Chính sách di dân xây dựng vùng kinh tế mới Việt Nam - Đặng Nguyên Anh

Mời các bạn cùng tham khảo nội dung bài viết "Chính sách di dân xây dựng vùng kinh tế mới Việt Nam" dưới đây để nắm bắt được quá trình di dân kinh tế mới ở Việt Nam, thành tựu và hạn chế của quá trình di dân kinh tế mới, một số kết luận và đề xuất về di dân kinh tế mới,...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Chính sách di dân xây dựng vùng kinh tế mới Việt Nam - Đặng Nguyên AnhXã hội học, số 4(104), 2008 21 ChÝnh s¸ch di d©n ®i x©y dùng vïng kinh tÕ míi ë ViÖt Nam §Æng Nguyªn Anh Di d©n lµ mét quy luËt kh¸ch quan ph¶n ¸nh ®ßi hái ph¸t triÓn cña mäi quècgia. Di d©n gãp phÇn ph©n bè l¹i d©n c, ®ång thêi thóc ®Èy ph¸t triÓn kinh tÕ - x·héi gi÷a c¸c vïng miÒn trong c¶ níc. Di d©n ®i x©y dùng c¸c vïng kinh tÕ míi ë ViÖtNam gãp phÇn ph©n bè vµ sö dông hîp lý c¸c nguån lùc søc lao ®éng vµ tµi nguyªnnh»m phôc vô cho ph¸t triÓn kinh tÕ vµ xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo. Di d©n kinh tÕ míi cßnlµ mét trong nhiÒu chñ tr¬ng lín nh»m ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi g¾n víi môc tiªub¶o vÖ an ninh vµ quèc phßng. Di d©n ë ViÖt Nam diÔn ra tõ l©u trong lÞch sö, g¾n liÒn víi lÞch sö dùng nícvµ gi÷ níc. Ngay sau khi kÕt thóc cuéc kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p vµ miÒn B¾c ®îcgi¶i phãng (1954), nghÞ quyÕt Trung ¬ng V (th¸ng 7/1961) vÒ ph¸t triÓn n«ng nghiÖpnh»m thùc hiÖn kÕ ho¹ch 5 n¨m lÇn thø nhÊt (1961-1965) ®· chñ tr¬ng ®a ®ångbµo miÒn xu«i lªn khai hoang miÒn nói. Còng trong n¨m 1961, Chñ tÞch Hå ChÝMinh ®· ph¸t ®éng phong trµo miÒn xu«i ®i x©y dùng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ - v¨n ho¸miÒn nói. §©y ®îc coi lµ sù më ®Çu lÞch sö cho c«ng cuéc di d©n khai hoang vµ x©ydùng c¸c vïng kinh tÕ míi ë ViÖt Nam Díi sù l·nh ®¹o cña §¶ng vµ Nhµ níc. KÓtõ ®ã ®Õn nay, ph©n bè d©n c vµ lao ®éng lu«n ®îc kh¼ng ®Þnh trong NghÞ quyÕtcña c¸c kú §¹i héi §¶ng céng s¶n ViÖt Nam còng nh trong quyÕt s¸ch lín cñaChÝnh phñ. I. Di d©n kinh tÕ míi ë ViÖt Nam Tr¶i qua c¸c thêi kú kh¸c nhau, c«ng t¸c di d©n tuy cã nh÷ng thay ®æi vÒ tæchøc, c¬ chÕ chÝnh s¸ch, ®Þa bµn vµ ®èi tîng thùc hiÖn song kÕt qu¶ thu ®îc ®·®ãng gãp rÊt lín vµo môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ, gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò x· héi, thóc®Èy s¶n xuÊt n«ng nghiÖp vµ x©y dùng n«ng th«n míi ë ViÖt Nam. Nh×n l¹i sù ph¸ttriÓn cña ch¬ng tr×nh, cã thÓ chia qu¸ tr×nh di d©n kinh tÕ míi thµnh bèn giai ®o¹nsau ®©y: Giai ®o¹n 1961 - 1975 §©y lµ nh÷ng n¨m kh¸ng chiÕn chèng Mü ë ViÖt Nam, ®Êt níc bÞ chia c¾tthµnh hai miÒn víi hai nhiÖm vô chÝnh trÞ kh¸c nhau lµ tiÕn hµnh c¸ch m¹ng x· héichñ nghÜa ë miÒn B¾c vµ gi¶i phãng miÒn Nam, thùc hiÖn thèng nhÊt ®Êt níc. MiÒnB¾c tiÕp tôc phong trµo hîp t¸c ho¸ ph¸t triÓn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, ®¸p øng yªu Bản quyền thuộc viện Xã hội học www.ios.org.vn22 Chính sách di dân đi xây dựng vùng kinh tế mới ở Việt NamcÇu cña tiÒn tuyÕn. Ch¬ng tr×nh vËn ®éng ®a d©n lªn khai hoang ë miÒn nói tronggiai ®o¹n nµy nh»m môc ®Ých më réng diÖn tÝch canh t¸c, t¨ng s¶n lîng l¬ng thùc®Ó gi¶i quyÕt ®êi sèng nh©n d©n vµ phôc vô tiÒn tuyÕn. Trong thêi kú nµy, híng did©n chñ yÕu tõ khu vùc ®ång b»ng s«ng Hång lªn c¸c tØnh trung du vµ miÒn nói phÝaB¾c (Lai Ch©u, S¬n La, Hoµng Liªn S¬n, B¾c Th¸i, Hoµ B×nh,...). ChÝnh s¸ch di d©ntrong thêi kú nµy chñ yÕu lµ vËn ®éng quÇn chóng kÕt hîp víi h×nh thøc tæ chøc hîpt¸c x· ®Ó vËn ®éng ®ång bµo miÒn xu«i lªn khai hoang miÒn nói. KÕt qu¶ trong 15 n¨m thùc hiÖn, ®· ®a ®îc 1.050.000 ngêi vµ thµnh lËp®îc hµng tr¨m hîp t¸c x·, nhiÒu n«ng-l©m trêng quèc doanh míi. DiÖn tÝch khaihoang ®a vµo s¶n xuÊt ®¹t kho¶ng 500.000 ha trong thêi kú nµy. Tuy nhiªn, do c«ngt¸c tæ chøc chuÈn bÞ cho ®êi sèng cha tèt, sè ngêi ®i kinh tÕ míi bá vÒ quª còkho¶ng 12% (§ç V¨n Hoµ, 1999), cho thÊy nh÷ng h¹n chÕ nhÊt ®Þnh cña chÝnh s¸chdi d©n trong thêi kú nµy. Giai ®o¹n 1976 - 1985 §©y lµ thêi kú ®Êt níc thèng nhÊt, song ViÖt Nam ®· gÆp nhiÒu khã kh¨n docuéc chiÕn b¶o vÖ biªn giíi T©y Nam vµ phÝa B¾c trong ®iÒu kiÖn c¸c thÕ lùc ph¶n®éng trong vµ ngoµi níc lu«n t×m c¸ch chèng ph¸ chÝnh quyÒn c¸ch m¹ng sau gi¶iphãng miÒn Nam. S¶n xuÊt n«ng nghiÖp chËm ph¸t triÓn, l¬ng thùc kh«ng ®¸p øng®ñ nhu cÇu tiªu dïng trong níc, mét sè tØnh miÒn B¾c ®øng tríc nguy c¬ ®ãi kÐmmçi khi mÊt mïa. Trong khi ®ã ë miÒn Nam, diÖn tÝch ®Êt hoang ho¸ cha sö dôngcßn nhiÒu, tiÒm n¨ng s¶n xuÊt lóa kh¸ lín nªn ®ßi hái viÖc ®iÒu ®éng lao ®éng, ph©nbæ l¹i d©n c nh»m ®Èy nhanh tèc ®é khai hoang t¨ng cêng diÖn tÝch n«ng nghiÖpvµ s¶n lîng l¬ng thùc. C«ng t¸c di d©n ë thêi kú nµy ®îc hÕt søc chó träng vµ tiÕnhµnh víi quy m« lín trªn ph¹m vi c¶ níc. C¸c luång di d©n kinh tÕ míi tËp trungchñ yÕu ë ®ång b»ng s«ng Cöu Long, T©y Nguyªn vµ miÒn §«ng Nam Bé. Trong thêikú nµy, mét sè thµnh phè trùc thuéc Trung ¬ng nh Hµ Néi, H¶i Phßng, thµnh phèHå ChÝ Minh thùc hiÖn chÝnh s¸ch h¹n chÕ ®« thÞ ho¸, h¹n chÕ tËp trung d©n sè ®«thÞ ®· ®iÒu chuyÓn mét bé phËn d©n c vµo c¸c tØnh T©y Nguyªn vµ §«ng Nam bé®Þnh c, lËp nghiÖp theo ch¬ng tr×nh di d©n kinh tÕ míi. Nhµ níc ®· thµnh lËp Tæng côc Khai hoang ®Ó gióp Héi ®ång ChÝnh phñ trongc«ng t¸c tæ chøc qu¶n lý vµ chØ ®¹o thùc hiÖn di d©n kinh tÕ míi. §Õn ...