Chế biến bã sắn làm thức ăn dự trữ cho bò sữa

Sắn (Manihot esculenta Crantz) là cây lương thực được trồng hàng năm ở Việt Nam cũng như nhiều nước khác thuộc vùng nhiệt đới trên thế giới. Những năm gần đây, sản xuất lúa gạo ở nước ta phát triển, sản lượng lúa gạo sản xuất ra ngày một nhiều hơn nên vai trò lương thực của sắn giảm dần. Sắn trở thành loại cây cung cấp nguyên liệu cho công nghiệp chế biến và bã sắn là nguồn phụ phẩm có khối lượng tương đối lớn từ ngành sản xuất này.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Chế biến bã sắn làm thức ăn dự trữ cho bò sữa chÕ biÕn b· s¾n lµm thøc ¨n dù tr÷ cho bß s÷a Processing of cassava residue as feed for dairy cattle Mai ThÞ Th¬m1, Bïi Quang TuÊn1 Summary Cassava residue samples were taken from cassava residue stocks in Duonglieu village to determine chemical composition, HCN and aflatoxin contents. In laboratory cassava residue was ensiled with salt and molasses. There were 2 treatments: cassava residue ensiled with 0.5% of salt and cassava residue ensiled with 0.5% of salt plus 3% molasses (on a fresh basis). Measurements taken were fermentation characteristics of silage at 30 days of ensiling. The study showed that cassava residue was very poor in CP and minerals. Sun drying was difficult because fresh cassava residue contained very high moisture levels (>80%). The HCN content was very high in fresh cassava residue (160.4 mg/kg), but decreased rapidly with storing time (8.84 mg/kg after 10 days of storage). The aflatoxin content of sun drying cassava residue was small (33.5µg/kg). Cassava residue ensilled with 0.5% of salt had a white color and that ensiled with 0.5% of salt plus 3% molasses had a light yellow color with a pleasant smell. The pH value of 2 treatments was 3.9, the lactic acid contents were relatively high (0.89 and 1.14%, respectively). Utilization of ensiled cassava residue with 0.5 % salt instead of cassava meal in dairy cow’s ration as an energy source guaranteed high milk production (17.2 kg milk/head/day), decreased feed cost/kg milk (1,549 vs 1,805 VND/kg milk). Key words: cassava residue, dairy cattle 1. §Æt vÊn ®Ò S¾n (Manihot esculenta Crantz) lµ c©y l−¬ng thùc ®−îc trång hµng n¨m ë ViÖt Nam còng nh− nhiÒu n−íc kh¸c thuéc vïng nhiÖt ®íi trªn thÕ giíi. Nh÷ng n¨m gÇn ®©y, s¶n xuÊt lóa g¹o ë n−íc ta ph¸t triÓn, s¶n l−îng lóa g¹o s¶n xuÊt ra ngµy mét nhiÒu h¬n nªn vai trß l−¬ng thùc cña s¾n gi¶m dÇn. S¾n trë thµnh lo¹i c©y cung cÊp nguyªn liÖu cho c«ng nghiÖp chÕ biÕn vµ b· s¾n lµ nguån phô phÈm cã khèi l−îng t−¬ng ®èi lín tõ ngµnh s¶n xuÊt nµy. Trong b· s¾n chøa kho¶ng 8% tinh bét, 15 – 20% x¬ th«, do ®ã cã thÓ tËn dông nguån b· s¾n lµm thøc ¨n cho gia sóc nhai l¹i. Tuy nhiªn, ®é Èm trong b· s¾n cao, b· s¾n rÊt dÔ bÞ mèc nÕu kh«ng ®−îc chÕ biÕn kÞp thêi. Ngoµi ra, trong b½ s¾n cßn cã ®éc tè cyanogen. §éc tè nµy cã thÓ g©y ngé ®éc cho gia sóc. Do vËy viÖc nghiªn cøu chÕ biÕn b¶o qu¶n vµ sö dông an toµn nguån b· s¾n cho ®µn gia sóc rÊt cã ý nghÜa thùc tiÔn. 2. ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu Nguån b· s¾n ®−îc x¸c ®Þnh b»ng c¸ch kh¶o s¸t thùc tÕ c¸c c¬ së chÕ biÕn tinh bét s¾n thñ c«ng t¹i ®Þa bµn vµ tõ sè liÖu thèng kª cña UBND x· D−¬ng LiÔu, C¸t QuÕ, Liªn HiÖp – n¬i cã nghÒ s¶n xuÊt tinh bét s¾n. B· s¾n ®−îc ®em ph©n tÝch thµnh phÇn hãa häc t¹i Phßng ph©n tÝch thøc ¨n cña khoa CNTY, §HNN I theo ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch cña AOAC (1995). Hµm l−îng ®éc tè HCN vµ hµm l−îng axit h÷u c¬ trong thøc ¨n ñ chua ®−îc ph©n tÝch t¹i Phßng ph©n tÝch ViÖn Ch¨n nu«i. Hµm l−îng ®éc tè aflatoxin B1 ®−îc ph©n tÝch t¹i Phßng thÝ nghiÖm bé m«n VÖ sinh gia sóc, ViÖn Thó y.  Trong ®iÒu kiÖn phßng thÝ nghiÖm b· s¾n ®−îc ñ chua trong c¸c b« can nhùa, cßn trong ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt ë c¸c n«ng hé b· s¾n ®−îc ñ chua trong c¸c bao t¶i døa cã líp nylon phÝa trong theo hai c«ng thøc sau: C«ng thøc 1: b· s¾n ñ víi 0,5% muèi ¨n (theo vËt chÊt t−¬i) C«ng thøc2: b· s¾n ñ víi 0,5% muèi ¨n + 3% rØ mËt (theo vËt chÊt t−¬i). S¶n phÈm ñ chua ®−îc ®¸nh gi¸ sau khi ñ mÉu 30 ngµy. C¸c chØ tiªu ®Ó ®¸nh gi¸ lµ mµu s¾c, mïi vÞ, pH, axit h÷u c¬. MÉu ®−îc chuÈn bÞ ®Ó ®o pH theo h−íng dÉn cña Hartley vµ Jones (1978): c©n 5 g mÉu cho vµo cèc thuû tinh råi cho thªm 100 ml n−íc cÊt, l¾c nhÑ vµ ®Ó 15 phót tr−íc khi ®o. ThÝ nghiÖm trªn bß s÷a ®−îc tiÕn hµnh trong c¸c n«ng hé ch¨n nu«i bß s÷a t¹i §ång Th¸p, §an Ph−îng, Hµ T©y tõ th¸ng 1/2005 ®Õn th¸ng 4/2005. Trong thÝ nghiÖm nµy b· s¾n ñ chua ®−îc dïng nh− lµ nguån cung cÊp n¨ng l−îng thay cho bét s¾n trong thøc ¨n tinh hçn hîp (phèi trén theo h−íng dÉn cña h·ng Guymarch). Bß s÷a thÝ nghiÖm ®−îc nu«i trong 4 hé gia ®×nh, mçi hé 2 con. Nhu cÇu vÒ c¸c chÊt dinh d−ìng cña bß s÷a ®−îc ®¸p øng theo tiªu chuÈn ¨n cña NRC (2001). Thêi gian chuÈn bÞ thÝ nghiÖm 15 ngµy, thêi gian thu thËp sè liÖu 2 th¸ng. B¶ng 1. S¬ ®å bè trÝ thÝ nghiÖm vµ khÈu phÇn ¨n cña bß s÷a ChØ tiªu §èi chøng ThÝ nghiÖm Sè l−îng bß (con) 4 4 Khèi l−îng bß(kg/con) 515 ± 8 518 ± 11 Chu k× tiÕt s÷a 2-5 2 -5 Th¸ng tiÕt s÷a 2-4 2-4 N¨ng suÊt s÷a tr−íc thÝ nghiÖm 20,7 ± 0,3 21,0 ± 0,4 Cá tù nhiªn (hoÆc cá voi, c©y ng« ...) ¨n tù do ¨n tù do C¸m Guyo (g/kg s÷a) 60 60 Bét ng« (g/kg s÷a) 160 160 Bét s¾n (g/kg s÷a) 180 0 B· s¾n ñ chua víi 0,5% muèi ¨n (kg/kg s÷a) 0 1 Thêi gian thÝ nghiÖm (th¸ng) 2 2 3. KÕt qu¶ vµ th¶o luËn 3.1. X¸c ®Þnh nguån b· s¾n, thµnh phÇn ho¸ häc cña b· s¾n Nguån b· s¾n t¹i ®Þa bµn nghiªn cøu T¹i c¸c x· D−¬ng LiÔu, C¸t QuÕ, huyÖn Hoµi §øc vµ Liªn HiÖp, huyÖn Phóc Thä cña tØnh Hµ T©y, nghÒ chÕ biÕn n«ng s¶n ph¸t triÓn m¹nh. Kho¶ng 2/3 sè hé trªn ®Þa bµn cã nghÒ chÕ biÕn n«ng s¶n, kho¶ng 3450 sè hé chÕ biÕn tinh bét s¾n vµ tinh bét dong, hµng n¨m s¶n xuÊt mét l−îng rÊt lín tinh bét s¾n vµ tinh bét dong (b¶ng 2). B¶ng 2. T×nh h×nh chÕ biÕn n«ng s¶n vµ l−îng b· s¾n −íc tÝnh cña ®Þa bµn ChØ tiªu X· D−¬ng LiÔu X· C¸t QuÕ X· Liªn ...