Các trung tâm nghiên cứu và triển khai phi chính phủ trong nước: Một cách đáp ứng nhu cầu - Đặng Thị Việt Phương

Nhằm giúp các bạn chuyên ngành Xã hội học có thêm tài liệu tham khảo, mời các bạn cùng tham khảo nội dung bài viết "Các trung tâm nghiên cứu và triển khai phi chính phủ trong nước: Một cách đáp ứng nhu cầu" dưới đây, nội dung bài viết trình bày về lý do thành lập tổ chức các trung tâm nghiên cứu và triển khai phi chính phủ trong nước,... Hy vọng nội dung bài viết phục vụ hữu ích nhu cầu học tập và nghiên cứu.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Các trung tâm nghiên cứu và triển khai phi chính phủ trong nước: Một cách đáp ứng nhu cầu - Đặng Thị Việt Phương Trao ®æi nghiÖp vô X· héi häc sè 4 (88), 2004 75 C¸c trung t©m nghiªn cøu vµ triÓn khai phi chÝnh phñ trong n−íc: mét c¸ch ®¸p øng nhu cÇu §Æng ThÞ ViÖt Ph−¬ng 1. DÉn nhËp Qu¸ tr×nh §æi míi ë n−íc ta ®· ®em l¹i nh÷ng thµnh qu¶ b−íc ®Çu ®¸ng khÝch lÖ. T×nh h×nh chÝnh trÞ æn ®Þnh, nÒn kinh tÕ cã nh÷ng chuyÓn biÕn tÝch cùc, c¸c nguån lùc s¶n xuÊt cña x· héi ®· ®−îc huy ®éng réng r·i. Sù chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ ®· ®em l¹i møc t¨ng tr−ëng kinh tÕ cao trong hÇu hÕt thËp niªn 90 cña thÕ kû XX, ®êi sèng nh©n d©n ®−îc c¶i thiÖn ®¸ng kÓ, sinh ho¹t d©n chñ trong c¸c lÜnh vùc ®êi sèng x· héi ngµy cµng ®−îc ph¸t huy réng r·i. Bªn c¹nh c«ng t¸c vµ ho¹t ®éng cña Nhµ n−íc trong tõng lÜnh vùc, qu¸ tr×nh d©n chñ hãa ngµy cµng thóc ®Èy vµ ph¸t huy c¸c tËp thÓ, c«ng d©n tËp hîp l¹i víi nhau thùc hiÖn nhiÒu néi dung cña nh÷ng lÜnh vùc Êy. §iÒu ®ã lµm n¶y sinh yªu cÇu ph¶i h×nh thµnh nh÷ng tæ chøc ®èi t¸c trong quan hÖ quèc tÕ. Bèi c¶nh kinh tÕ, x· héi, chÝnh trÞ còng ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c c¸ nh©n cã thÓ liªn kÕt l¹i víi nhau ®Ó tiÕn hµnh nh÷ng ho¹t ®éng nhÊt ®Þnh. B¾t ®Çu tõ nh÷ng n¨m sau khi thùc hiÖn ®−êng lèi §æi Míi, ng−êi ta ®· thÊy rÊt nhiÒu tæ chøc x· héi kiÓu míi (c¸c trung t©m nghiªn cøu vµ triÓn khai phi chÝnh phñ trong n−íc) ra ®êi víi mét ®Æc ®iÓm kh¸ ®ång nhÊt lµ nh÷ng ng−êi ®øng ®Çu c¸c tæ chøc ®ã phÇn lín ®Òu thuéc giíi viªn chøc trÝ thøc. Vµ sù h×nh thµnh cña c¸c tæ chøc x· héi ®ã chÝnh lµ thÓ hiÖn nh÷ng nç lùc tËp thÓ cña nhãm ng−êi nµy nh»m thay ®æi, bæ sung mét sè khÝa c¹nh x· héi? 2. Lý do thµnh lËp tæ chøc Lµ mét kiÓu lo¹i tæ chøc x· héi, nh−ng c¸c trung t©m nµy cßn cã nh÷ng nÐt ®Æc tr−ng riªng. Nã cã lÞch sö h×nh thµnh muén, nghÜa lµ chØ xuÊt hiÖn sau khi cã ®−êng lèi §æi Míi. Mäi c¸ nh©n cã ®ñ t− c¸ch ph¸p nh©n ®Òu cã thÓ lËp ra kiÓu tæ chøc nµy. Chóng ho¹t ®éng theo c¬ chÕ tù trang tr¶i, kh«ng ®−îc Nhµ n−íc bao cÊp vÒ tµi chÝnh. Tæ chøc cã ph¹m vi ho¹t ®éng hÑp, h−íng vµo nh÷ng lÜnh vùc cô thÓ. B¶n th©n viÖc thµnh lËp c¸c tæ chøc nµy còng chñ yÕu lµ ®Ó gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò x· héi míi n¶y sinh. Quy m« cña c¸c tæ chøc nµy còng rÊt nhá, gän nhÑ, nh©n viªn lµm viÖc toµn thêi gian chØ chiÕm mét phÇn trong c¬ cÊu tæ chøc cña nã. Do ®ã, trong néi bé c¸c tæ chøc ®ã hÇu nh− kh«ng thùc hiÖn nh÷ng phong trµo x· héi gièng nh− nh÷ng tæ chøc hay c¬ quan nhµ n−íc. Chóng t«i tiÕp cËn c¸c tæ chøc x· héi míi nµy Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn 76 C¸c trung t©m nghiªn cøu vµ triÓn khai phi chÝnh phñ trong n−íc... víi tÝnh chÊt lµ kÕt qu¶ cña mét phong trµo x· héi næi lªn tr−íc ®ã, mét phong trµo ®−îc tæ chøc ë tr×nh ®é cao, tøc lµ nã ®−îc ®Þnh chÕ ho¸ víi t− c¸ch lµ c¸c ph¸p nh©n ho¹t ®éng t−¬ng ®èi ®éc lËp. TÝnh chÊt tù nguyÖn thÓ hiÖn rÊt râ trong c¸c ®éng c¬ thóc ®Èy c¸ nh©n thµnh lËp hoÆc tham gia thµnh lËp c¸c trung t©m nghiªn cøu vµ triÓn khai phi chÝnh phñ nµy. Cã thÓ liÖt kª nh÷ng ®éng c¬ chñ yÕu sau1: - B¶n th©n ®· tõng lµm trong lÜnh vùc nµy khi lµm viÖc trong c¬ quan nhµ n−íc; - Muèn lµm nh÷ng ®iÒu mµ tr−íc ®©y trong c¬ quan nhµ n−íc kh«ng lµm ®−îc hoÆc ch−a cã ®iÒu kiÖn lµm; - Cã kiÕn thøc chuyªn s©u vµ nhiÒu kinh nghiÖm vÒ lÜnh vùc nµy; - Sau khi nghØ h−u cßn muèn ®ãng gãp cho x· héi; - Muèn ®−a ra kiÓu hµnh ®éng kh¸c trong lÜnh vùc nµy; - Muèn lµm cho c¬ quan nhµ n−íc chó ý h¬n n÷a ®Õn lÜnh vùc ho¹t ®éng cña m×nh; - Muèn lµm nh©n ®¹o, tõ thiÖn; - V× tù ¸i d©n téc; - C¸c ®iÒu kiÖn x· héi thóc ®Èy (m«i tr−êng ph¸p lý thuËn lîi, x· héi cã nhu cÇu). ThËm chÝ cã nh÷ng ng−êi ®· ph¶i bá qua rÊt nhiÒu quyÒn lîi c¸ nh©n ®Ó thµnh lËp ®−îc mét tæ chøc. Lµ ng−êi ®Çu tiªn vµ duy nhÊt thµnh lËp ra trung t©m nµy, ¤ng Q. cho r»ng m×nh xuÊt ph¸t tõ mét ®éng c¬ thóc ®Èy m¹nh mÏ nhÊt, ®ã lµ v× chñ nghÜa d©n téc. ¤ng tù cho m×nh lµ mét ng−êi theo chñ nghÜa d©n téc. ChÝnh v× ®éng c¬ ®ã mµ «ng quyÕt t©m thµnh lËp trung t©m nµy. MÆc dï «ng còng ph¶i ®øng tr−íc nhiÒu sù lùa chän, t×nh nguyÖn nghØ viÖc ë c¬ quan nhµ n−íc víi rÊt nhiÒu quyÒn lîi nh− c«ng viÖc æn ®Þnh, c¬ héi vÒ nhµ ë, c¬ héi th¨ng tiÕn. Sau khi nghØ viÖc, «ng l¹i lµm viÖc 3 n¨m víi mét tæ chøc phi chÝnh phñ cña Mü. (Mµ theo «ng, vµo thêi ®iÓm ®ã, (n¨m 1991- 1993- ND) “nh÷ng ng−êi ®ang lµm Nhµ n−íc th× ch¼ng ai muèn rêi Nhµ n−íc. Nh÷ng ng−êi lµm cho c¸c tæ chøc n−íc ngoµi l¹i cµng kh«ng muèn rêi c¸c tæ chøc n−íc ngoµi”). Nh−ng «ng vÉn quyÕt ®Þnh t¸ch riªng ra thµnh lËp trung t©m ®Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng cña m×nh. (Tr−êng hîp 140- Mét tæ chøc ®Þnh h−íng vµo lÜnh vùc ph¸t triÓn n«ng th«n)2 Nh÷ng ®éng c¬ ®ã cho thÊy mèi quan t©m chung cña nhãm x· héi nµy. Tõ vÊn 1 X ...