Chất lượng môi trường trầm tích tầng mặt phía nam vịnh Nha Trang

Đánh giá chung, chất lượng môi trường trầm tích khu vực phía nam vịnh Nha Trang còn khá tốt, hàm lượng các chất hữu cơ và kim loại nặng trong trầm tích đều phù hợp cho đời sống thủy sinh. Tuy nhiên, vật chất hữu cơ (N và P) có xu thế tăng nhẹ từ năm 2007 đến 2012.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Chất lượng môi trường trầm tích tầng mặt phía nam vịnh Nha TrangTạp chí Khoa học và Công nghệ Biển; Tập 15, Số 1; 2015: 91-97DOI: 10.15625/1859-3097/15/1/4431http://www.vjs.ac.vn/index.php/jmstCHẤT LƯỢNG MÔI TRƯỜNG TRẦM TÍCHTẦNG MẶT PHÍA NAM VỊNH NHA TRANGLê Thị Vinh*, Phạm Hữu TâmViện Hải dương học-Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam*E-mail: levinh62@gmail.comNgày nhận bài: 13-8-2014TÓM TẮT: Kết quả phân tích 11 mẫu trầm tích bề mặt thu thập tháng 6/2012 ở khu vực phíanam vịnh Nha Trang cho thấy: Hàm lượng nguyên tố carbon, nitơ và photpho trong hợp chất hữucơ và kim loại nặng trong trầm tích dao động mạnh (C: từ 0,12% đến 1,46%, N: 135,8 - 987,7 µg/g,tổng P: 44,0 - 551,1 µg/g, Zn: 2,2 - 28,7 µg/g, Cu: 2,6 - 22,2 µg/g, Pb: 2,7 - 28,1 µg/g, Fe: 514 17.337 µg/g) theo xu thế đồng biến với tỉ lệ cấp hạt bột, sét trong trầm tích (0 - 99,75%); Tại khuvực gần Hòn Tre và Hòn Tằm, hàm lượng C và các kim loại nặng có xu thế cao ở gần bờ, nhưngthấp ở xa bờ; Giữa các khu vực có mẫu phân tích: i) Không có sự khác biệt lớn về hàm lượnghydrocarbon (từ 115 - 188 µg/g); ii) Liên quan đến tình trạng nhiễm bẩn vi sinh, mật độ coliform (0- 8197 MPN/100 g) cao nhất ở khu vực Hòn Miếu và Hòn Một. Đánh giá chung, chất lượng môitrường trầm tích khu vực phía nam vịnh Nha Trang còn khá tốt, hàm lượng các chất hữu cơ và kimloại nặng trong trầm tích đều phù hợp cho đời sống thủy sinh. Tuy nhiên, vật chất hữu cơ (N và P)có xu thế tăng nhẹ từ năm 2007 đến 2012.Từ khóa: Chất hữu cơ, kim loại nặng, hydrocarbon, trầm tích, vịnh Nha Trang.GIỚI THIỆUVịnh Nha Trang được công nhận là mộttrong số 20 vịnh biển đẹp trên thế giới. Vịnhnổi tiếng không chỉ bởi phong cảnh mà còn vềcác giá trị đa dạng sinh học, nhất là ở các rạnsan hô. Ngoài lợi ích mang lại từ hoạt động dulịch, các rạn san hô còn mang lại nguồn lợithủy sản rất đáng kể bởi vì các rạn san hô là nơicư trú, nuôi dưỡng và sinh sản nhiều loài cá.Tuy nhiên, cùng với sự phát triển kinh tế - xãhội của tỉnh, quá trình đô thị hóa khu vựcquanh vịnh, kéo theo các hoạt động du lịch,dịch vụ, giao thông vận tải, sản xuất nôngnghiệp, sinh hoạt dân cư, ... đã làm phát sinhnhiều vấn đề về môi trường. Do đó, việc theodõi chất lượng môi trường vịnh là rất cần thiếtđể bảo tồn thủy sinh và rạn san hô. Tuy nhiên,cho đến nay các công bố về chất lượng môitrường vịnh Nha Trang không nhiều. Một sốnghiên cứu về chất lượng nước vịnh Nha Trangđã được công bố trong thời gian trước đây [1]trong lúc chất lượng môi trường trầm tích củavịnh hầu như chưa được đề cập.Nhằm cung cấp các thông tin về chất lượngmôi trường vịnh Nha Trang, bài báo này sẽ đềcập đến một số vấn đề liên quan đến chất lượngtrầm tích đáy vịnh. Các dẫn liệu trong nội dungbài báo là một phần các kết quả nghiên cứu củachương trình quan trắc định kỳ vịnh Nha Trangđược Viện Hải dương học thực hiện trong thờigian từ năm 2007 đến năm 2012.PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨUThu mẫu và bảo quản mẫuThu mẫu: Mẫu trầm tích bề mặt (0 - 5 cm)được thu bằng cuốc thu mẫu vào mùa khô(tháng 6/2012) trong toàn vịnh Nha Trang. Vịtrí các trạm được trình bày trong hình 1.91Lê Thị Vinh, Phạm Hữu TâmĐộ hạt trầm tích được xác định bằngphương pháp rây (theo hệ thống tiêu chuẩn củaMỹ) ở các cấp hạt cát và phương pháp pipet ởcác cấp hạt nhỏ hơn 0,062 mm.Một cách tổng quát, các mẫu trầm tíchđược bảo quản và phân tích theo FAO, 1975[4].Bên cạnh đó, các kết quả khảo sát trongcác năm trước đây (2007 - 2012) trong vịnhNha Trang cũng được sử dụng để xem xét sựthay đổi của chất lượng môi trường.Tỷ lệ: 1/100.000Hình 1. Vị trí các trạm quan trắc và lấy mẫuBảo quản mẫu: Mẫu trầm tích được giữlạnh trong bao polyetylen ở nhiệt độ 40C chođến khi phân tích trong thời gian 10 ngày.Phân tích mẫuChỉ tiêu phân tích: Tổng carbon hữu cơ(C hc), nitơ hữu cơ (N hc) và photpho tổng(Pts), các kim loại nặng (Fe, Zn, Cu, Pb),hydrocarbon (HC), vi sinh (coliform) và thànhphần cơ học của trầm tích bề mặt.Phương pháp phân tích:Carbon hữu cơ: oxi hóa mẫu bằng hỗnhợp sunfocromic, lượng K2Cr2O7 dư đượcchuẩn độ ngược bằng muối Mohr;Nitơ hữu cơ: phương pháp Kjeldahl;Photpho tổng: phá mẫu bằng hỗn hợp axitmạnh, phosphate tạo ra được phân tích bằngphương pháp xanh molipden;Kim loại nặng: được tách chiết trong axitnitric 10% và đun ở nhiệt độ 1000C trong thờigian 24 h [2] và được phân tích bằng phươngpháp quang phổ hấp thu nguyên tử AAS. Axitnitric chỉ hòa tan hầu hết các kim loại có nguồngốc từ hoạt động con người [3].Hydrocarbon: được chiết bằng dung môiCCl4, chảy qua cột oxit nhôm hoạt tính; sau đódung môi được cho bốc hơi và hàm lượnghydrocarbon được xác định bằng phương phápkhối lượng.Coliform: phương pháp cấy nhiều ống.92KẾT QUẢ PHÂN TÍCH VÀ THẢO LUẬNThành phần cơ học và hóa học của trầm tíchKết quả phân tích thành phần cơ học, hoáhọc và vi sinh của các mẫu trầm tích thu trongđợt khảo sát tháng 6 năm 2012 được trình bàytrong hình 2 và thống kê trong bảng 1, 2. Từbảng và hình này cho thấy trầm tích trong vịnhNha Trang có độ hạt thay đổi trong phạm vi rấtrộng. Điều này được chứng minh qua tỉ lệ củacấp hạt bùn sét (< 0,063 mm) thay đổi từ 0%(trạm 1- trạm nền, xa bờ) đến 99,75% (trạm 3gần Hòn Ngọc Việt). Tỉ lệ cấp hạt bùn sét tạitrạm 9 (khu vực Hòn Tầm) cũng có giá trịtương đối cao.Về thành phần hóa học, các dẫn liệu trongbảng 1 và hình 2 cho thấy các nguyên tố C, N vàP trong vật liệu hữu cơ cao nhất tại khu vực HònTằm (trạm 9) và gần Hòn Tre (trạm 3). Tương tựnhư trên, hàm lượng các kim loại nặng (Zn, Cu,Pb và Fe) cũng thường cao nhất tại 2 khu vựcnày. Không có sự khác biệt lớn về hàm lượngHC giữa các trạm. Về mặt vi khuẩn gây bệnh,mật độ coliform cao nhất tại khu vực Hòn Một(trạm 8) và Hòn Miếu (trạm 10 và 11).Nhìn chung, trạm 1 là nơi có hàm lượngcác chất dinh dưỡng và kim loại nặng thấp nhấtdo trầm tích trạm này chủ yếu là trầm tích hạtthô. Tuy nhiên, trầm tích tại trạm này đã bịnhiễm bẩn coliform.Về trầm tích tại ...