Chương trình xóa đói giảm nghèo ở Việt Nam và những thách thức trong giai đoạn mới - Nguyễn Hữu Minh

Bài viết "Chương trình xóa đói giảm nghèo ở Việt Nam và những thách thức trong giai đoạn mới" trình bày chương trình mục tiêu quốc gia xóa đói giảm nghèo và chương trình 135, một số thành tựu bước đầu trong công cuộc xóa đói giảm nghèo, những thách thức trong công cuộc xóa đói giảm nghèo,...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Chương trình xóa đói giảm nghèo ở Việt Nam và những thách thức trong giai đoạn mới - Nguyễn Hữu Minh X· héi häc sè 4 (96), 2006 11 Ch−¬ng tr×nh xãa ®ãi gi¶m nghÌo ë ViÖt Nam vµ nh÷ng th¸ch thøc trong giai ®o¹n míi NguyÔn H÷u Minh I. Ch−¬ng tr×nh môc tiªu quèc gia xãa ®ãi gi¶m nghÌo vµ Ch−¬ng tr×nh 135 Trong nh÷ng n¨m cuèi cña thËp kû 80 thÕ kû tr−íc, lÇn ®Çu tiªn viÖc gi¶m nghÌo ®· trë thµnh vÊn ®Ò ®−îc −u tiªn cña c¸c cÊp §¶ng vµ chÝnh quyÒn t¹i mét sè ®Þa ph−¬ng v« cïng nghÌo ®ãi. §¹i héi §¶ng lÇn thø VII n¨m 1991 ®· chØ ra sù thiÕu quan t©m cña c¸c c¬ quan chÝnh phñ trong viÖc cung cÊp dÞch vô hç trî cho ng−êi nghÌo. N¨m 1992, thµnh phè Hå ChÝ Minh ®· cã nç lùc ®Çu tiªn vÒ xãa ®ãi gi¶m nghÌo t¹i cÊp tØnh. S¸ng kiÕn nµy ®· nhanh chãng nhËn ®−îc sù ñng hé réng r·i cña c«ng chóng. N¨m 1993, hµng lo¹t c¸c tØnh kh¸c cïng tham gia nç lùc xãa ®ãi gi¶m nghÌo. ChÝnh phñ ViÖt Nam còng ph¸t ®éng hµng lo¹t c¸c ho¹t ®éng liªn quan ®Õn xãa ®ãi gi¶m nghÌo trong c¶ n−íc. Ch−¬ng tr×nh 120 “t¹o c«ng ¨n viÖc lµm” lµ mét thö nghiÖm cña chÝnh phñ ®èi víi viÖc gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò −u tiªn kinh tÕ -x· héi th«ng qua c¸c Ch−¬ng tr×nh môc tiªu. §¹i héi §¶ng lÇn thø VIII (1996) ®· v¹ch ra Ch−¬ng tr×nh quèc gia xãa ®ãi gi¶m nghÌo b»ng viÖc x¸c ®Þnh c¸c môc tiªu vµ c¸c biÖn ph¸p chÝnh s¸ch. Tõ th¸ng 7/1998, chÝnh phñ ®· thµnh lËp Ch−¬ng tr×nh môc tiªu quèc gia vÒ xãa ®ãi gi¶m nghÌo cho giai ®o¹n 1998-2000. ChÝn thµnh phÇn cña Ch−¬ng tr×nh tËp trung chñ yÕu vµo c¸c x· n«ng nghiÖp, vïng s©u vïng xa. Trong Ch−¬ng tr×nh môc tiªu còng cã nh÷ng néi dung liªn quan ®Õn ®« thÞ lµ: cung cÊp tÝn dông cho ng−êi nghÌo; khuyÕn khÝch t¹o c«ng ¨n viÖc lµm; gi¸o dôc; y tÕ (Bé Lao ®éng - Th−¬ng binh vµ X· héi vµ UNDP 2004; Ng©n hµng thÕ giíi, 1999: 119-121). Ch−¬ng tr×nh Ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi c¸c x· ®Æc biÖt khã kh¨n miÒn nói vµ vïng s©u, vïng xa (Ch−¬ng tr×nh 135) ®−îc Thñ t−íng chÝnh phñ phª duyÖt theo QuyÕt ®Þnh sè 135/1998/Q§-TTg, ngµy 31/7/1998 nh»m t¨ng c−êng ho¹t ®éng xãa ®ãi gi¶m nghÌo cho c¸c x· ®Æc biÖt khã kh¨n miÒn nói vµ vïng s©u, vïng xa t¹i 52 tØnh. §Õn thêi ®iÓm n¨m 2001 trë ®i CT 135 bao gåm 5 hîp phÇn: ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng, ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng trung t©m côm x·, quy ho¹ch æn ®Þnh d©n c−, khuyÕn n«ng, khuyÕn ng−, vµ ®¹o t¹o c¸n bé x·/th«n b¶n ë c¸c vïng miÒn nói, vïng s©u, vïng xa. (Bé Lao ®éng - Th−¬ng binh vµ X· héi vµ UNDP, 2004). Tõ n¨m 1992 ®Õn n¨m 2000, Nhµ n−íc ®· ®Çu t− th«ng qua c¸c Ch−¬ng tr×nh quèc gia cã liªn quan ®Õn môc tiªu xãa ®ãi gi¶m nghÌo kho¶ng 21.000 tØ ®ång. Ng©n Bản quyền thuộc Viện Xã hội học:www.ios.org.vn 12 Ch−¬ng tr×nh xãa ®ãi gi¶m nghÌo ë ViÖt Nam vµ nh÷ng th¸ch thøc... hµng phôc vô ng−êi nghÌo ®· ®−îc thµnh lËp nh»m cung cÊp tÝn dông −u ®·i cho ng−êi nghÌo. §Õn cuèi n¨m 2000 ®· cã 1.798 x· thuéc 22 tØnh, thµnh phè cã c¸c bé phËn vµ c¸n bé chuyªn tr¸ch xãa ®ãi gi¶m nghÌo t¹i chç. ChÝnh phñ ®· ban hµnh nhiÒu c¬ chÕ, chÝnh s¸ch gi¶i quyÕt viÖc lµm, t¹o c¬ héi ®Ó ng−êi lao ®éng cã thÓ chñ ®éng t×m hoÆc tù t¹o viÖc lµm kÕt hîp víi sù hç trî cña Nhµ n−íc vµ cña céng ®ång. (ChÝnh phñ n−íc Céng hßa x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam ViÖt Nam, 2002: 28-29) Th¸ng 5 n¨m 2002 chÝnh phñ ®· ban hµnh ChiÕn l−îc t¨ng tr−ëng vµ xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, lµm c¬ së cho c«ng cuéc xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo trong t−¬ng lai. ChiÕn l−îc nµy thÓ hiÖn tÝnh hµi hoµ gi÷a t¨ng tr−ëng kinh tÕ vµ gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò x· héi. C¸c nhiÖm vô ®Æt ra kh«ng chØ yªu cÇu c¸c biÖn ph¸p hç trî cã môc tiªu cho tõng ®èi t−îng cô thÓ vÒ xãa ®ãi gi¶m nghÌo mµ cßn liªn kÕt c¸c chÝnh s¸ch, tõ chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m«, c¶i c¸ch c¬ cÊu, chÝnh s¸ch vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn ngµnh ®Õn chÝnh s¸ch an sinh x· héi cña tÊt c¶ c¸c ngµnh, c¸c cÊp nh»m b¶o ®¶m t¨ng tr−ëng bÒn v÷ng vµ xãa ®ãi gi¶m nghÌo. §Ó thùc hiÖn c¸c môc tiªu ®Ò ra, ChiÕn l−îc ®· bao gåm mét lo¹t c¸c chÝnh s¸ch vµ gi¶i ph¸p. Xãa ®ãi gi¶m nghÌo ®−îc coi kh«ng chØ lµ nhiÖm vô cña nhµ n−íc, toµn x· héi mµ tr−íc hÕt lµ bæn phËn cña chÝnh ng−êi nghÌo ph¶i tù v−¬n lªn ®Ó tho¸t nghÌo. §iÒu nµy n©ng cao tÝnh tù lùc cña ng−êi nghÌo tham gia cïng nhµ n−íc xãa ®ãi gi¶m nghÌo. §ång thêi, ChiÕn l−îc còng nhÊn m¹nh mét sè biÖn ph¸p cô thÓ nh− sau (ChÝnh phñ n−íc Céng hßa x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam, 2002: 8; 45-47; 80-81): - Ph¸t triÓn c«ng nghiÖp, ®« thÞ nh»m t¹o viÖc lµm vµ n©ng cao ®êi sèng cho ng−êi nghÌo: Sö dông c¸c s¶n phÈm vµ nguyªn liÖu tõ c¸c ngµnh n«ng, l©m, ng− nghiÖp, t¹o viÖc lµm. Cung cÊp tÝn dông, x©y dùng c¬ së h¹ tÇng thiÕt yÕu, t¨ng c−êng ®µo t¹o nghÒ vµ gi¶i quyÕt tèt vÊn ®Ò di d©n ®« thÞ. Ph¸t triÓn vµ më réng c¸c mèi liªn kÕt gi÷a c«ng nghiÖp vµ c¸c ho¹t ®éng tiÓu thñ c«ng nghiÖp ë ®« thÞ trªn c¬ së ph¸t triÓn nhiÒu doanh nghiÖp nhá vµ võa trong c¸c lÜnh vùc ngµnh nghÒ truyÒn thèng víi c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, t¹o s¶n phÈm cã chÊt l−îng cao, kh«ng g©y « nhiÔm m«i ...