Các sự kiện tác động đến phong trào nông dân cuối thế kỷ XIV trong Khâm định Việt sử thông giám cương mục (Quốc sử quán triều Nguyễn)

1. Nhâm Thìn, năm thứ mười hai (1352). (Nguyên, năm Chí Chính thứ 12).Tháng 7, mùa thu. Có thủy tai lớn.- Nước lên to, vỡ đê Bát, Khối, lúa má bị ngập; Khoái Châu, Hồng Châu và phủ Thuận An bị thiệt hại hơn cả.- Ngày mồng một, tháng 3, mùa xuân. Nhật thực.Ở Lạng Châu và Nam Sách, giặc cướp nổi dậy.Năm bấy giờ đói kém. Dân gian khổ về giặc cướp. Có kẻ tên là Tề, tự xưng là cháu ngoại Hưng Đạo đại vương, tụ họp những kẻ đi trốn trong số các gia nô của các...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Các sự kiện tác động đến phong trào nông dân cuối thế kỷ XIV trong Khâm định Việt sử thông giám cương mục (Quốc sử quán triều Nguyễn)Các sự kiện tác động đến phong trào nông dân cuối thế kỷ XIV trong Khâm định Việt sử thông giám cương mục (Quốc sử quán triều Nguyễn)1. Nhâm Thìn, năm thứ mười hai (1352). (Nguyên, năm Chí Chính thứ 12).Tháng 7, mùa thu. Có thủy tai lớn.- Nước lên to, vỡ đê Bát, Khối, lúa má bị ngập; Khoái Châu, Hồng Châu và phủThuận An bị thiệt hại hơn cả.- Ngày mồng một, tháng 3, mùa xuân. Nhật thực.Ở Lạng Châu và Nam Sách, giặc cướp nổi dậy.Năm bấy giờ đói kém. Dân gian khổ về giặc cướp. Có kẻ tên là Tề, tự xưng là cháungoại Hưng Đạo đại vương, tụ họp những kẻ đi trốn trong số các gia nô của cácnhà vương hầu, nổi lên làm giặc cướp, cướp bóc các vùng Lạng Giang và NamSách.- Tháng 9, mùa thu. Có nạn sâu cắn lúa. Xuống chiếu xá một nửa thuế ruộng.2. Ất Mùi, năm thứ 15 (1355). (Nguyên, năm Chí Chính thứ 15).Tháng 2, mùa xuân. Núi Kính Chủ lở.Động đất.Tháng 3. Hạn hán đến mãi tháng 6, mùa hạ.Tháng 7, mùa thu. Có thủy tai lớn.Tháng 9. Sét đánh cổng Triều Nguyên và cửa nách hai bên tả, hữu.Lời bàn của Ngô [Thì] Sĩ - Tháng 8 đã là mùa không có sấm, thế mà ở đây tháng 9hãy còn sét đánh, và sét đánh có phải một chỗ đâu, thực là một sự lạ lắm! Trần DụTông lên ngôi đến đây mới 15 năm, đã sáu lần nhật thực, ba lần thủy tai, ba lần hạnhán, một lần sâu cắn lúa, lại luôn năm mất mùa đói kém. Đến đây, từ mùa xuân đếnmùa thu, nào là núi lở, nào đất động, không tháng nào không có tai biến! Ý chừnglòng trời phạt tội đại ác đại dâm, răn mầm biếng nhác chính sự. Thế mà trong đámcha con vua tôi vẫn cứ nhơn nhơn không hề lo âu: kẻ trên thì không chịu thật lòngxét mình, kẻ dưới thì không có mưu chước gì để cứu đời giúp nước; coi thườngđiềm trời mà không biết sợ, khinh bỏ việc người mà không lo toan! Qua năm sau,Trần Minh Tông mất, Dụ Tông rông rỡ chơi bời; giặc cướp từng đàn nổi lên, xuinên vận hội không thịnh đạt nữa, rồi ngôi báu nhà Trần suýt mất vào tay phườngtrò họ Dương! Đạo trời nào có xa đâu? Lời chua - Cổng Triều Nguyên: Tức là cổngchòi ở trước điện Thiên An.3. Đinh Dậu, năm thứ 17 (1357). (Nguyên, năm Chí Chính thứ 17).Đói lớn.Liền mấy năm nay, luôn bị mất mùa, đói kém, một thưng gạo trị giá một tiền.4. Mậu Tuất, năm Đại Trị thứ 1 (1358). (Nguyên, năm Chí Chính thứ 18).Tháng 3. Hạn hán đến mãi tháng 7, mùa thu.Tháng 8. Hạ chiếu cho nhà giàu các lộ bỏ thóc ra phát chẩn cho dân nghèo.Luôn năm đói kém, lắm người nghèo túng. Nhà vua hạ chiếu cho các quan sở tạikhuyên những nhà giàu phát thóc ra để chẩn cấp cho dân, nhưng vẫn trị giá mà trảtiền.5. Kỷ Hợi, năm thứ 2 (1359). (Nguyên, năm Chí Chính thứ 19).Tháng 8. Mưa to, nước ngập.Luôn nhiều ngày mưa to, nước đầy, tràn ngập, làm trôi cả cửa nhà của cư dân, lúamá đều ngập mất.6. Canh Tí, năm thứ 3 (1360). (Nguyên, năm Chí Chính thứ 20).Tháng 7, mùa thu. Có thủy tai lớn.Tháng 12, mùa đông. Sai cấm quân đi tuần, lùng bắt những giặc cướp ở các lộ.Nhà vua hạ chiếu: phàm gia nô các nhà vương, hầu và công chúa đều phải có thíchchữ ở trán theo phẩm hàm của mình và phải kê khai vào sổ hộ tịch. Nếu ai khôngthích chữ và khai sổ thì là hạng trộm cướp. Hễ bắt được, kẻ lớn thì trị tội; ngườibé thì sung công. Đó là vì cớ gia nô các nhà vương, hầu và công chúa bấy giờ phầnnhiều trốn đi làm giặc cướp.7. Nhâm Dần, năm thứ 5 (1362). (Nguyên, năm Chí Chính thứ 22).Tháng này (tháng 5) hạn hán đến mãi tháng 7, mùa thu. Lục xét các tù phạm. Mưato. Xuống chiếu miễn một nửa thuế đinh, thuế điền năm nay.Tháng 8. Dùng Phạm Sư Mạnh giữ việc viện Xu Mật.Đói lớn. Nhà vua xuống chiếu cho các nhà giàu quyên thóc, phát chẩn cho dânnghèo, rồi ban cho phẩm tước có tầng bậc khác nhau.Tháng 9. Phủ Thiên Trường có bệnh dịch. Nhà vua xuống chiếu bảo đem thuốc,tiền và gạo của nhà nước chẩn cấp cho dân nghèo.Nhà vua về chơi phủ Thiên Trường, gặp khi dân gian có bệnh dịch, bèn xuốngchiếu phát cho nhà nghèo mỗi người: thuốc hai viên, tiền hai tiền và gạo hai thưng.Tháng 10, mùa đông. Núi Thiên Kiện lở.8. Tân Hợi, năm thứ 2 (1371). (Minh, năm Hồng Vũ thứ 4).Nhà vua xuống chiếu: phàm việc xây dựng cung thất đừng có phiền nhiễu đến dân.Bấy giờ cung thất đều bị Chiêm Thành đốt phá. Nhà vua hạ chiếu cho xây dựng vàsửa sang lại, nhưng việc doanh tạo chỉ cốt mộc mạc, đơn giản, do những chức tảnquan trong họ tôn thất đứng làm, chứ không dùng đến sức dân.9. Mậu Ngọ Trần Đế Hiện, năm Xương Phù thứ 2 (1378). (Minh, năm Hồng Vũthứ 11).Tháng 7, mùa thu. Có thủy tai lớn.Bắt đầu đánh thuế đinh.Theo phép cũ, dân đinh khi đã vào sổ thành số ngạch hẳn hoi rồi, thì sinh thêmkhông kể, chết đi không trừ. Hạng binh lính thì đời này qua đời khác phải làm línhmãi, không được ra làm quan. Nhân đinh nào có ruộng đất, mới phải nộp tiền,không có ruộng đất thì được miễn. Gặp lúc có việc dấy quân cũng chỉ những ngườicó ruộng bãi dâu, đầm cá thì phải tùy có nhiều hay ...