Chiến tranh Lê - Mạc 2

Có lực lượng của Lê Bá Ly và Nguyễn Thiến, nhà Lê tổ chức tấn công ra bắc. Tháng 6 năm 1551, Trịnh Kiểm làm tổng chỉ huy, sai Lê Bá Ly và Vũ Văn Mật ra quân tấn công Thăng Long.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Chiến tranh Lê - Mạc 2 Chiến tranh Lê-MạcChiến sự giằng coChiến sự 1551Có lực lượng của Lê Bá Ly và Nguyễn Thiến, nhà Lê tổchức tấn công ra bắc. Tháng 6 năm 1551, Trịnh Kiểmlàm tổng chỉ huy, sai Lê Bá Ly và Vũ Văn Mật ra quântấn công Thăng Long.Trịnh Kiểm qua đò sông Thao đến An Lạc, cùng Vũ VănMật tấn công núi Hy, đánh thắng Mạc Kính Điển vàitrận rồi tiến tới Xuân Canh, Lâm Hạ. Lê Bá Ly, NguyễnKhải Khang và Vũ Văn Mật chia 3 đường tiến đánh.Mạc Tuyên Tông bèn chạy đi Kim Thành, ủy thác chochú Mạc Kính Điển làm Đô tổng súy, ở lại cầm quân ởBồ Đề bảo vệ kinh đô.Từ Bồ Đề về phía bắc, Mạc Kính Điển đắp lũy đất,đặt thuyền chiến, quân thủy và quân bộ xen kẽ nhau,phòng thủ rất nghiêm ngặt[8]. Quân Lê tiến vào dải tâynam gồm Thường Tín, Ứng Thiên, Quốc Oai và QuảngOai. Các tướng Lê định rước vua Lê ra Thăng Long,nhưng Trịnh Kiểm cho rằng lực lượng nhà Mạc cònnhiều nên cùng Lê Bá Ly rút về Thanh Hóa, Vũ VănMật cũng trở về Tuyên Quang.Quân Lê rút lui, Mạc Kính Điển chia quân đi chiếm lạinhững vùng bị mất, bộ binh đóng tại Yên Mô (NinhBình), thủy binh đóng ở cửa Thần Phù.Chiến sự 1554Năm 1554, Trịnh Kiểm lập hành dinh tại quê hươngBiện Thượng[9], sau đó điều quân đánh Thuận Hóa.Khi quân Lê tiến vào nam, các quan lại nhà Mạc và cáchào trưởng địa phương phần lớn đi theo. Tướng Mạc ởThuận Hóa là Hoàng Bôi mang quân ra đánh bị tử trận.Quân Mạc bị đánh tan, nhà Lê lấy lại được Thuận Hóavà Quảng Nam.Toàn bộ lãnh thổ Đại Việt chính thức chia làm 2 nửa: từNinh Bình trở ra trong tay nhà Mạc, từ Thanh Hóa trởvào trong tay nhà Lê.Chiến sự 1555Sau khi ổn định tình hình, Mạc Kính Điển bắt đầu tổchức tiến công vào Thanh Hóa.Tháng 8 năm đó, Mạc Kính Điển sai Thọ quận côngđem hơn 100 chiếc thuyền làm tiên phong, tiến đến cửabiển Thần Phù đóng dinh. Hôm sau, Kính Điển đemquân đến hội ở sông Đại Lại[10], sai Thọ quận công đốcsuất quân bản bộ đi trước, đóng dinh ở núi Kim Sơn.Trịnh Kiểm sai Lê Bá Ly, Nguyễn Khải Khang, NguyễnThiến, Lê Khắc Thận cùng mai phục sẵn ở phía namsông, còn Trịnh Kiểm đích thân đốc suất đại quân maiphục ở phía bắc sông, chọn 50 con voi phục ở chân núiKim Sơn; sai Phạm Đốc đem thuỷ quân cùng NguyễnQuyện đem hơn 10 chiếc thuyền chiến chiếm cứ mạnthượng lưu từ sông Hữu Chấp đến sông Kim Bôi.Trưa hôm sau, thuyền quân Mạc qua Kim Sơn, đến chợÔng Cung. Trịnh Kiểm lệnh các đạo quân mai phục đổra đánh. Quân Mạc thua chạy. Thọ quận công nhảyxuống sông trốn, bị tướng Lê là Vũ Sư Thước bắt sốngvà sau đó bị chém. Quân Mạc bị bắt rất nhiều, quân Lêthu được nhiều khí giới. Mạc Kính Điển rút quân quayvề kinh thành.Chiến sự 1557Trận tháng 7Năm 1556, Lê Trung Tông mất, Trịnh Kiểm định thaylàm vua nhưng sau nghe theo lời Trạng Trình NguyễnBỉnh Khiêm đã lập người trong họ Lê là Duy Bang lênngôi, tức là vua Anh Tông (xem chi tiết bài chúa Trịnh).Tháng 7 năm 1557, Mạc Tuyên Tông sai Mạc Kính Điểnđem quân đánh Thanh Hóa, Phạm Quỳnh và Phạm Daovào đánh Nghệ An.Mạc Kính Điển chia ra đóng ở sông Thần Phù và vùngTống Sơn, Nga Sơn, đốt phá cầu phao. Trịnh Kiểm saiThanh quận công ra giữ Nga Sơn, Hà Thọ Tường giữTống Sơn, quân Mạc không tiến lên được.Trịnh Kiểm lại đích thân chỉ huy tượng binh, ngầm tiếnđến chân núi Yên Mô thẳng tới cửa biển, rồi chia làm 2cánh đánh úp quân Mạc. Tướng Lê là Vũ Lăng hầu nhảylên thuyền Mạc Kinh Điển, chém chết người cầm dù.Mạc Kính Điển trở tay không kịp, vội nhảy xuống sôngtrốn thoát. Quân Mạc đại bại, bỏ thuyền chạy trốn vàonúi rừng. Mạc Kính Điển chạy trốn vào hang núi ẩn náu3 ngày, ban đêm thấy cây chuối trôi qua cửa hang, liềnôm chuối trôi theo dòng để tìm đường về.Trịnh Kiểm phá tan quân của Mạc Kính Điển, tước lấychiến thuyền, giả làm quân Mạc kéo vào đánh quânPhạm Quỳnh, Phạm Dao ở Nghệ An. Phạm Quỳnh,Phạm Dao không đề phòng, bị quân Lê đánh bại phải rútvề.Trận tháng 9Tháng 4 năm 1557, Lê Bá Ly qua đời. Tháng 9 năm đó,Nguyễn Thiến cũng qua đời. Hai con Nguyễn Thiến làNguyễn Quyện, Nguyễn Miễn trốn về với nhà Mạc.Mạc Tuyên Tông phong Nguyễn Quyện làm Văn Pháihầu, Nguyễn Miễn làm Phù Hưng hầu và gả con gáitông thất cho.Trịnh Kiểm đem 5 vạn quân thuỷ bộ đánh ra Sơn Nam.Quân Lê qua sông Phụng Xí[11] phá tan quân Mạc, bắtsống tướng Mạc là Khánh quốc công. Sau đó TrịnhKiểm tự mình chỉ huy bộ binh, sai Phạm Đốc chỉ huythuỷ quân cùng tiến, sai Vũ Lăng hầu làm Tiền Thuỷđội.Mạc Tuyên Tông sai Nguyễn Quyện mang quân rachống giữ ở sông Giao Thuỷ, đánh nhau to với Vũ Lănghầu. Vũ Lăng hầu nhảy sang mui thuyền của NguyễnQuyện. Nguyễn Quyện cầm gươm chém, Vũ Lăng hầunhảy xuống sông lặn đi. Nguyễn Quyện lại nhảy sangthuyền của Vũ Lăng hầu, chém được đầu của ngườicầm dù rồi hô lớn: Đầu Vũ Lăng hầu đây, lũ chúng mày địch sao nổi ta!Quân Lê nghe nói sợ hãi, không kịp ngoảnh lại nhìn,nhảy cả xuống sông. Toàn quân Lê tan vỡ, bỏ thuyềnnhảy lên bờ tháo chạy. Quân Mạc thừa thắng đuổiđánh. Nhân dân các huyện đều hưởng ứng theo quânMạc. Trịnh Kiểm vội rút quân.Mạc Kính Điển sai tướng đem quân chặn lối về củaTrịnh Kiểm, giết rất nhiều quân Lê. Chiến tướng nhàLê trung hưng bị giết đến vài chục viên, thuyền bè, khígiới phải vứt bỏ hết. Trịnh Kiểm chạy thoát về chỉ cònnon nửa số quân[5]. ...