. Five water quality parameters from the simulation in SWAT were assessed, including DO, NH+4, NO-2, NO-3, PO3-4. By comparing the above parameters with National Technical Standards for surface water quality (QCVN 08:2008 / MONRE), indicating that water quality in five major rivers flowing through Buon Ma Thuot city (Dak Lak) were heavily contaminated, water sources is suitable for transportation purposes or other purposes requiring low water quality. Keywords: SWAT, Srepok river basin, Dak Lak province.1. ĐẶT VẤN ĐỀ1.1. Tính cấp thiết của đề tài Quản lý tài nguyên nước là nhân tố không thể thiếu nhằm đạt được mục tiêu tăng trưởngkinh tế bền vững trong nông nghiệp, công nghiệp và các ngành dịch vụ khác ở lưu vực sôngSrêpôk (Geoff Wright et al., 2006). Một trong những vấn đề cấp thiết trong quản lý tàinguyên nước tại lưu vực sông Srêpôk là sự suy thoái môi trường bao gồm ô nhiễm nước sôngvà tình trạng phá rừng tại các lưu vực. Từ đầu năm 2010 đến nay, nước sông Srêpôk đã có balần bị ô nhiễm nặng, làm cho nguồn thủy sản bị hủy diệt nhiều, ảnh hưởng đến việc đánh bắtcá tự nhiên và việc nuôi cá lồng bè trên sông. Không ít người dân làm nghề đánh bắt cá đãphải chuyển sang làm nghề khác (Cục Quản lý Tài nguyên Nước, 2010). Để giải quyết vấn đề trên, trước tiên cần tiến hành đánh giá chất lượng nước lưu vựcsông Srêpôk. Mô hình SWAT được chứng minh là rất thành công trong đánh giá chất lượngnước lưu vực (Manoj Jha, 2009). Xuất phát từ lý do đó, đề tài “Ứng dụng mô hình SWATđánh giá đất và nước tại lưu vực sông Srêpôk - tỉnh Đắk Lắk” đã được thực hiện.1.2. Mục tiêu nghiên cứu Mục tiêu của nghiên cứu là đánh giá chất lượng nước lưu vực sông Srêpôk, thông quamô hình SWAT. Chi tiết mục tiêu nghiên cứu như sau: 109 HỘI THẢO ỨNG DỤNG GIS TOÀN QUỐC 2011 - Thiết lập, chạy mô hình SWAT cho lưu vực Srêpôk. - So sánh, đánh giá các thông số chất lượng nước lưu vực (oxi hòa tan DO, amoni NH+4,nitrit NO-2, nitrat NO-3, phosphat PO3-4) với Quy chuẩn Kĩ thuật Quốc gia về Chất lượng nướcmặt (QCVN 08:2008/BTNMT) do Bộ Tài nguyên Môi trường ban hành. Đề tài giới hạn phạm vi không gian là phần thượng nguồn lưu vực sông Srêpôk, đoạnthuộc địa bàn hai tỉnh Đắk Lắk và Đắk Nông. Thời gian mô phỏng từ 2004- 2005.2. ĐẶC ĐIỂM KHU VỰC NGHIÊN CỨU Lưu vực sông Srêpôk nằm ở phía Tây của dãy núi Trường Sơn, thuộc khu vực TâyNguyên của Việt nam (Hình 1). Tổng diện tích lưu vực là 38.600 km2, chảy qua lãnh thổ ViệtNam (18.200 km2) và Campuchia (10.400 km2). Ở Việt Nam, lưu vực sông Srêpôk nằm trênlãnh thổ 4 tỉnh: Đắk Lắk (10.400 km2), Đắk Nông (3.600 km2), Gia Lai (2.900 km2) và LâmĐồng (1.300 km2) (The Government of Vietnam, 2006). Nét đặc trưng địa hình của lưu vực Srêpôk là sơn nguyên, bao gồm các dãy núi cao trên2.000 m chạy dọc theo hướng Đông – Nam lưu vực, tiếp theo là các dãy núi thấp dưới 2.000 mvà các cao nguyên với độ cao từ 300 – 800 m thoái dần về phía Tây (Geoff Wright et al., 2006). Hình 1. Vị trí lưu vực sông Srêpôk (Nguồn: The Government of Vietnam, 2006) Chế độ nhiệt ở lưu vực chịu ảnh hưởng của độ cao với nhiệt độ trung bình năm trên24°C ở những vùng thấp dưới 500 m; ở các vùng cao 500 - 800 m, nhiệt độ trung bình nămdao động trong khoảng 21 - 23°C; giảm xuống còn 19 - 20°C và dưới 18°C tương ứng vớivùng cao 800 - 1100 m và trên 1500 m.Về chế độ mưa, mùa mưa ở trên lưu vực kéo dài từtháng V đến tháng X, có nơi đến tháng XI như ở phía Đông với lượng mưa năm trung bìnhtoàn lưu vực đạt từ 1600 - 1800 mm (Geoff Wright et al., 2006). Về thổ nhưỡng, toàn lưu vực Srêpôk có 11 nhóm đất chính, lớn nhất là đất xám 767.508ha (42,32%) và đất đỏ bazan 534.583 ha (29,48%) (Geoff Wright et al., 2006).Theo thống kêtừ bản đồ hiện trạng sử dụng đất năm 2003, toàn lưu vực có tổng cộng 20 loại hình sử dụngđất với diện tích như Bảng 1.110 HỘI THẢO ỨNG DỤNG GIS TOÀN QUỐC 2011Bảng 1. Các loại hình sử dụng đất trên lưu vực (năm 2003) Loại hình sử dụng đất Diện tích (ha) Tỉ lệ diện tích (%) 599.665, trong đó: - Đất trồng cây hàng năm: 265.401Đất sản xuất nông nghiệp - Đất canh tác lúa: 63.021 32,65 ...