Biểu Chương (Các Bài Biểu)

Năm Chí-Nguyên thứ 15 (1278), cô-thần họ Trần, Thế-Tử nước An-nam, dâng biểu lên Hoàng-đế Bệ-Hạ là Người được lòng trời yêu-mến. Trước kia thân-phụ tôi thuận về thánh-hóa đã hơn 20 năm, nhuần thấm nhân-ân, đức của Hoàng-đế như trời như đất, dung nạp ô uế, lượng của Hoàng-đế như bể như non. Một đời thân phụ tôi, đội ơn cảm đức rất hậu. Năm Chí-Nguyên thứ 14 (1277), thân phụ tôi thất lộc; trong giờ cuối cùng, bảo cô-thần rằng: "Bệ-Hạ khoan nhân đại độ, hay thương nước nhỏ, chắc con ngày sau sẽ được đội ơn...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Biểu Chương (Các Bài Biểu) Biểu Chương (Các Bài Biểu)Năm Chí-Nguyên thứ 15 (1278), cô-thần họ Trần, Thế-Tử nước An-nam,dâng biểu lên Hoàng-đế Bệ-Hạ là Người được lòng trời yêu-mến. Trước kiathân-phụ tôi thuận về thánh-hóa đã hơn 20 năm, nhuần thấm nhân-ân, đứccủa Hoàng-đế như trời như đất, dung nạp ô uế, lượng của Hoàng-đế như bểnhư non. Một đời thân phụ tôi, đội ơn cảm đức rất hậu. Năm Chí-Nguyênthứ 14 (1277), thân phụ tôi thất lộc; trong giờ cuối c ùng, bảo cô-thần rằng:Bệ-Hạ khoan nhân đại độ, hay thương nước nhỏ, chắc con ngày sau sẽ đượcđội ơn như đời trước, ta chỉ ân-hận nay trời không cho thêm tuổi để phụngsự thiên-triều cho được lâu ngày. Tôi vừa gặp tang cha, vừa gặp kỳ cốnghiến, không dám để sự lo âu dồn dập, nhân vì sứ-thần trước là bọn Lê-Khắc-Phục ở triều lâu ngày chưa về, để tiếp tục dâng lễ cống, nay sai Trung-Thịđại-phu là Châu-Trọng-Ngạn, Trung-Lượng đại-phu là Ngô-Đức-Thiệu làmHành-Nhơn-Sứ đem biểu-văn và phương-vật tới triều-đình cống hiến, ấy làtuân theo chức-nghiệp của thân-phụ tôi và không dám sai lời dạy con lấyđiều trung làm đầu. Nhân-dân ở tiểu-quốc đều nói rằng: Việc cống hiến nầychính là việc tôi noi theo chí-hướng và việc làm của thân-phụ tôi sau khingười đã qua đời. Bệ-Hạ thương người trung trực mà đùm bọc hơn nữa, thìtôi ở trong lúc bất hạnh lại được hạnh-phúc, ngóng cổ trông sang phía bắc,như trông mặt trời mặt trăng vậy.Kịp đến năm Chí-Nguyên thứ 15, bọn Châu-Trọng-Ngạn chưa về, duy cóthiên-sứ là Sài-Thượng-Thư đội chiếu-thư qua, cùng s ứ-thần kỳ trước là bọnLê-Khắc-Phúc tới tiểu-quốc, tôi suất cả bách quan, nghinh tiếp đàng hoàng,đốt lò hương, bái đọc thiên-chiếu, thấy chiếu-thư dụ tôi phải vào chầu, tôingạc nhiên kinh-sợ, mà nhân-dân cả nước nghe lời chiếu-thư cũng nhaonhao lên, sợ nổi mất vua, vì tôi sinh trưởng ở đất Việt-Thường, khí-chấtmềm yếu, không quen thuỷ-thổ, không từ nắng mưa, nay nếu vào chầu, tuyđược xem quang cảnh của Thượng-quốc, được làm tân-khách của nhà vua,nhưng sợ trở ngại dọc đường, luống phơi xương trắng, chỉ làm cho Bệ-Hạthêm lòng thương xót mà không ích lợi gì cho thiên-triều trong muôn mộtvậy. Thể-thống của Bệ-Hạ, to như bầu trời, tôi thờ Bệ-Hạ cũng như thờ trời,tuy rằng trông lên thăm thẳm chín lớp xanh xanh, mà sự kính sợ oai trời,chưa khi nào dám lờn dễ, như tuồng cách mặt chỉ trong thước tấc, mà ơn củavua, khi nào cũng ghi chạm trong lòng. Xưa làm tôi nhà Thành-Châu quamấy lần thông-ngôn tới triều-cống, đời vua Hán-Võ-Đế thì bỏ qua khôngquan tâm, vì thương nước nhỏ, ở chỗ đường sá xa xuôi, núi sông cách trở,cho nên tha thứ cả. Ngày nay, Bệ-Hạ trị vì, bất cứ nơi nào mà xe đò đi tớiđược, sương móc xuống được, có mặt trời mặt trăng chiếu bóng xuống, thìthảy đều qui phục, so với đời Châu, đời Hán lúc xưa, đã hơn đến mấy trămvạn phần, từ khai-thiên lập-địa đến nay, chưa hề có một thời kỳ nào nhấtthống thiên-hạ to lớn như ngày nay. Bệ-Hạ thi-hành nhân chính, trước hết ắtlà thương những người quan, quả, cô, độc, kịp đến sâu bọ cỏ cây cũng nhờơn vua mà yên sự sinh sống. Tôi là người có tội với trời, chỉ sợ rằng khôngthấm nhuần được nhơn-đức của Bệ-Hạ. Chính trị của Bệ-Hạ hay hơn nhàChâu, nhân-đức sâu hơn nhà Hán.Tôi cúi đầu trông mong Bệ-Hạ thương đứa cô thần hèn yếu, xét chỗ tiểu-quốc xa xuôi, cho tôi được ngang hàng với hạng người quan, quả, cô, độcgiữ yên tánh-mạng, để thờ Bệ-Hạ tròn niềm chung thuỷ, ấy là sự may mắncủa tôi, mà toàn dân tiểu-quốc cũng được hưởng đại-phúc vậy.Năm Chí-Nguyên thứ 29 (1292), Thế-Tử nước An-nam là vua Trầndâng lời biểu nói rằng:Tôi là đứa con mồ côi lục-xích 1, trước nhờ giáo-huấn của cha về việc làmtôi với thiên-triều, không nên một năm nào bỏ hở sự cống hiến, lời dạy ấy tôiluôn ghi nhớ không bao giờ lãng quên. Vì tội ngộ-tiếm 2, cho nên tôi saiTrung-Lượng đại-phu là Nghiêm-Trọng-Duy và Hữu-Võ đại-phu là Trần-Tử-Trường, trong tháng chín năm Chí-Nguyên thứ 27 (1290) đem phương-vật qua triều-cống, trước để hết lòng trung-thành phụng-sự Bệ-Hạ, sau đểnối theo chí hướng của tiền-nhân. Kịp tháng 2 năm nay.Thiên-sứ Chính-nghị đại-phu là Trương-Hiển-Khanh và quan Phụng-Thuậnđại-phu là Bất-Nhãn Thiếp-Mộc-Nhi đem lời Thiên-chiếu và các vật ân-tứcùng bọn Nghiêm-Trọng-Duy về nước. Các tôn-tộc, quan lại, nhân-dân vàkỳ-lão ở tiểu-quốc ra đón tiếp vui mừng mà nói với nhau rằng: đức Thánh-thiên-tử lấy lòng nhân mà thương kẻ cô, lấy đức khoan dung mà đãi ngườidước, chắc dân-chúng sẽ thoát khỏi cảnh lầm than mà sung sướng được, tôicùng nhân-dân tiểu-quốc đều không thể không kính sợ việc đó.Ngày trước thân-phụ tôi còn sinh-tồn đã từng khiến sứ-thần dâng lời biểu tâulên, lúc đó, tôi chưa dự việc chính sự, thành thử không biết, chúng tôi nhắcchuyện lại, không dám đổ lỗi cho cha, để tránh lỗi cho mình. Vạn nhất đượcthiên-triều tha thứ là sự may cho tôi; nếu không, thì tội của tôi đáng bị xử-tử.Còn v ...