Cách gieo hạt lan nẩy mầm trong điều kiện in-vitro

Do nhu cầu tiêu thụ hoa lan ở các nước ngày càng tăng, đặc biệt là các nước phát triển. Các nước có truyền thống xuất khẩu hoa lan trên thế giới như Thái lan, Hà lan, Đài loan… đã không ngừng cải tiến các môi trường và kỹ thuật nuôi cấy in-vitro, điều kiện chăm sóc cây cũng như các quy trình trồng hoa cắt cành bảo quản tươi được lâu để tăng sức cạnh tranh trên thị trường trong nước và thế giới. ...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Cách gieo hạt lan nẩy mầm trong điều kiện in-vitro Cách gieo hạt lan nẩy mầmtrong điều kiện in-vitroDo nhu cầu tiêu thụ hoa lan ở cácnước ngày càng tăng, đặc biệt làcác nước phát triển. Các nước cótruyền thống xuất khẩu hoa lantrên thế giới như Thái lan, Hà lan,Đài loan… đã không ngừng cảitiến các môi trường và kỹ thuậtnuôi cấy in-vitro, điều kiện chămsóc cây cũng như các quy trìnhtrồng hoa cắt cành bảo quản tươiđược lâu để tăng sức cạnh tranhtrên thị trường trong nước và thếgiới. Ngoài ra, nhu cầu các nướctrồng lan không ngừng đòi hỏi cácnước xuất khẩu hoa lan tạo rađược các giống phong lan mới cómàu sắc, kiểu dáng mùi thơm ngàycàng phong phú và đa dạng. Do đócác nước trồng lan xuất khẩu đãtập trung vào việc tạo ra nhữnggiống phong lan bằng nhiều cáchkhác nhau như gây đột biến, lai vàchọn lọc. Nhưng phương pháptruyền thống có hiệu quả nhất vẫnlà tạo con lai F1 thông qua lai haidòng bố mẹ thuần chủng đã đượcchọn lọc. Sau khi trái lan chứa cáchạt lai F1 được tạo thành, làm thếnào để các hạt này nẩy mầm trongmôi trường nhân tạo vì thôngthường hạt lan tung ra và phát tánnhờ gió. Tuy nhiên, hạt lan rấtkhó nẩy mầm trong tự nhiên (chỉnẩy mầm từ 1-2%) do hạt lankhông có chứa anbumin và mộtphôi chưa phân hóa, có kích thướcrất nhỏ nên không chứa chất dựtrữ. Vì vậy trong tự nhiên để hạtlan nẩy mầm nó cần cộng sinh vớinấm. Có 3 loại nấm cộng sinh trênnhiều giống lan khác nhau đượcbiết:Rhizoctonia repéns đặc biệt choCattleya, Laelie, CypripediumRhizoctonia mucoroides choVanda và PhalaenopsisRhizoctonia lanuginosa choOncidium, MiltoniaNấm sẽ cung cấp đường để nuôicây, phân giải các chất hữu cơ khóhấp thu. Bù lại cây sẽ cung cấpnước cho nấm, chỗ ở, các khoángchất mà nó thu được từ sương.Dựa trên nguyên tắc này, cácphòng thí nghiệm nuôi cấy mô đãtạo môi trường gieo hạt lan trênmôi trường dinh dưỡng nhân tạocó khoáng, đường và hạt lan nảymầm với tỷ lệ rất cao. Hiện nay,phương pháp nuôi cấy mô làphương pháp duy nhất có thể nhângiống lan trên qui mô công nghiệp.Môi trường nuôi cấy:Mỗi loại môi trường nuôi cấy thíchhợp cho từng nhóm lan khác nhau:Knudson C đối với lanDendrobium, Cattleya. MS 1/2 hoặc Hyponex (20-20-20) đối vớilan đơn thân như Vanda,Phalaenopsis, đường được bổ sungvào môi trường nuôi cấy 30g/l vàmôi trường được làm đặc bằngagar. Trước khi cấy môi trường ođược hấp khử trùng ướt ở 121 C,1atm trong thời gian 15 phút (tuỳvào thể tích môi trường nuôi cấy)Khử trùng trái lan:Thường sau khi thụ tinh, một câylan cần thời gian từ 6 tháng đến 1năm để quả chín.Trái lan khi háiphải đủ già và chưa bị nứt đượcđem khử trùng.- Trái lan được rửa sạch bằng xàphòng loãng trong 5 phút, sau đórửa lại bằng nước sạch cho sạch.- Cho trái lan vào một bình sạch(tốt nhất đã hấp khử trùng) mangvào tủ cấy vô trùng- Dùng cồn 70 độ lắc sơ qua trong30 giây, sau đó rửa lại bằng nướccất vô trùng (3 lần)- Dùng kẹp gắp trái lan nhúng chongập trong cồn 96 độ. Sau đó hơqua ngọn lửa đèn cồn rồi rút ra đểlửa tự tắt.- Dùng dao xẻ dọc trái lan lấy hạt(hạt lan nhỏ li ti như cám, màuvàng hoặc trắng ngà)- Đem hạt rắc vào trong các hộpnuôi cấy đã có môi trường. Đậynắp hộp lại, quấn xung quanhmiệng hộp bằng paraffin.- Đem để vào chỗ tối và mát trong2 tuần. Sau đó đem ra ngoài ánhsáng (cường độ khoảng 2000 lux =2 bóng đèn neon để cách khoảng30 cm). Nếu làm tốt và khôngnhiễm, đồng thời hạt đã thụ tốt thìtrong vòng 30 - 40 ngày (đối vớiMini Dendrobium) sẽ bắt đầu thấycó các điểm xanh xuất hiện trênmặt môi trường. Nếu bạn gieo vớimật độ thưa thì có thể để nguyênđến khi xuất cây còn nếu gieo vớimật độ dầy thì nên cấy chuyền ra. Hạt lan Mini Dendrobium nẩy mầm sau 30 ngày bằng phương pháp nuôi cấy mô. Lan con Mini Dendrobium phát triển mạnh trong điều kiện in- vitro.Môi trường cấy chuyền là môi trường gieo hạt nhưng bổ sung thêm 10% nước dừa cho protocorm phát triển nhanh. Khi chồi đã lớn chuyển sang môi trường như môi trường cơ bản nhưng bổ sung thêm 50g dịch chiết khoai tây hoặc 50g chuối nghiền. Sau khoảng 6 - 7 tháng tùy giống khi cây cao từ 4-5 cm, ra rễ và có từ 4 - 5 lá là có thể mang ra ngoài trồng. Nguyễn Văn Hiếu Tài liệu tham khảo:1. Hội Lan Hà Nội, Sổ Tay Người Hà Nội Chơi Lan, 2005, NXB Nông Nghiệp2. Nguyễn Công Nghiệp, Trồng Hoa Lan, 2004, NXB Trẻ ...