Chương 1: Một số khái niệm chung về giống vật nuôi

Khái niệm vật nuôi ở đây được giới hạn trong phạm vi các động vật được thuần hoá và chăn nuôi trong lĩnh vực nông nghiệp.Các vật nuôi đều có nguồn gốc từ các động vật hoang dã. Quá trình biến các động vật hoang dã thành vật nuôi được gọi là quá trình thuần hoá
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Chương 1: Một số khái niệm chung về giống vật nuôi Ch−¬ng I: mét sè Kh¸i niÖm chung vÒ gièng vËt nu«i1.1. Nguån gèc vµ sù thuÇn ho¸ vËt nu«i Kh¸i niÖm vËt nu«i ®Ò cËp ë ®©y ®−îc giíi h¹n trong ph¹m vi c¸c ®éng vËt ®· ®−îc thuÇnho¸ vµ ch¨n nu«i trong lÜnh vùc n«ng nghiÖp. Chóng ta còng chØ xem xÐt 2 nhãm vËt nu«i chñyÕu lµ gia sóc vµ gia cÇm. C¸c vËt nu«i ngµy nay ®Òu cã nguån gèc tõ c¸c ®éng vËt hoang d·. Qu¸ tr×nh biÕn c¸c®éng vËt hoang d· thµnh vËt nu«i ®−îc gäi lµ qu¸ tr×nh thuÇn ho¸, qu¸ tr×nh nµy ®−îc thùchiÖn bëi con ng−êi. C¸c vËt nu«i ®−îc xuÊt hiÖn sau sù h×nh thµnh loµi ng−êi, thuÇn ho¸ vËtnu«i lµ s¶n phÈm cña sù lao ®éng s¸ng t¹o cña con ng−êi. Chóng ta cÇn ph©n biÖt sù kh¸cnhau gi÷a vËt nu«i vµ vËt hoang d·. Theo Isaac (1970), nh÷ng ®éng vËt ®−îc gäi lµ vËt nu«ikhi chóng cã ®ñ 5 ®iÒu kiÖn sau ®©y: 1/ Cã gi¸ trÞ kinh tÕ nhÊt ®Þnh, ®−îc con ng−êi nu«i víi môc ®Ých râ rµng; 2/ Trong ph¹m vi kiÓm so¸t cña con ng−êi; 3/ Kh«ng thÓ tån t¹i ®−îc nÕu kh«ng cã sù can thiÖp cña con ng−êi; 4/ TËp tÝnh ®· thay ®æi kh¸c víi khi cßn lµ con vËt hoang d·; 5/ H×nh th¸i ®· thay ®æi kh¸c víi khi cßn lµ con vËt hoang d·. NhiÒu tµi liÖu cho r»ng thuÇn ho¸ vËt nu«i g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh ch¨n th¶, ®iÒu ®ã còng cãnghÜa lµ qu¸ tr×nh thuÇn ho¸ vËt nu«i g¾n liÒn víi nh÷ng ho¹t ®éng cña con ng−êi ë nh÷ngvïng cã c¸c b·i ch¨n th¶ lín. Ng−êi ta cho r»ng, c¸c qu¸ tr×nh thuÇn ho¸ vËt nu«i ®· diÔn rachñ yÕu t¹i 4 l−u vùc s«ng bao gåm L−ìng Hµ (Tigre vµ Euphrate), Nil, Indus vµ Hoµng Hµ,®©y còng chÝnh lµ 4 c¸i n«i cña nÒn v¨n minh cæ x−a (b¸n ®¶o Arap, Ai CËp, Ên §é vµ TrungQuèc). Cã thÓ thÊy qu¸ tr×nh thuÇn ho¸ g¾n liÒn víi lÞch sö loµi ng−êi qua viÖc liÖt kª c¸c ph¸thiÖn kh¶o cæ sau:N¨m (tr−íc CN) C¸c ph¸t hiÖn kh¶o cæ häc 2.000.000 Ph¸t hiÖn thÊy dÊu tÝch cña loµi ng−êi cæ x−a nhÊt ë thung lòng Omo 500.000 Ph¸t hiÖn thÊy dÊu tÝch sö dông löa ®Çu tiªn cña con ng−êi 300.000 Ph¸t hiÖn thÊy di tÝch cña ng−êi cæ Homo Sapiens 25.000 DÊu vÕt nghÖ thuËt kh¾c ho¹ nh÷ng con thó trong hang ®¸ 8.000 Thêi kú thuÇn ho¸ vËt nu«i 5.000 V¨n minh L−ìng Hµ 4.000 V¨n minh Ai CËp Cho tíi nay, cã nhiÒu ý kiÕn cho r»ng, chã lµ vËt nu«i ®−îc con ng−êi thuÇn ho¸ ®Çu tiªn.C¸c b»ng chøng kh¶o cæ häc ph¸t hiÖn nh÷ng dÊu vÕt c¸c loµi vËt nu«i ®Çu tiªn nh− sau:N¨m (tr−íc CN) Vïng L−ìng Hµ Hy L¹p Trung ¢u Ucraina 12.000 Chã 10.000 Chã 9.000 Cõu 8.000 Lîn 7.500 Dª Chã 7.000 Lîn 6.500 Bß Lîn 6.000 Dª 3.500 Ngùa 91.2. Kh¸i niÖm vÒ gièng, dßng vËt nu«i1.2.1. Kh¸i niÖm vÒ gièng vËt nu«i Kh¸i niÖm vÒ gièng vËt nu«i trong ch¨n nu«i kh¸c víi kh¸i niÖm vÒ gièng trong ph©n lo¹isinh vËt häc. Trong ph©n lo¹i sinh vËt häc, gièng lµ ®¬n vÞ ph©n lo¹i trªn loµi, mét gièng gåmnhiÒu loµi kh¸c nhau. NÕu sö dông thang ph©n lo¹i sinh vËt häc th× gièng vËt nu«i thuéc ®¬n vÞph©n lo¹i d−íi cña loµi. Cã nhiÒu kh¸i niÖm vÒ gièng vËt nu«i kh¸c nhau dùa trªn c¸c quan ®iÓm ph©n tÝch so s¸nhkh¸c nhau. HiÖn t¹i, chóng ta th−êng hiÓu kh¸i niÖm vÒ gièng vËt nu«i nh− sau: Gièng vËtnu«i lµ mét tËp hîp c¸c vËt nu«i cã chung mét nguån gèc, ®−îc h×nh thµnh do qu¸ tr×nh chänläc vµ nh©n gièng cña con ng−êi. C¸c vËt nu«i trong cïng mét gièng cã c¸c ®Æc ®iÓm vÒ ngo¹ih×nh, sinh lý, sinh ho¸, lîi Ých kinh tÕ gièng nhau, c¸c ®Æc ®iÓm nµy di truyÒn ®−îc cho ®êisau. Trong thùc tÕ, mét nhãm vËt nu«i ®−îc coi lµ mét gièng cÇn cã nh÷ng ®iÒu kiÖn sau: - Cã nguån gèc, lÞch sö h×nh thµnh râ rµng; - Cã mét sè l−îng nhÊt ®Þnh: Sè l−îng ®ùc c¸i sinh s¶n kho¶ng vµi tr¨m con ®èi víi tr©u,bß, ngùa; vµi ngh×n con ®èi víi lîn; vµi chôc ngh×n con ®èi víi gµ, vÞt; - Cã c¸c ®Æc ®iÓm riªng biÖt cña gièng, c¸c ®Æc ®iÓm nµy kh¸c biÖt víi c¸c gièng kh¸c vµ®−îc di truyÒn mét c¸ch t−¬ng ®èi æn ®Þnh cho ®êi sau; - §−îc Héi ®ång gièng vËt nu«i quèc gia c«ng nhËn lµ mét gièng. C¸c gièng vËt nu«i hiÖn ®ang ®−îc sö dông réng r·i trong s¶n xuÊt ch¨n nu«i n−íc ta gåmc¸c gièng trong n−íc ®−îc h×nh thµnh tõ l©u ®êi vµ c¸c gièng ngo¹i ®−îc nhËp vµo n−íc ta.Ch¼ng h¹n, tr©u ViÖt Nam, bß vµng, lîn Mãng C¸i, gµ Ri, vÞt Cá lµ c¸c gièng trong n−íc; tr©uMurrah, bß Holstein Friesian, lîn Yorkshire, gµ Tam Hoµng, vÞt CV Super Meat lµ c¸c gièngnhËp néi. Trong nh÷ng n¨m 1970-1980, lîn §B-I - s¶n phÈm cña mét qu¸ tr×nh nghiªn cøu t¹ogièng míi - ®· ®−îc Héi ®ång gièng quèc gia c«ng nhËn lµ mét gièng, nh−ng hiÖn nay ...