CHẤN THƯƠNG LỒNG NGỰC (CHEST TRAUMA)

BỆNH NHÂN BỊ CHẤN THƯƠNG NGỰC NÊN ĐƯỢC THĂM KHÁM NHƯ THỂ NÀO ? Chúng ta phải nhận diện ngay những cấp cứu đe dọa mạng sống, thật sự hay tiềm tàng, căn cứ trên sự đánh giá lâm sàng. Sự đánh giá này bao gồm thị chẩn, thính chẩn, và ấn chẩn. - Thị chẩn. Cởi hoàn toàn quần áo của bệnh nhân và dùng mắt thị chẩn toàn bộ ngực, cần lăn một bệnh nhân nằm ngửa. Hãy tìm kiếm một mảng sườn (flail chest) (cử động nghịch lý của thành ngực) và vết thương ngực hút...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
CHẤN THƯƠNG LỒNG NGỰC (CHEST TRAUMA) CHẤN THƯƠNG LỒNG NGỰC (CHEST TRAUMA) 1/ BỆNH NHÂN BỊ CHẤN THƯƠNG NGỰC NÊN ĐƯỢCTHĂM KHÁM NHƯ THỂ NÀO ? Chúng ta phải nhận diện ngay những cấp cứu đe dọa mạng sống, thậtsự hay tiềm tàng, căn cứ trên sự đánh giá lâm sàng. Sự đánh giá này baogồm thị chẩn, thính chẩn, và ấn chẩn. - Thị chẩn. Cởi hoàn toàn quần áo của bệnh nhân và dùng mắt thịchẩn toàn bộ ngực, cần lăn một bệnh nhân nằm ngửa. Hãy tìm kiếm mộtmảng sườn (flail chest) (cử động nghịch lý của thành ngực) và vết thươngngực hút (sucking chest wounds). Hãy xác định vị trí chính xác, số lượng, vàloại (thí dụ xuyên hay đụng giập) của vết thương. - Thính chẩn. Lắng nghe tìm tiếng thở (breath sounds), bị giảm haybiến mất và các tiếng ruột (bowel sounds) trong ngực. Tiếng thở (breathsounds), bị giảm hay biến mất chỉ cho biết một tràn khí màng phổi(pneumothorax) nếu khí thủng dưới da (subcutaneous emphysema) nằm trêncác xương sườn hay một tràn khí trung thất (pneumomediastinum) nếu khíthủng dưới da nằm ở vùng trên xương đòn. Tiếng xương lạo xạo (bonycrepitus) chỉ cho biết một gãy xương sườn hoặc xương ức với khả năngthương tổn trong ngực. - Ấn chẩn. Điều quan trọng là ấn chẩn thành ngực nhẹ nhàng, trướchết để phát hiện khí thủng dưới da và tiếng xương lạo xạo. Khí thủng dướida chỉ cho biết một chấn thương quan trọng vào lồng ngực với gãy cácxương sườn và khả năng thương tổn cơ quan bên dưới, và tiếng xương lạoxạo, tùy thuộc vào vị trí, chỉ cho thấy tràn khí màng phổi hay tràn khí trungthất. 2/ MẢNG SƯỜN (FLAIL CHEST) NGHĨA LÀ GÌ ? Một mảng sườn (flail chest) xảy ra khi một đoạn của thành ngực trởnên không được gắn với phần còn lại của lồng ngực. Mảng s ườn xảy ratrong một trong 3 bối cảnh : (1) hai hoặc nhiều xương sườn bị gãy ở haihoặc nhiều nơi ; (2) hơn một xương sườn bị gãy, liên kết với trật khớp sụnsườn (costal cartilage disarticulation) ; hoặc (3) các sụn sườn ở hai bênxương ức bị trật, dẫn đến một mảng ức sườn hay trung tâm (sternal orcentral flail segment). Ý nghĩa của một mảng sườn là ở chỗ lực đã gây ra nórất mạnh và gần như chắc chắn là có sự hiện diện của những thương tổn liênkết trong ngực. 3/ ĐIỀU TRỊ MẢNG SƯỜN NHƯ THẾ NÀO ? Tình trạng của phổi bên dưới nói chung quyết định cách điều trị.Đụng dập phổi (pulmonary contusion) bên dưới, với hậu quả giảm oxy-huyết (hypoxemia), chỉ rõ sự cần thiết phải can thiệp. Nói chung, một mảngsườn nên được điều trị hỗ trợ ; nếu tình trạng bệnh nhân tốt và chịu đựngđược mảng sườn (thí dụ phân tích khí huyết không cho thấy giảm oxy-huyếthay tăng thán khí-huyết), thì chỉ cần điều trị hỗ trợ bằng oxy. Nếu bệnh nhânở trong tình trạng suy hô hấp (respiratory distress), về mặt lâm sàng hay nhưđược chứng tỏ bởi phân tích khí huyết hay đo độ bảo hòa oxy, thì thông nộikhí quản hay thông khí áp lực dương (positive-pressive ventilation) nênđược thực hiện. Thông khí áp lực dương mang lại sự nở đồng đều lồng ngựctừ bên trong và làm ổn định mảng sườn. 4/ BỆNH SỬ CÓ Ý NGHĨA NÀO NÊN ĐƯỢC THỰC HIỆN NƠICÁC NẠN NHÂN BỊ TAI NẠN XE CỘ? 1. Tính chất cua tai nạn là gì: xe lật (rollover), xe đụng nhau trực diện(head-on collision) ? 2. Bệnh nhân có mang dây an toàn không ? 3. Túi khí (air bag) có mở ra không ? 4. Tay lái và kính che gió có bị vỡ không ? 5. Xe có bị thiệt hại quan trọng hay không ? 6. Chỗ hành khách ngồi có bị xâm phạm không ? Khi đó là cơ chế giảm tốc trực diện (frontal deceleration mechanism),phải xem xét không chỉ các thương tổn thành ngực và đụng dập, mà cònnhững thực thể đặc biệt khác, đụng giập cơ tim (myocardial contusion) và vỡđộng mạch chủ (aortic rupture). 5/ ĐỤNG GIẬP CƠ TIM ĐƯỢC CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊNHƯ THẾ NÀO ? Không có tiêu chuẩn vàng để chẩn đoán đụng dập cơ tim (myocardialcontusion). Nhiều phương thức đã được sử dụng để chẩn đoán, gồm điệntâm đồ, radionuclide scanning, phân tích các men tim, và siêu âm tim. Bởi vìmột đụng dập hiếm khi gây những loạn nhịp nghiêm trọng hay ảnh hưởnglên lưu lượng tim, nên có một khuynh hướng tránh monitoring tích cực cácbệnh nhân chỉ căn cứ trên cơ chế. Thay vì thế, hầu hết khuyến nghị sử dụngđiện tâm đồ và đánh giá lâm sàng như là công c ụ thăm dò. Một điện tâm đồbình thường không có bất ổn định huyết động loại trừ sự cần thiết phảimonitoring kéo dài và có thể thực sự loại bỏ một đụng dập cơ tim có ý nghĩavề mặt lâm sàng. Một điện tâm đồ không bình thường hay hạ huyết áp khônggiải thích được có thể cần đánh giá chẩn đoán thêm, như siêu âm tâm ký hayradionuclide scan. Điều trị triệu chứng, với kềm chế loạn nhịp và những biệnpháp để tối ưu lưu lượng tim. 6/ LÀM SAO MỘT NẠN NHÂN VỠ ĐỘNG MẠCH CHỦ CÓTHỂ SỐNG CÒN ĐƯỢC ? Khoảng 85%-90% các bệnh nhân với vỡ động mạch chủ chết, và họ tửvong trước khi trợ ...