Cha và con và các giá trị - Mai Quỳnh Nam

Nhằm giúp các bạn chuyên ngành Xã hội học có thêm tài liệu tham khảo, mời các bạn cùng tham khảo nội dung bài viết "Cha và con và các giá trị" dưới đây, nội dung bài viết trình bày về các giá trị của người cha, những giá trị của người con,... Hy vọng nội dung bài viết phục vụ hữu ích nhu cầu học tập và nghiên cứu.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Cha và con và các giá trị - Mai Quỳnh Nam26 X· héi häc sè 4 (88), 2004 Cha vµ con vµ c¸c gi¸ trÞ Mai Quúnh nam I. X· héi häc vÒ løa tuæi chó träng ®Õn nh÷ng ®Æc tÝnh theo løa tuæi cña c¸cnhãm ng−êi, c¸c tËp ®oµn x· héi, c¬ cÊu cña x· héi vµ c¸c quy luËt ph¸t triÓn theoløa tuæi. Nh÷ng ®Æc ®iÓm theo løa tuæi h×nh thµnh bëi t¸c ®éng cña c¸c nh©n tè sinhhäc, x· héi vµ v¨n hãa. HÖ vÊn ®Ò cña x· héi häc løa tuæi ®−îc ph©n chia theo c¸cnhãm ng−êi, mét trong nh÷ng ®Æc tr−ng cho thÊy nh÷ng t−¬ng ®ång vµ kh¸c biÖtgi÷a c¸c nhãm ng−êi lµ dÊu hiÖu vÒ thÕ hÖ. Nh÷ng ng−êi cïng thÕ hÖ th−êng cã nh÷ngbiÓu hiÖn gÇn gòi trong ®−êng ®êi, trong viÖc ®¶m nhËn c¸c vai trß x· héi. Quan s¸t c¸cdiÔn biÕn trong ®−êng ®êi cña c¸c thÕ hÖ ng−êi ta nhËn thÊy nh÷ng biÕn ®æi x· héi, baogåm c¶ sù tiÕn bé vµ tho¸i bé, còng nh− thø bËc c¸c gi¸ trÞ ®−îc lùa chän. Nh÷ng ph©n tÝch vÒ x· héi häc løa tuæi l−u ý ®Õn tÝnh æn ®Þnh vµ tÝnh biÕn ®æië c¸c thÕ hÖ. Vµo c¸c giai ®o¹n chuyÓn tiÕp cña x· héi, t¸c ®éng x· héi ®èi víi c¸c thÕhÖ rÊt râ nÐt, biÓu hiÖn vÒ sù thay ®æi ë c¸c thÕ hÖ t¨ng nhanh vµ ¶nh h−ëng râ rÖt®Õn vai trß, vÞ thÕ c¸c nhãm ng−êi. C¸c ph©n tÝch x· héi häc cho thÊy: vai trß x· héi®−îc t¹o nªn bëi qu¸ tr×nh x· héi hãa, ®©y lµ qu¸ tr×nh chuyÓn giao, tiÕp nhËn v¨nhãa. C¸c gi¸ trÞ, chuÈn mùc x· héi, lÒ thãi hµnh vi, sù kÕ thõa vµ ph¸t triÓn ng«nng÷, kü thuËt, nghÒ nghiÖp, réng h¬n n÷a lµ c¸ch sèng cña x· héi. T¸c ®éng cña x·héi hãa ®èi víi c¸c thÕ hÖ kh«ng ®ång nhÊt, nã bao hµm c¸c t−¬ng ®ång vµ c¶ nh÷ngkh¸c biÖt. Sù kÕ thõa thÕ hÖ nh÷ng ng−êi cha vµ thÕ hÖ nh÷ng ng−êi con t¹o nªn kh¶n¨ng duy tr×, ph¸t triÓn c¬ cÊu x· héi. V× gi¸ trÞ thuéc ph¹m trï v¨n hãa, gi¸ trÞ hµng®Çu cña v¨n hãa lµ gi¸ trÞ con ng−êi, vµ Trong tÝnh hiÖn thùc cña nã b¶n chÊt conng−êi lµ tæng hßa c¸c mèi quan hÖ x· héi1 (K.Marx), nªn gi¸ trÞ lµ biÓu hiÖn cñathuéc tÝnh ng−êi, vËn ®éng theo quy luËt biÕn ®æi x· héi - v¨n hãa. §iÒu nµy, cãnghÜa lµ c¸c gi¸ trÞ ®−îc vËn hµnh phï hîp víi quy luËt biÕn ®æi x· héi - v¨n hãa sÏkh¾c phôc hiÖn t−îng ®øt ®o¹n v¨n hãa nh− lµ mét c¶n trë ®èi víi sù ph¸t triÓn cña®êi sèng x· héi trong mèi liªn hÖ víi cÊu tróc vµ sù vËn hµnh c¸c chøc n¨ng thuéc hÖthèng x· héi. V× vËy, viÖc ph©n tÝch hÖ gi¸ trÞ vµ quan hÖ víi gi¸ trÞ ë thÕ hÖ nh÷ngng−êi cha vµ thÕ hÖ nh÷ng ng−êi con rÊt cã ý nghÜa, nh»m nhËn thøc nguån lùc x·héi, víi vai trß lµ nh©n tè c¬ b¶n cña ph¸t triÓn. II. Gi¸ trÞ häc (axiologie) n»m trong hÖ thèng tri thøc triÕt häc. HÖ thèng trithøc nµy míi xuÊt hiÖn vµo cuèi thÕ kû XIX. Khoa häc vÒ gi¸ trÞ quan t©m ®Õn mèi1 C. M¸c vµ Ph.¨ngghen: Toµn tËp. Nxb ChÝnh trÞ Quèc gia. Hµ Néi - 1995. T. 3. Tr.11. Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn Mai Quúnh Nam 27liªn hÖ gi÷a hiÖn t−îng gi¸ trÞ vµ nguyªn nh©n sinh ra gi¸ trÞ. Quan ®iÓm t©m lý häc vÒ gi¸ trÞ h−íng sù chó ý ®Õn môc ®Ých, c¶m xóc, ý chÝvµ nh÷ng nhu cÇu h×nh thµnh trong x· héi. ë ®©y, sù tr¶i nghiÖm vµ lÒ thãi ho¹t®éng cña c¸ nh©n, cña c¸c nhãm ng−êi rÊt ®−îc coi träng ®èi víi sù ph©n tÝch. Gi¸ trÞ lµ mét trong c¸c yÕu tè quan träng nhÊt cña cÊu tróc nh©n c¸ch. Gi¸trÞ ®−îc h×nh thµnh vµ cñng cè bëi n¨ng lùc nhËn thøc, bëi sù tÝch lòy c¸ nh©n quac¸c tr¶i nghiÖm x· héi, gióp c¸ nh©n t¸ch c¸i cã ý nghÜa, c¸i th©n thiÕt ®èi víi häkhái c¸i v« nghÜa, c¸i kh«ng b¶n chÊt. Gi¸ trÞ còng biÓu hiÖn nhu cÇu vµ høng thó c¸nh©n nh− lµ c¸c nh©n tè quan träng quyÕt ®Þnh hÖ ®éng c¬ vµ nh©n c¸ch. Quan niÖmvÒ gi¸ trÞ ®−îc coi lµ c¬ së ®Ó gi¶i quyÕt m©u thuÉn vµ xung ®ét trong c¸c ®éng c¬,trong cuéc ®Êu tranh gi÷a nghÜa vô vµ sù ham muèn, gi÷a hµnh vi hîp chuÈn mùcvíi kÝch thÝch lÖch chuÈn. X· héi häc xem xÐt gi¸ trÞ trong mèi liªn hÖ víi chuÈn mùc (M.Weber).M.Weber cho r»ng kiÓu hµnh ®éng duy lý - gi¸ trÞ cã ®−îc do chñ thÓ hµnh ®éng g¸ncho nã ý nghÜa chñ quan nhÊt ®Þnh. Vµ theo «ng, ®©y chÝnh lµ ®èi t−îng quan s¸t cñax· héi häc. X· héi häc hiÓu gi¸ trÞ lµ c¸i mµ ng−êi ta cho lµ ®óng, lµ cÇn thiÕt, lµ thÝchthó, nã cã vai trß chØ ®¹o hµnh ®éng cho c¸c thµnh viªn trong x· héi. Víi c¸ch hiÓunh− vËy, gi¸ trÞ lµ mét bé phËn quan träng trong ®êi sèng con ng−êi. Còng cã thÓ hiÓu r»ng gi¸ trÞ lµ c¸c ®Æc tr−ng t−¬ng ®èi æn ®Þnh chung vµ cãph©n cÊp cña c¸ nh©n (tè chÊt) vµ cña nhãm (c¸c yÕu tè cña ý thøc x· héi) ®−îc h×nhthµnh trong sù t¸c ®éng qua l¹i gi÷a c¸c nh©n tè lÞch sö x· héi hiÖn thùc, gi¸ trÞh−íng lèi øng xö cña ng−êi ta vµo c¸c môc ®Ých x¸c ®Þnh (§. Pantich - 1997). §ÞnhnghÜa nµy còng hµm chØ gi¸ trÞ lµ c¸c hiÖn t−îng mang tÝnh t−¬ng liªn (chñ thÓ víikh¸ch thÓ), c¸ nh©n (sù lùa chän cña c¸ nh©n) vµ x· héi. Gi¸ trÞ còng ®−îc quy ®ÞnhvÒ mÆt lÞch sö (kh«ng ph¶i lµ c¸i tuy ...