Cảm thức đô thị qua điểm nhìn trần thuật trong truyện ngắn Phan triều Hải

Với sở trường về giọng văn trần thuật, cùng cách tiếp cận từ nhân vật trung tâm và từ nhân vật ngoại vi ở mỗi khía cạnh, tình huống bắt nguồn từ cuộc sống đô thị, Phan Triều Hải đã tái hiện lại bức tranh của cả một thế hệ với biết bao cung bậc cảm xúc qua Truyện ngắn và Mỗi người một chỗ ngồi xuất bản năm 2018.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Cảm thức đô thị qua điểm nhìn trần thuật trong truyện ngắn Phan triều HảiTẠP CHÍ KHOA HỌC XÃ HỘI số 4 (272) 2021 37 CẢM THỨC ĐÔ THỊ QUA ĐIỂM NHÌN TRẦN THUẬT TRONG TRUYỆN NGẮN PHAN TRIỀU HẢI ĐẶNG THỊ XUÂN*Với sở trường về giọng văn trần thuật, cùng cách tiếp cận từ nhân vật trung tâmvà từ nhân vật ngoại vi ở mỗi khía cạnh, tình huống bắt nguồn từ cuộc sống đôthị, Phan Triều Hải đã tái hiện lại bức tranh của cả một thế hệ với biết bao cungbậc cảm xúc qua Truyện ngắn và Mỗi người một chỗ ngồi xuất bản năm 2018.Từ khóa: cảm thức đô thị, điểm nhìn trần thuật, truyện ngắn, Phan Triều HảiNhận bài ngày: 16/12/2020; đưa vào biên tập: 3/1/2021; phản biện: 4/3/2021; duyệtđăng: 3/4/20211. DẪN NHẬP Có thể nói, sự đặc sắc của ngôn ngữPhan Triều Hải được biết đến như và giọng điệu trần thuật đã phát huymột nhà văn có nhiều truyện ngắn hay tác dụng trong việc điều hòa tiết tấuviết về cuộc sống và con người đô thị. mỗi câu chuyện, giúp tác giả nhập tâm vào nhịp điệu của từng diễn biến quaTrong các sáng tác của Phan Triều cả hai vai trò: người trong cuộc vàHải có một sự kết hợp, vận dụng hài người kể câu chuyện. Cách thức tiếphòa giữa thiết lập không gian, trật tự cận thể hiện sự tương tác linh hoạtthời gian với ngôn ngữ, giọng văn trần này khiến cho các tác phẩm khi ra đờithuật giàu sắc thái biểu cảm. Bên sẽ không chỉ dừng lại với tĩnh lặng nộicạnh đó, truyện ngắn Phan Triều Hải tại, mà xuyên suốt bên trong là sự vậncòn ẩn chứa một sức sống nghệ thuật động kéo theo những kiến tạo nghệđộc đáo với những cung bậc cảm thuật sinh động.nhận được triển khai theo chiềuhướng rõ rệt, từ biên độ của tuổi trẻ Để hiện thực hóa vai trò kiến tạo nghệcho tới khi tuổi đời đã nhuốm màu trải thuật, Phan Triều Hải sớm nắm bắt vànghiệm; đó còn là sự trao đổi về ý chọn cho riêng mình những điểm nhìnthức hệ với nỗi niềm sống vượt ra đắt giá. Đầu tiên là những điểm nhìnkhỏi giới hạn địa lý, khi cảm xúc của vận dụng thi pháp trần thuật đặccon người tiếp cận với những ngoại trưng, qua đó xâu chuỗi cảm nhận vềbiên tâm tưởng đóng khung bởi vùng cách nghĩ, lối sống của những ngườitrời cách biệt mới. còn trẻ tuổi cho tới những ai đã chạm tới vạch phân chia tuổi đời theo biên độ thời gian, là điểm nhìn từ nhân vật* Trường Trung học phổ thông Lê Trọng trung tâm. Tiếp đến là những khai thácTấn, Thành phố Hồ Chí Minh. về mặt đối chiếu tư duy cũng như nhận38 ĐẶNG THỊ XUÂN – CẢM THỨC ĐÔ THỊ QUA ĐIỂM NHÌN TRẦN THUẬT…thức, khi con người cảm nhận về nhau không trùng với nhân vật”; từ vị tríbằng những quan điểm thuộc về một quan sát bên ngoài, mối liên hệ gắnkhung trời mới, qua những diễn biến kết giữa tác giả và nhân vật đồng thờihoặc điểm nhìn có được từ sự xuất được hình thành: “Điểm nhìn ngườihiện của các nhân vật ngoại vi. trần thuật có thể tựa vào điểm nhìn2. NỘI DUNG nhân vật để miêu tả thế giới, theo cảm2.1. Điểm nhìn trần thuật trong thi nhận chủ quan của nhân vật”. Mỗi nhàpháp học văn có cách chọn điểm nhìn nghệ thuật nói chung, cũng như điểm nhìnCó thể nói, quá trình sáng tác văn trần thật nói riêng theo một ý đồ nghệchương cũng chính là hoạt động của thuật khác nhau, từ đó thể hiện đượcsự kết tinh và kiến tạo nghệ thuật sức sáng tạo và dấu ấn cá nhân đặcthông qua phương thức vận dụng trưng riêng.ngôn từ. Bên cạnh việc hình thànhmột tổ hợp kết cấu gồm nội dung và Ở Phan Triều Hải, thế mạnh diễn văncác tình tiết, nhà văn còn cần có sự bằng bút pháp trần thuật đã đưa nhàđịnh hướng để tạo dấu ấn chiều sâu văn đến với những tọa độ thi phápvề tư duy và tố chất cảm quan cho của điểm nhìn trần thuật, là những vịphong cách cầm bút của riêng mình. trí để liên kết với tác phẩm qua nhữngKhi xem xét vai trò cùng tác dụng định miêu tả, quan sát và bộc lộ từ nhânhướng trong tác phẩm, điểm nhìn vật (Khoảnh khắc, Vào đời, Nhữngnghệ thuật được coi như một yếu tố linh hồn lạc). Khi ...