Chiến tranh Lê - Mạc 3

Tháng 9 năm đó, Trịnh Kiểm lại ra quân đánh Sơn Nam chiếm đất rồi để Nguyễn Khải Khang ở lại trấn thủ để chiêu tập nhân dân. Nhà Mạc sai thổ dân ở Mỹ Lương trá hàng Khải Khang để dụ, rồi lừa bắt Khải Khang mang về. Mạc Tuyên Tông sai dùng hình xé xác Khải Khang.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Chiến tranh Lê - Mạc 3 Chiến tranh Lê-MạcChiến sự 1559-1562Năm 1558, Trịnh Kiểm mang đại quân lại ra Sơn Nam đánh úp quânMạc, bắt sống tướng Mạc là Anh Nhuệ hầu đưa về Yên Trường vàchém.Tháng 9 năm đó, Trịnh Kiểm lại ra quân đánh Sơn Nam chiếm đất rồiđể Nguyễn Khải Khang ở lại trấn thủ để chiêu tập nhân dân. NhàMạc sai thổ dân ở Mỹ Lương trá hàng Khải Khang để dụ, rồi lừa bắtKhải Khang mang về. Mạc Tuyên Tông sai dùng hình xé xác KhảiKhang.Tháng 9 năm 1559, Trịnh Kiểm để Trịnh Quang, Lê Chủng, Vũ SưThước, Lại Thế Khanh cùng đem tinh binh trấn giữ cửa biển đểphòng quân Mạc, còn mình chỉ huy hơn 6 vạn đại quân đi đánh Mạc.Quân Lê từ Thiên Quan ra Sơn Tây, nhiều người ra hàng phục.Khi đến Tuyên Quang, Hưng Hoá thì Vũ Văn Mật đem quân đến hội.Hai bên hợp binh vượt sông đánh vào Thái Nguyên, Lạng Sơn, KinhBắc. Sau một thời gian hai bên cầm cự, Trịnh Kiểm lên đóng ở núiTiên Du. Cuối năm 1559 sang đầu năm 1560, Trịnh Kiểm chia quân điđánh phá các phủ Khoái Châu, Hồng Châu, các huyện Siêu Loại, VănGiang, Nam Sách, Tiên Hưng đều giành thắng lợi[5].Tháng 2 âm lịch năm 1560, Mạc Tuyên Tông sai tướng đem quân giữthành Thăng Long. Quân Mạc đóng đồn một dải từ dọc sông về phíatây, trên từ Bạch Hạc, dưới đến Nam Xang, dinh trại thuyền ghe liềnnhau, ban ngày thì phất cờ dóng trống báo nhau, ban đêm thì đốt lửalàm hiệu cho nhau để chống giữ với quân Lê.Trịnh Kiểm không đánh hạ được bèn chia quân cho các tướng đi đánhcác huyện phía đông bắc là Đông Triều, Giáp Sơn[12], Chí Linh, AnDương, đều lấy được. Mạc Tuyên Tông phải chạy ra ở huyện ThanhĐàm.Nam triều đã làm chủ hầu hết đất đai bờ bắc sông Hồng. Tháng 3năm 1560, Trịnh Kiểm sai Hoàng Đình Ái đem quân trấn giữ LạngSơn, Lê Khắc Thận trấn giữ Thái Nguyên, Vũ Văn Mật trấn giữTuyên Quang, Đặng Định trấn giữ Hưng Hoá, chiêu tập dân cư 10châu An Tây. Sang tháng 4, Trịnh Kiểm lại chia quân đi đánh phá cácvùng Thanh Miện, Gia Phúc, Hồng Châu, Khoái Châu. Các huyện ởHải Dương của nhà Mạc chấn động[5]. Quân Mạc cầm cự qua nămsau, quân Lê vẫn không hạ được Thăng Long và Hải Dương.Nhân lúc quân chủ lực Nam triều tập trung ngoài bắc, tháng 3 năm1561, Mạc Kính Điển tập trung binh thuyền tấn công Thanh Hóa.Quân Lê bại trận, Vũ Sư Thước và Lại Thế Khanh đều bỏ dinh trạichạy về; Lê Chủng thì quân vỡ, tháo chạy, đem quân chạy vào VạnLại, Yên Trường.Tháng 9 năm 1561, quân Mạc đánh vào cửa Yên Trường, đến Vạn Lạichuẩn bị chiếm kho nhà Lê. Vũ Sư Thước, Lại Thế Khanh hợp sức cốđánh, tung quân mai phục đánh thắng liền mấy trận, chém được hơntrăm thủ cấp quân Mạc. Quân Mạc tan vỡ tháo chạy. Quân Nam triềuthừa thắng đuổi theo. Mạc Kính Điển phải rút quân về Thăng Long.Cùng lúc đó, Trịnh Kiểm nghe tin Thanh Hóa bị tấn công phải triệtthoái hết các cánh quân ở Bắc Bộ về. Quân Mạc tuy phải rút nhưngvùng Bắc Bộ của nhà Mạc và kinh thành Thăng Long được giải vây.Đầu năm 1562, nhân lúc đại quân Lê đã về căn cứ, Mạc Tuyên Tôngsai Nguyễn Phú Xuân và Giáp Trưng mang quân đánh Lạng Sơn vẫncòn trong tay nhà Lê. Tướng Lê là Hoàng Đình Ái không chống nổi,phải bỏ thành rút chạy. Lạng Sơn lại về tay nhà Mạc.Chiến sự 1564-1565Năm 1564, Mạc Tuyên Tông mất, con là Mạc Mậu Hợp mới 2 tuổi lênnối ngôi. Việc chính sự đều do Khiêm vương Kính Điển điều hành.Sau lần ra cướp lương thực ở Thanh Trì và Thượng Phúc năm 1563,Trịnh Kiểm lại mang quân ra phía bắc 3 lần trong năm 1564-1565,đánh phá các huyện Gia Viễn, Yên Mô, Yên Khang. Tháng 12 năm1565, trong lúc Trịnh Kiểm tiến đánh Sơn Nam thì Mạc Kính Điển lạimang quân vào cửa biển Linh Trường đánh Thanh Hóa.Vũ Sư Thước sai người cáo cấp với Trịnh Kiểm. Trịnh Kiểm sai Lộcquận công đem quân về cứu Thanh Hóa. Quân Lê hợp lại làm một,giao chiến với quân Mạc ở Du Trường. Quân Mạc phục sẵn ở chỗhiểm yếu, cho kỳ binh ra khiêu chiến, rồi giả cách thua chạy. Vũ SưThước đem binh tượng đuổi theo. Mạc Kính Điển liền tung phục binhra, bốn mặt cùng nổi dậy, đánh kẹp lại vây thành mấy lớp. Sư Thước,Thế Khanh bại trận, phải phá vòng vây, cố sức đánh thoát chạy vàorừng núi. Lộc quận công bị quân Mạc đâm chết trên lưng voi. Quân Lêbị chết hàng nghìn người. Mạc Kính Điển định đánh tiếp nhưng nghetin Trịnh Kiểm đã rút quân về đến Thạch Thành, bèn đem quân về.Chiến sự 1570Từ năm 1566, chiến sự giữa hai bên chỉ có vài trận nhỏ. Trịnh Kiểmtuổi cao sức yếu, không thực hiện những chiến dịch lớn, còn MạcKính Điển cũng tập trung củng cố nội bộ.Cuối năm 1569, Trịnh Kiểm ốm nặng, giao lại binh quyền cho con cảlà Trịnh Cối. Tháng 3 năm 1570, Trịnh Kiểm chết, Trịnh Cối lên thay.Con thứ Kiểm là Trịnh Tùng tranh quyền với Cối. Hai bên dàn quânđánh nhau.Nhân cơ hội đó, tháng 8 năm 1570, Mạc Kính Điển đem hơn 10 vạnquân, 700 chiếc thuyền chiến vào đánh Thanh Hóa. Ông chia quân saiem là Mạc Đôn Nhượng cùng Mạc Đình Khoa và phó tướng là Mậuquận công đem quân giữ cửa biển Thần Phù.Mạc Kính Điển chia quân làm 6 mũi cùng tiến vào các cửa biển LinhTrường, Chi Long, H ...