Cấu trúc cơ bản của các bài viết

Trong cuốn "Cẩm nang viết tin" do Quỹ Tưởng niệm Báo chí Đông Dương phát hành, Peter Eng và Jeff Hodson, đã phân tích kỹ cách thức viết bài - dù là tin hay phóng sự - để đạt tiêu chuẩn là truyền đạt đầy đủ mọi thông tin đến độc giả.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Cấu trúc cơ bản của các bài viết Cấu trúc cơ bản của bài viếtTrong cuốn Cẩm nang viết tin do Quỹ Tưởng niệm Báo chíĐông Dương phát hành, Peter Eng và Jeff Hodson, đã phân tíchkỹ cách thức viết bài - dù là tin hay phóng sự - để đạt tiêu chuẩnlà truyền đạt đầy đủ mọi thông tin đến độc giả. Đương nhiên làcòn phải làm cho bài viết hay và hấp dẫn người đọc từ đầu đếncuối, nhất là với các bài phóng sự.Tin thời sự và phóng sựCó hai loại tin cơ bản: tin thời sự, đôi khi còn gọi là tin sốt dẻo, tinđang diễn biến, và phóng sự, đôi khi còn gọi là tin nhẹ.Tin thời sự là về các sự kiện vừa xảy ra và cần thông báo ngaycho các độc giả. Có thể đây là một đám cháy lớn, một lời loanbáo của chính phủ, một quyết định của tòa án, một người nổitiếng vừa qua đời vì bệnh AIDS.Phóng sự không nhất thiết là nói về các diễn biến vừa xảy ra.Phóng sự không những nhằm mục đích thông tin cho độc giảbiết, mà còn gợi cho độc giả phải suy nghĩ nhiều về một tìnhhuống hay một vấn đề nào đó. Hoặc phóng sự chỉ để giải trí màthôi.Tin thời sự tường thuật các biến chuyển, sự kiện, còn phóng sựgiải thích rõ thêm. Hầu hết các phóng sự là về những điều gợi sựchú ý tự nhiên của con người. Có thể đó là về một trào lưu xã hội,chẳng hạn như sự lây lan của bệnh AIDS tại Hà Nội, hoặc thânthế một người nào đó, chẳng hạn một bác sĩ dẫn đầu công cuộcphòng chống bệnh AIDS tại Hà Nội. Cũng có thể những điều nàylà về tâm tính của một người nào đó, hay cảm nghĩ về một nơichốn.Phóng sự đi sâu vào chi tiết hơn là các tin thời sự. Để viết mộtbài phóng sự, phóng viên có thể cần phải phỏng vấn và nghiêncứu trong nhiều ngày.Mở đề và thân bàiTất cả mọi bài viết đều có hai phần chính. Phần đầu là để giớithiệu, đôi khi gọi là mở đề. Phần còn lại gọi là thân bài. Hầu hếtcác bài viết là về một chủ đề chính. Cả phần mở đề lẫn thân bàiđều nên theo sát chủ đề đó.Trong một bản tin thời sự, đoạn mở đề thông thường chỉ có mộtcâu. Câu này cho chúng ta biết tin đó là về những gì, và chứađựng những điểm quan trọng nhất. Mở đề hay cần hấp dẫn ngayđược sự chú ý của độc giả và kích thích họ đọc tiếp phần còn lại.Thân bài chứa đựng các yếu tố giải thích cho phần mở đề. Gồmcó các chi tiết, trích dẫn và bối cảnh đưa đến diễn biến đượctường thuật. Tin tức quan trọng nhất đi đầu, tiếp đến là các tinkém quan trọng hơn.Sau đây là thí dụ về một bản tin thời sự hay. Hãy ghi nhận ngônngữ trong sáng, giản dị và cách sắp xếp hợp lý của các dữ kiện.Công nhân may mặc Campuchia đang khốn khổPHNOM PENH, Cambodia (AP)- Tình trạng suy thoái kinh tế tạiHoa Kỳ làm cho ít nhất 12 xưởng may tại Campuchia phải tạmđóng cửa trong năm nay, Bộ trưởng Thương Mại Cham Prasidhthông báo như vậy vào ngày hôm qua.Có tới 3000 công nhân bị tạm nghỉ việc và có thể sẽ có thêm,nhiều người bị mất việc nếu tình hình không được cải thiện, ôngnói.Thêm vào đó, hàng ngàn người khác phải giảm giờ làm, vì nhiềutrong tổng số 200 xưởng may phải cắt bớt giờ làm thêm vàchuyển giờ làm từ hai ca xuống còn một ca, đó là lời ông bộtrưởng này.‘Các vấn đề kinh tế tại Hoa Kỳ khiến cho chúng tôi rất lo ngại vềhoạt động của các xưởng may và việc làm của công nhân, ôngnói. Công nghiệp may mặc tại Campuchia sử dụng 200.000 côngnhân, với lương trung bình là 40 USD/tháng. Trên 80% sản phẩmđược xuất sang Hoa Kỳ để bán lẻ.Ông Bộ trưởng nói: Nay đã quá nửa năm mà Campuchia mớigiao được không đầy 40% quota hàng may xuất khẩu của nămnay sang Hoa Kỳ, trong khi đó năm ngoái, toàn bộ quota hàngmay xuất khẩu sang Hoa Kỳ đã được giao xong xuôi vào cuốitháng Sáu.Phóng sự có tính cách uyển chuyển hơn. Có nhiều cách viết.Phóng sự thường là những bài không cần gấp, vì vậy độc giảkhông cần phải biết ngay tin quan trọng nhất của bài viết. Mở đềcó thể mô tả về một người hay một địa điểm nào đó, hoặc về cáctin tức khác nhằm gợi sự tò mò của độc giả. Nhưng đến khoảngđoạn thứ 6 của bài thì bạn phải cho độc giả biết điểm chính củacâu chuyện là gì.Sau đây là một thí dụ về một bài phóng sự hay. Hãy để ý rằngđầu bài, đoạn giữa và kết cục của câu chuyện đã được địnhtrước và kết hợp lại với nhau. Đồng thời, bạn hãy để ý về cáchdùng lời trích dẫn và cách mô tả.Tết đến cậu bé đánh giầy Việt Nam chẳng hề vuiHANOI, Vietnam (AP)- Đinh Văn Tuấn, năm nay 16 tuổi, chưa hềnghe nói đến ngày Tết bao giờ. Những tiếng pháo nổ râm rankhắp Hà Nội chỉ làm cho em sợ hãi mà thôi vì thêm một ngàybuồn tủi nữa sắp tới với mối bận tâm chính là làm sao kiếm đủtiền mua cơm.Mới sáng sớm em đã đứng trước văn phòng của AssociatedPress, hai tay nắm chặt những song sắt cửa, chiếc đầu nhỏ bécủa em cố lách vào giữa hai song sắt, để lộ khưôn mặt in hằnnhững nét van lơn đau khổ mà đáng lẽ không một đứa trẻ nàotrên thế giới phải gánh chịu. Em mặc một bộ quần áo bẩn thỉu -bộ đồ duy nhất của em mua tại sạp bán đồ cũ - em chỉ muốn xinđược đá ...