Bước đầu tìm hiểu về Xã hội học pháp luật

Bài viết Bước đầu tìm hiểu về Xã hội học pháp luật trình bày: Xã hội học pháp luật là chuyên ngành của xã hội học; Sự hình thành và phát triển của xã hội học pháp luật,... Mời các bạn cùng tham khảo.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bước đầu tìm hiểu về Xã hội học pháp luậtX· héi häc sè 1 (89), 200529B−íc ®Çu t×m hiÓu vÒ x· héi häc ph¸p luËtLª Tiªu LaX· héi häc ph¸p luËt - mét chuyªn ngµnh cña khoa häc x· héi häc, nghiªn cøuhiÖn t−îng ph¸p luËt tõ gãc ®é x· héi häc. Ph¸p luËt lµ c¬ së kh¸ch quan cña viÖcph©n ®Þnh chuyªn ngµnh ®Æc thï nµy cña x· héi häc. Ph¸p luËt kh«ng chØ lµ thiÕtchÕ quan träng cña chÝnh trÞ vµ luËt ph¸p mµ cßn lµ mét thiÕt chÕ x· héi. Cïng víi®¹o ®øc, ph¸p luËt ®ãng vai trß cùc kú quan träng trong viÖc kiÓm so¸t vµ ®iÒu chØnhx· héi. Nh÷ng hiÖn t−îng vµ qu¸ tr×nh ph¸p luËt sÏ chØ cã thÓ ®−îc nghiªn cøu métc¸ch s©u s¾c, toµn diÖn trong mèi liªn hÖ gi÷a chóng víi x· héi- víi t− c¸ch nh− lµ hÖthèng, tøc lµ trong nh÷ng mèi liªn hÖ x· héi. Nhµ x· héi häc ®−¬ng ®¹i ng−êi MüLeon Meikju ®· nhËn xÐt: “X· héi häc ph¸p luËt xuÊt ph¸t tõ tiªn ®Ò lµ ph¸p luËt®−îc thùc hiÖn trong bèi c¶nh x· héi vµ cã thÓ hiÓu ®−îc chØ trong bèi c¶nh nµy...“Theo quan ®iÓm x· héi häc, ph¸p luËt cÇn ®−îc hiÓu lµ qu¸ tr×nh x· héi, nghÜa lµhiÓu ®−îc ý nghi· chøc n¨ng cña nh÷ng chuÈn mùc ph¸p luËt: nh− lµ nã ®−îc diÔn ratrong ®êi sèng x· héi, ®−îc ¸p dông, ®−îc gi¶i thÝch vµ cuèi cïng, qua viÖc sö dông,nã ®−îc biÓu hiÖn trong c¬ cÊu x· héi ®−îc thiÕt chÕ hãa”.X· héi häc ph¸p luËt lµ chuyªn ngµnh cña x· héi häcTr−íc khi ®Þnh nghÜa mét c¸ch trùc tiÕp b¶n chÊt vµ ®Æc thï cña x· héi häcph¸p luËt, cÇn thiÕt ph¶i lµm râ ph¸p luËt lµ hiÖn t−îng x· héi vµ lµ kh¸ch thÓnghiªn cøu cña lÜnh vùc tri thøc khoa häc nµy.Ph¸p luËt lµ mét thiÕt chÕ x· héiX· héi lµ mét céng ®ång ng−êi trong ®ã nh÷ng hµnh ®éng, t−¬ng t¸c vµ nh÷ngquan hÖ gi÷a con ng−êi víi con ng−êi ®−îc thùc hiÖn mét c¸ch cã tæ chøc, cã trËt tùvµ cã sù tù ®iÒu tiÕt trªn c¬ së cña nÒn v¨n hãa víi t− c¸ch lµ mét hÖ thèng cñanh÷ng mÉu hµnh vi cã ý thøc. NÒn v¨n hãa ®−îc tiÕp nhËn tr−íc hÕt dùa vµo nh÷nggi¸ trÞ vµ chuÈn mùc x· héi nhÊt ®Þnh ®−îc h×nh thµnh trong céng ®ång ®ã. V× thÕ,x· héi sÏ kh«ng thÓ tån t¹i nÕu thiÕu sù ®iÒu chØnh x· héi mµ trong hÖ thèng cña nã,ph¸p luËt cã mét vai trß chñ ®¹o ®Æc biÖt.Ph¸p luËt - ®ã lµ mét bé phËn cña kiÓm so¸t x· héi, thÓ hiÖn nh÷ng ®Þnh ®Ò c¬b¶n cña x· héi ®−îc dùa trªn sù b¶o ®¶m ®Æc biÖt cña Nhµ n−íc.Ph¸p luËt - ®ã lµ hÖ thèng nh÷ng chuÈn mùc x· héi b¾t buéc ®−îc Ên ®ÞnhhoÆc phª chuÈn bëi Nhµ n−íc ®Ó ®iÒu chØnh nh÷ng hµnh ®éng, hµnh vi vµ quan hÖcña con ng−êi (nhãm x· héi, nh÷ng giai cÊp, nh÷ng tÇng líp, nh÷ng tæ chøc Nhµn−íc hoÆc x· héi) vµ ®−îc b¶o ®¶m bëi sù c−ìng chÕ vµ trõng ph¹t cña Nhµ n−íc.Bản quyền thuộc Viện Xã hội học.www.ios.org.vn30B−íc ®Çu t×m hiÓu vÒ x· héi häc ph¸p luËt§Þnh nghÜa nµy ®· ph¶n ¸nh nh÷ng dÊu hiÖu ®Æc tr−ng c¬ b¶n cÇn thiÕt, cùckú quan träng cña ph¸p luËt, ph©n biÖt nã víi nh÷ng hiÖn t−îng x· héi kh¸c.Thø nhÊt, ph¸p luËt mang tÝnh chuÈn mùc, tøc lµ cho phÐp hay ng¨n cÊmnh÷ng hµnh vi nµy hay hµnh vi kh¸c hoÆc øng xö nµy hay øng xö kh¸c. Sù Ên®Þnh nã, ®−îc ph©n biÖt bëi tÝnh phæ biÕn vµ b¾t buéc, bëi sù râ rµng, chÝnh x¸c®èi víi tÊt c¶ c¸c thµnh viªn cña x· héi. Ph¸p luËt - ®ã lµ sù ¸p dông b×nh ®¼ng®èi víi nh÷ng chñ thÓ x· héi kh¸c nhau trong nh÷ng t×nh huèng nh− nhau. Sù®iÒu chØnh mang tÝnh chuÈn mùc kh¸c víi sù ®iÒu chØnh mang tÝnh c¸ thÓ mµ g¾nliÒn víi sù ®iÒu chØnh c¸ nh©n mét lÇn trong t×nh huèng cô thÓ. V× vËy, sù ®iÒuchØnh mang tÝnh c¸ thÓ kh«ng mang tÝnh chÊt chuÈn mùc tøc lµ tÝnh chÊt cñanh÷ng quy t¾c chung.Thø hai, ph¸p luËt - ®ã lµ sù tæng hoµ nh÷ng chuÈn mùc x· héi kh«ng ph¶i®¬n gi¶n vµ tuú tiÖn, mµ lµ hÖ thèng phøc t¹p vµ chÆt chÏ, ®−îc ph©n biÖt bëi tÝnhtoµn vÑn vµ tÝnh c¬ cÊu cña m×nh.Thø ba, ph¸p luËt - ®ã lµ hÖ thèng kh«ng ph¶i cña mäi chuÈn mùc x· héi , mµchØ lµ cña nh÷ng chuÈn mùc ®−îc b¶o ®¶m bëi viÖc ¸p dông mang tÝnh r¨n ®e nh÷ngphª chuÈn tõ phÝa Nhµ n−íc. §iÒu nµy ph©n biÖt sù kh¸c nhau gi÷a nh÷ng chuÈnmùc ph¸p luËt víi nh÷ng chuÈn mùc x· héi kh¸c nh− - ®¹o ®øc, t«n gi¸o, phong tôctËp qu¸n, v.v... §ång thêi, chuÈn mùc ph¸p luËt - ®ã kh«ng chØ lµ nh÷ng bé luËt, mµcßn lµ nh÷ng nghÞ ®Þnh ChÝnh phñ vµ nghÞ ®Þnh hµnh chÝnh, nh÷ng quyÕt ®Þnh cñatoµ ¸n mang tÝnh chuÈn mùc.Thø t−, ®Æc tr−ng vèn cã cña hÖ thèng chuÈn mùc mang tÝnh b¾t buéc chungvµ b¶n chÊt ph¸p luËt x¸c ®Þnh tr−íc vai trß ®Çu tiªn cña nã trong qu¶n lý x· héi.Nh÷ng c¸ nh©n, nh÷ng thiÕt chÕ vµ tæ chøc x· héi võa lµ nh÷ng kh¸ch thÓ, võa lµnh÷ng chñ thÓ cña qu¶n lý x· héi. Tõ khi tæ chøc chÝnh trÞ cña x· héi xuÊt hiÖn,chÝnh lµ lóc luËt ph¸p cã vai trß quan träng trong viÖc c¶n trë con ng−êi thùc hiÖnhµnh vi chèng ®èi x· héi vµ trong viÖc ®¶m b¶o thùc hiÖn nh÷ng bæn phËn cña hä v×lîi Ých cña x· héi v¨n minh. CÇn ph¶i hiÓu r»ng, ®iÒu ®ã kh«ng dÉn ®Õn viÖc h¹ thÊpvai trß cña ®¹o ®øc vµ t«n gi¸o còng nh− phong tôc tËp qu¸n truyÒn thèng trong sùkiÓm so¸t x· héi. §iÒu ®ã còng kh«ng cã nghÜa lµ luËt ph¸p lu«n mang tÝnh nh©n ®¹ovµ v¨n minh trong mäi ®iÒu kiÖn. Tuy cã nh÷ng quan ®iÓm kh¸c nhau trong viÖc®Þnh nghÜa vÒ ph¸p luËt nh−ng ®Þnh nghÜa trªn ®· ®−îc ...