Cẩn thận khi dùng trạng từ

Chiều 24/7, Thủ tướng Phan Văn Khải đã tiếp thân mật đoàn Nghị sĩ Nhật Bản do nghị sĩ Jimi Shozaburo, Phó Chủ tịch Diễn đàn hành động vì môi trường thế giới dẫn đầu đến thăm và làm việc tại nước ta.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Cẩn thận khi dùng trạng từCẩn thận khi dùng trạng từ Nhưng với trạng từ thì thường có 3 kiểu sử dụng như sau:1. Thừa toàn bộ:Chiều 24/7, Thủ tướng Phan Văn Khải đã tiếp thân mật đoànNghị sĩ Nhật Bản do nghị sĩ Jimi Shozaburo, Phó Chủ tịch Diễnđàn hành động vì môi trường thế giới dẫn đầu đến thăm và làmviệc tại nước ta. Ngài Jimi Shozaburo và vị trong đoàn trân trọngthông báo với Thủ tướng những kết quả sau khi thăm và làm việctại một số địa phương của Việt Nam. (Nhật Bản sẵn sàng giúpViệt Nam về môi trường, TTXVN, 24/7/2004)Chủ tịch Trần Đức Lương ân cần thăm hỏi sức khoẻ, đời sốngvật chất, tinh thần; động viên các đối tượng chính sách phát huytruyền thống của gia đình cách mạng… (Chủ tịch nước tặng quàthương binh, gia đình liệt sỹ, TTXVN, 26/7/2004)Trong các bài văn hay bài ký, phóng sự, bình luận, việc sử dụngtrạng từ rất có ý nghĩa – nó có thể mô tả chính xác hơn và màusắc hơn hành động của một nhân vật, nhiều khi giúp nhấn mạnhđộng từ đó. Và ngay như trong tin, việc nói một ai đó “làm việccần mẫn” thì rõ ràng chính xác hơn (nếu sự thực là như vậy) sovới chỉ dùng chữ “làm việc.” Tuy nhiên, việc sử dụng những chữ“thân mật”, “trân trọng”, “ân cần” trong những tin lễ tân ở trên đâythì hoàn toàn là do thói quen máy móc.Những mỹ từ này thực ra không có tác dụng gì bởi chẳng có vịlãnh đạo nào lại hỏi thăm bà con với thái độ hống hách, trịchthượng (ít nhất là trong tin tức) và chẳng có cuộc gặp ngoại giaonào lại không đầy những tính lễ nghi, trân trọng. Thông thường,chỉ có căng thẳng mới là điều bất thường và đáng nói mà thôi.2. Thừa một chút:Tỉnh Bình Dương là một trong những tỉnh thực hiện có hiệu quảvề công tác phát triển dân số, là một trong 16 tỉnh, thành phốtrong cả nước đạt mức sinh thay thế và một trong 5 tỉnh thànhphố đạt chỉ số phát triển con người cao nhất. (Bình Dương: Côngtác dân số vẫn nhiều thách thức, TTXVN, 27/7/2004)Các cuộc thăm dò ý kiến cho biết Kerry và đối tác tranh cử ngườimiền nam, thượng nghị sĩ John Edwards bang Bắc Carolina,đang cạnh tranh một cách quyết liệt với đương kim Tổng thốngGeorge Bush và Phó tổng thống Dick Cheney.Khác với tiếng nước ngoài, tính từ và trạng từ trong tiếng Việtnhiều khi khó nhận ra ở hình thức. Việc bổ sung thêm những chữnhư “có” hay “một cách” vào trước tính từ không giống như việccó thêm hậu tố -ly để tính từ thành phó từ trong tiếng Anh. Nhiềukhi theo cách nói quen dùng mà người ta hay bổ sung những chữkhông cần thiết vào trạng từ và vẫn nguyên cách nói cửa miệngnhư thế bê vào văn viết.3. Đặt sai chỗ:Lãnh đạo thành phố cũng đề nghị Thủ tướng… thực hiện nhanhviệc sớm xóa bỏ cơ chế cơ quan chủ quản đối với các doanhnghiệp Trung ương và địa phương (HN đề nghị được phê duyệtdự án FDI mức vốn đến 40 triệu USD, 26/7/2004)Ai cũng có xu hướng đặt trạng từ ở sau động từ một cách rất tựnhiên (không chỉ trong tiếng Việt mà khi dịch sang tiếng Anh cũngthế), và xét logic thì việc theo logic này là điều chẳng có gì ngạcnhiên. Song có thể khẳng định một điều là nhiều khi kiểu đặt nhưvậy làm cho câu văn quá trúc trắc – mà đã trúc trắc thì có nghĩalà đặt chỗ chưa đúng. Hãy thử nghĩ xem nếu nói rằng “Lãnh đạothành phố cũng đề nghị Thủ tướng… nhanh chóng thực hiện…”thì sao nhỉ?Báo chí tiếng Anh có xu hướng giảm bớt việc dùng phó từ khikhông cần thiết. Chẳng hạn người ta cho rằng câu “Ngọn lửa pháhủy toàn bộ căn nhà” (The blast completely destroyed thehouse) thì “toàn bộ” là thừa, và câu “cô ấy đi nhanh xuống cầuthang” (She went quickly down the stairs) thì nên thay bằng mộtđộng từ đắt để thành “cô ấy lao xuống thang” (she dashed downthe stairs).Tiếng Việt thì khác – vai trò của trạng từ nhiều khi không thay thếnổi (chẳng hạn thay vì dùng “phá hủy toàn bộ” thì có thể dùng“thiêu trụi”) nhưng quả là có rất nhiều trạng từ, hoặc một phầncủa trạng từ nhiều khi có thể bỏ đi mà vẫn không làm câu sai ngữpháp hoặc không làm hiểu sai nghĩa của câu.Nói một cách ngắn gọn là khi thấy không cần thì cứ vô tư quẳngvào sọt rác, còn khi thấy cần thì cũng cố gắng cắt gọt cho gọngàng./. ...