Bệnh học ung thư part 5

Cùng với một liều hấp thụ như nhau, thời gian chiếu kéo dài sẽ làm giảm hiệu ứng sinh học của bức xạ. Nguyên nhân được giải thích b i khả năng tự hồi phục của cơ thể các mức liều khác nhau. Với suất liều nhỏ tốc độ phát triển tổn thương cân bằng với mức độ hồi phục của cơ thể. Tăng suất liều thì quá trình hồi phục giảm nên mức độ tổn thương tăng lên,hiệu ứng sinh học sẽ tăng lên. 5. Diện tích bị chiếu...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bệnh học ung thư part 54. Suất liều chiếuCùng với một liều hấp thụ như nhau, thời gian chiếu kéo dài sẽ làm giảm hiệu ứngsinh học của bức xạ. Nguyên nhân được giải thích b i khả năng tự hồi phục củacơ thể các mức liều khác nhau. Với suất liều nhỏ tốc độ phát triển tổn thươngcân bằng với mức độ hồi phục của cơ thể. Tăng suất liều thì quá trình hồi phục giảmnên mức độ tổn thương tăng lên,hiệu ứng sinh học sẽ tăng lên.5. Diện tích bị chiếuMức độ tổn thương sau chiếu xạ phụ thuộc rất nhiều vào diện tích bị chiếu, chiếumột phần (chiếu cục bộ) hay chiếu toàn cơ thể. Liều tử vong khi chiếu xạ toàn thânthường thấp hơn nhiều so với chiếu cục bộ.6. Các tổn thương do phóng xạ6.1.Tổn thương mức phân tửKhi chiếu xạ, năng lượng của chùm tia truyền trực tiếp hoặc gián tiếp cho cácphân tử sinh học có thể phá vỡ mối liên kết hoá học hoặc phân ly các phân tử sinhhọc. Tuy nhiên bức xạ ion hoá khó làm đứt hết mối liên kết hoá học mà thườngchỉ làm mất thuộc tính sinh học của các phân tử sinh học.6.2.Tổn thương mức tế bàoKhi bị chiếu xạ, các đặc tính của tế bào có thể thay đổi cả trong nhân và nguyênsinh chất. Nếu bị chiếu xạ liều cao tế bào có thể bị phá huỷ hoàn toàn.Các tế bào khác nhau có độ nhạy cảm với tia phóng xạ khác nhau: Các tế bào nonđang trư ng thành (tế bào phôi), tế bào sinh sản nhanh, dễ phân chia (tế bào cơquan tạo máu, niêm mạc ruột, tinh hoàn, buồng trứng) thường có độ nhạy cảmphóng xạ cao. Các tế bào thần kinh, tế bào lymphô tuy thuộc loại không phân chianhưng cũng nhạy cảm với tia phóng xạ. Do vậykhông chỉ định chiếu xạ đối với phụ nữ có thai, đang cho con bú và đặc biệt đốivới trẻ em nếu không bắt buộc.6.3.Tổn thương mức toàn cơ thểTổn thương sớm xuất hiện khi bị chiếu mức liều cao trong thời gian ngắn (chiếutoàn thân trên mức liều 500mSv).IV. ĐƠN VỊ ĐO BỨC XẠVề đo bức xạ ion hoá cũng như đo lường bức xạ nói chung, hiện nay tồn tại hai hệthố ng đơn vị: đơn vị mới là đơn vị hệ thống quốc tế còn gọi là đơn vị chuẩn SI, đơnvị cũ là đơn vị đặc biệt. Năm 1974 Uỷ ban quốc tế về các đơn vị bức xạ(International Commission on Radiation Units viết tắt là ICRU ) đã đề nghị việc sửdụng hệ thống quốc tế.Trong đo bức xạ tiêu chuẩn theo hệ thống quốc tế hiện nay (SI), liều hấp thụ bứcxạ có đơn vị đo là Joule trên kg, k{ hiệu là J/kg.1 Joule trên kilôgam (1 J/kg) là liềuhấp thụ bức xạ mà khối lượng 1 kg của chất bị chiếu xạ hấp thụ được năng lượngbằng 1 Joule của bức xạ ion hoá loại bất kz. Đơn vị 1 J/kg được gọi là 1 Gray (ký hiệulà Gy ); như vậy 1 Gy = 1 J/kg.Bên cạnh đơn vị đo chính thống là Gray, ngày nay đơn vị đo ngoại hệ là Rad vẫncòn được sử dụng rất rộng rãi trong lĩnh vực đo liều hấp thụ bức xạ.1 Gy = 1 J/Kg = 100 Rad.V. MỤC ĐÍCH CỦA ĐIỀU TRỊ TIA XẠ1. Điều trị tia xạ triệt cănMục đích: Mục đích của điều trị tia xạ triệt căn là để tiêu diệt hoàn toàn các tế bàoung thư trong thể tích được chiếu xạ để đạt được điều trị tận gốc của bệnh ung thư.Điều kiện cần thiết: Không có di căn xaThời gian điều trị thường kéo dài nhiều tuần b i vì cần phải sử dụng liều dung nạpcao trong khi phải bảo vệ mô lành và nhắm tới mục tiêu khối u một cách chính xác.Để điều trị triệt căn, liều xạ trị cần thiết để kiểm soát khối u phải thấp hơn liều chịuđựng của các cơ quan lân cận. Ranh giới giữa thành công và thất bại là tương đốihẹp, do đó bắt buột phải thực hiện kỹ thuật hết sức chặt chẽ: phải cân nhắc kỹ giữanguy cơ tái phát tại chỗ và nguy cơ hoại tử nếu chúng ta tăng hoặc giảm liều.Nói chung, khối u phát triển nhanh nhạy cảm với tia xạ hơn là các khối u xâm lấn.Theo Pr.Jean-Pierre Gerard mức độ nhạy cảm của nhiều loại khối u với tia xạ nhưsau:Bảng 1: Mức độ nhạy cảm của khối u với tia xạLoại Ung thư Liều trung bình để tiêu diệt khối uLeukeamia 15-25 GySeminoma 25-35 GyDysgerminoma 25-35 GyU Wilms 25-40 GyBệnh Hodgkin 35-45 GyU lympho không 35-55 GyMal g g nHodpikihian carcinoma 55-75 GyAdenocarcinoma 55-80 GyUrothelial carcinoma 60-75 GySarcoma 60-90 GyGlioblastoma 60-80 GyMelanoma 70-85 Gy2. Điều trị tia xạ tạm thờiMục đích: làm giảm sự tiến triển của khối u đã xâm lấn rộng tại chỗ hoặc khối u đãcho di căn không thể điều trị triệt căn. Điều trị nên rút ngắn thời gian và liềutương đối thấp hơn liều điều trị triệt căn.3. Điều trị triệu chứngMục đích: làm giảm một số triệu chứng chính của ung thư giai đoạn cuối như:+ Đau: do di căn xương. Hiệu quả giảm đau nhanh sau vài lần điều trị. Người ta nhậnthấy rằng 75% bệnh nhân giảm đau một phần hoặc hoàn toàn vào cuối đợt điều trị.+ Hội chứng xuất huyết.+ Chèn ép: như là chèn ép tuỷ sống hoặc rễ thần kinh. Chèn ép tuỷ sống là mộttrong những cấp cứu của điều trị tia xạ, điều trị càng sớm càng tốt ngay khi ngay khix ...