Cập nhật về nhiễm trùng huyết và sốc nhiễm trùng huyết

Bài viết trình bày được định nghĩa mới về nhiễm trùng huyết và sốc nhiễm khuẩn theo Sepsis 3 (2016); Mô tả được gói công việc hồi sức cần làm trong giờ đầu tiên; Mô tả được trình tự các bước hồi sức cần làm tiếp theo và các biện pháp hỗ trợ.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Cập nhật về nhiễm trùng huyết và sốc nhiễm trùng huyết CẬP NHẬT VỀ NHIỄM TRÙNG HUYẾT VÀ SỐC NHIỄM TRÙNG HUYẾT (Theo Hội nghị Đồng thuận Quốc tế lần thứ 3, Sepsis-3 bổ sung 2018-2019-2020) TS. Phạm Thái Dũng Mục tiêu 1. Trình bày được định nghĩa mới về nhiễm trùng huyết và sốc nhiễm khuẩntheo Sepsis 3 (2016). 2. Mô tả được gói công việc hồi sức cần làm trong giờ đầu tiên. 3. Mô tả được trình tự các bước hồi sức cần làm tiếp theo và các biện pháphỗ trợ. 1. ĐẠI CƯƠNG Nhiễm trùng huyết (sepsis), một hội chứng bao gồm các bất thường sinh lý,bệnh lý và sinh hóa, gây nên bởi nhiễm trùng là một vấn đề y tế công cộng quantrọng. NTH làm tiêu tốn hơn 20 tỉ USD, chiếm 5,2% tổng chi phí nội viện ở Mỹvào năm 2011. Tần suất chẩn đoán NTH ngày càng tăng cao. Mặc dù tỉ lệ chínhxác chưa thể xác định nhưng ngay cả những ước tính dè dặt nhất cũng cho rằngNTH là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trên toàn thế giới. Hơn nữa, nhữngBN sống sót sau NTH cũng có những bất thường dài hạn về thể chất, tâm lý vànhận thức tạo nên gánh nặng cho gia đình, ngành y tế và xã hội. Năm 1991, Hội nghị đồng thuận lần thứ nhất đưa ra những định nghĩa vềNTH, sốc NTH, hội chứng rối loạn chức năng đa cơ quan. Những định nghĩa nàytập trung vào tình trạng viêm vì lúc này người ta cho rằng NTH là hậu quả củaHội chứng đáp ứng viêm hệ thống do nhiễm trùng. NTH có ảnh hưởng đến chứcnăng cơ quan được gọi là NTH nặng (severe sepsis). NTH nặng có thể đưa đếnsốc NTH (septic shock). Sốc NTH được định nghĩa là “hạ huyết áp gây nên doNTH vẫn tiếp diễn mặc dù được bù dịch đầy đủ”. Năm 2001, Hội nghị đồng thuận lần 2 nhận thấy những hạn chế của các địnhnghĩa này nên đã mở rộng các tiêu chí chẩn đoán tuy nhiên không đưa ra nhữngđịnh nghĩa thay thế vì chưa đủ chứng cứ. Như vậy, các định nghĩa về NTH, sốcNTH và rối loạn chức năng cơ quan về cơ bản hầu như không thay đổi đáng kểsau 20 năm. Tuy nhiên trong khoảng thời gian đó đã có rất nhiều tiến bộ trong hiểu biết vềsinh lý bệnh (thay đổi chức năng cơ quan, hình thái học, sinh học tế bào, sinh hóa, 183miễn dịch học và tuần hoàn), xử trí và dịch tễ học NTH nên cần phải đánh giá lạicác định nghĩa trước đây. Từ tháng Giêng năm 2014 đến tháng Giêng 2015, 19chuyên gia của European Society of Intensive Care Medicine và Society ofCritical Care Medicine đã nhiều lần nhóm họp và đưa ra những định nghĩa mớivề NTH dựa trên nguyên tắc đồng thuận. Bài lược dịch này có nguồn chủ yếu từ:Singer M, Deutschman CS et al. The Third International ConsensusDefinitions for Sepsis and Septic Shock (Sepsis-3). JAMA 2016;315:801-810. 2. TÓM TẮT NỘI DUNG CHÍNH Nhiễm trùng huyết cần được định nghĩa lại là một rối loạn chức năng cơ quanđe dọa tính mạng do đáp ứng không được điều phối của cơ thể đối với nhiễmtrùng. Để thuận tiện cho thực hành lâm sàng thì rối loạn chức năng cơ quan có thểđược xác định bằng sự gia tăng ít nhất 2 điểm trong thang điểm SOFA liên quanđến NTH (Sequential [Sepsis-related] Organ Failure Assessment). Sự gia tăngđiểm SOFA này đẩy tỉ lệ tử vong nội viện lên 10%. Sốc NTH được định nghĩa làmột phân nhóm của NTH trong đó có sự hiện diện của những bất thường đặc biệtnặng nề về tuần hoàn, chuyển hóa tế bào. Những bất thường này làm tăng caonguy cơ tử vong hơn so với NTH đơn thuần. Trên lâm sàng có thể chẩn đoán BNsốc NTH khi cần phải sử dụng các thuốc vận mạch để duy trì một huyết áp độngmạch trung bình ≥ 65 mmHg và một nồng độ lactate huyết thanh > 2 mmol/l(>18mg/dl) khi bệnh nhân không bị thiếu dịch. Sốc NTH có tỉ lệ tử vong nội việnlên đến hơn 40%. Trong trường hợp ngoại viện, tại phòng cấp cứu, tại trại bệnh ởcác bệnh viện đa khoa thì một bệnh nhân người lớn có nghi ngờ nhiễm trùng sẽđược nhanh chóng xác định là có dự hậu xấu điển hình của NTH nếu có biểu hiệncủa ít nhất hai trong số các tiêu chí lâm sàng sau: tần số thở ≥ 22 lần/phút, thayđổi trạng thái tinh thần, huyết áp động mạch tâm thu ≤ 100mmHg. Các tiêu chínày tạo nên thang điểm SOFA nhanh tại giường bệnh và được gọi là quick SOFA(qSOFA). 3. NHỮNG KHUYẾN CÁO 3.1. Định nghĩa Nhiễm trùng huyết Nhiễm trùng huyết được định nghĩa là một rối loạn chức năng cơ quan đedọa tính mạng do đáp ứng không được điều phối của cơ thể đối với nhiễmtrùng. Định nghĩa mới này nhấn mạnh đến tầm quan trọng của (i) một đáp ứngmất cân bằng của vật chủ đối với nhiễm trùng, (ii)nguy cơ tử vong cao hơn mộtcách rõ rệt so với các nhiễm trùng thông thường khác và (iii)tính cấp thiết củaviệc nhận biết sớm NTH. Như sẽ được đề cập trong phần sau, chỉ cần một rối loạnchức năng cơ quan mức độ nhẹ ở một bệnh nhân nghi ngờ nhiễm trùng thì tỉ lệ tửvong nội viện cũng đã vượt quá 10%. Chính vì vậy mà hội chứng này cần phảiđược nhận biết nhanh chóng và phản ứng thích hợp. 184 ...