Chính sách di dân lao động và phân bố dân cư miền núi Việt Nam - Trịnh Thị Quang

Bài viết "Chính sách di dân lao động và phân bố dân cư miền núi Việt Nam" trình bày các chính sách di dân lao động và phân bố dân cư qua diễn biến di dân miền núi, quá trình thực hiện chính sách di dân lao động và phân bố dân cư miền núi,... Với các bạn chuyên ngành Xã hội học thì đây là tài liệu tham khảo hữu ích.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Chính sách di dân lao động và phân bố dân cư miền núi Việt Nam - Trịnh Thị QuangX· héi häc sè 2 (86), 2004 51 ChÝnh s¸ch di d©n lao ®éng vµ ph©n bè d©n c− miÒn nói ViÖt Nam TrÞnh ThÞ Quang §Æt vÊn ®Ò C¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ-x· héi miÒn nói ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m qua ®Òug¾n liÒn víi chiÕn l−îc kinh tÕ - x· héi vµ chiÕn l−îc con ng−êi trong tiÕn tr×nh ph¸ttriÓn tæng thÓ. Víi ý nghÜa ®ã, c¸c chÝnh s¸ch nµy t¸c ®éng ®Õn toµn bé hÖ thèng c¬cÊu-x· héi-con ng−êi. MÆt kh¸c, hÖ thèng nµy quy ®Þnh trë l¹i môc tiªu vµ kÕt qu¶thùc hiÖn chÝnh s¸ch. ChÝnh s¸ch di d©n còng kh«ng n»m ngoµi quy luËt ®ã. Di d©n vµ ph©n bè lao ®éng lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò quan träng trong hÖthèng chÝnh s¸ch d©n sè nhµ n−íc nh»m kiÓm so¸t vµ kÕ ho¹ch hãa qu¸ tr×nh ph¸ttriÓn quèc gia. Khi tiÕn hµnh ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ nhãm chÝnh s¸ch nµy, chóng t«imuèn tõ viÖc t×m hiÓu qu¸ tr×nh thùc hiÖn c¸c chñ tr−¬ng chÝnh s¸ch di d©n vµ ph©nbè d©n c− trong c¸c lÜnh vùc chñ yÕu cña ®êi sèng x· héi nh− kinh tÕ, v¨n hãa, x· héi,m«i tr−êng, ph©n tÝch nh÷ng ®iÒu phï hîp vµ nh÷ng ®iÒu chØnh rót ra tõ qu¸ tr×nhthùc hiÖn chÝnh s¸ch; nh÷ng xu h−íng, gi¶ thiÕt vÒ sù ph¸t triÓn cña nhãm chÝnhs¸ch nµy trong mèi quan hÖ víi c¸c môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi kh¸c cña nhµn−íc giai ®o¹n hiÖn nay. B¸o c¸o nµy xin ®−îc ®ãng gãp b»ng ph−¬ng ph¸p ph©n tÝchv¨n b¶n mét tham kh¶o cã tÝnh chÊt gîi ý cho c¸c nghiªn cøu kh¸c cïng ®Ò tµi tiÕnhµnh ph©n tÝch, thÈm ®Þnh bao qu¸t h¬n chñ ®Ò réng lín nµy. C¬ së cña viÖc ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch di d©n lao ®éng vµ ph©n bè d©n c−miÒn nói lµ nh÷ng ®Æc ®iÓm tù nhiªn, x· héi vµ d©n c− khu vùc nµy. MiÒn nói ViÖtNam bao gåm ba vïng chÝnh §«ng B¾c, T©y B¾c vµ Tr−êng S¬n-T©y Nguyªn vµ lµn¬i c− tró chñ yÕu cña 53 d©n téc thiÓu sè. NghÌo ®ãi ë c¸c d©n téc thiÓu sè-vÊn ®Ò cãtÝnh chÊt toµn cÇu - ®· vµ ®ang lµ th¸ch thøc lín ®èi víi khu vùc nµy trong qu¸ tr×nhhéi nhËp vµ ph¸t triÓn. MiÒn nói ®−îc ®¸nh gi¸ lµ khu vùc nghÌo nhÊt, khã kh¨nnhÊt cña ViÖt Nam. HiÖn nay, tØ lÖ ng−êi thiÓu sè trong c¶ n−íc chØ chiÕm 14% nh−ngl¹i chiÕm tíi 29% sè hé nghÌo ë ViÖt Nam (Bé Lao ®éng-Th−¬ng binh vµ x· héi,2003). V× vËy ®©y lµ bé phËn d©n c− cÇn ®−îc sù trî gióp tr−íc tiªn cña nhµ n−íc. Bªn c¹nh nh÷ng nÐt riªng vÒ kinh tÕ, miÒn nói ViÖt Nam cßn cã nh÷ng ®Æc Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn52 ChÝnh s¸ch di d©n lao ®éng vµ ph©n bè d©n c− miÒn nói ViÖt Nam®iÓm riªng biÖt vÒ x· héi d©n c− vµ téc ng−êi. C¸c d©n téc thiÓu sè vïng cao cã mÆtb»ng ph¸t triÓn kinh tÕ vµ ph¸t triÓn x· héi kh«ng ®ång ®Òu. Sinh kÕ chñ yÕu cña hälµ nghÒ n«ng - l©m nghiÖp, víi ph−¬ng thøc canh t¸c th« s¬, l¹c hËu vµ møc sèngthÊp kÐm. Tèc ®é t¨ng d©n sè ë miÒn nói rÊt cao do c¶ hai yÕu tè di d©n vµ tØ lÖ sinh®Î. T×nh tr¹ng ph¸ rõng phæ biÕn cïng víi sù suy tho¸i chÊt l−îng rõng vµ m«itr−êng ®Êt ë khu vùc tËp trung 3/4 quü ®Êt nµy lµ biÓu hiÖn cña søc Ðp d©n sè ®èi víim«i tr−êng. §©y cßn lµ n¬i chÞu ¶nh h−ëng cña nh÷ng biÕn ®éng c¬ häc trong di c−nh− di c− tù do th−êng xuyªn cña c¸c d©n téc cã lèi sèng du canh du c−. Víi ®Þa h×nh nói rõng, s«ng ngßi hiÓm trë vµ chiÒu dµi cã chung biªn giíi víimét sè quèc gia, miÒn nói ViÖt Nam trong lÞch sö vµ ®Æc biÖt trong nh÷ng thËp niªngÇn ®©y cã vÞ trÝ ®Æc biÖt quan träng: lµ ®Þa bµn chiÕn l−îc vÒ kinh tÕ, æn ®Þnh chÝnhtrÞ , an ninh quèc phßng vµ m«i tr−êng sinh th¸i cña quèc gia vµ khu vùc. Bªn c¹nh®ã, kho¶ng c¸ch vÒ tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ, vÒ ®êi sèng d©n c− c¸c d©n téc, vÒ kh¶n¨ng ®¸p øng c¸c nhu cÇu c¬ b¶n cña con ng−êi, ®Æc biÖt lµ c¸c dÞch vô c«ng nh− y tÕ,gi¸o dôc, v¨n hãa cña miÒn nói so víi ®ång b»ng cßn qu¸ chªnh lÖch. Kho¶ng c¸chnµy cã xu h−íng t¨ng lªn vµ cã nguy c¬ g©y nªn nh÷ng m©u thuÉn x· héi trong c¬chÕ thÞ tr−êng hiÖn t¹i. Do nh÷ng ®Æc ®iÓm tù nhiªn, x· héi vµ d©n c−, vÊn ®Ò ph¸t triÓn kinh tÕ-x·héi, n©ng cao ®êi sèng mäi mÆt cho c¸c d©n téc thiÓu sè lu«n lu«n ®−îc ®Æt ë vÞ trÝquan träng trong c¸c chñ tr−¬ng chÝnh s¸ch cña nhµ n−íc. Nh÷ng n¨m gÇn ®©y, ®Þabµn miÒn nói lµ n¬i thùc thi vµ thÈm ®Þnh mét sè l−îng lín c¸c chÝnh s¸ch nh»m môctiªu ph¸t triÓn toµn diÖn nÒn kinh tÕ x· héi. Di d©n, ph©n bè d©n c− vµ ®Þnh canh®Þnh c− miÒn nói lµ mét trong nh÷ng chÝnh s¸ch chñ yÕu cña ta thêi kú ®æi míi. V×vËy, nghiªn cøu viÖc ho¹ch ®Þnh vµ thùc hiÖn nhãm chÝnh s¸ch nµy ë khu vùc miÒnnói trªn c¬ së xem xÐt hiÖu qu¶ thùc tÕ cña nã lµ gãp mét c¸i nh×n vµo viÖc ®¸nh gi¸®Ó ®iÒu chØnh c¸c chÝnh s¸ch cña nhµ n−íc ®èi víi sù ph¸t triÓn toµn diÖn vµ bÒnv÷ng cña mét khu vùc cã tÇm quan träng trong chiÕn l−îc ph¸t triÓn quèc gia. I. ChÝnh s¸ch di d©n lao ®éng vµ ph©n bè d©n c− qua diÔn biÕn did©n miÒn nói Dùa theo néi dung vµ ®Æc ®iÓm, cã thÓ thÊy chÝnh s¸ch nµy ®−îc so¹n th¶otheo hai nhãm t¸c dông chÝnh s ...