Chuyên đề Dược lý học: Phần 1

Phần 1 Tài liệu Dược lý học trình bày các nội dung từ bài 1 đến bài 19 bao gồm các bài học: Đại cương về dược động học và dược động lực học, tương tác thuốc, thuốc tác dụng trên hệ cholinergic, thuốc tác dụng trên hệ thần kinh, thuốc tê, thuốc giảm đau loại morphin,... Mời các bạn cùng tham khảo nội dung chi tiết.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Chuyên đề Dược lý học: Phần 1 dîc lý häc 2007 - ®¹i häc Y Hµ néi (s¸ch dïng cho sinh viªn hÖ b¸c sÜ ®a khoa) Bµi 1: ®¹i c¬ng vÒ dîc ®éng häcMôc tiªu häc tËp: Sau khi häc xong bµi nµy, sinh viªn cã kh¶ n¨ng: 1. Ph©n tÝch ®îc qu¸ tr×nh hÊp thu vµ ph©n phèi thuèc trong c¬ thÓ. 2. Nªu ®îc ý nghÜa cña c¸c th«ng sè dîc ®éng häc cña c¸c qu¸ tr×nh hÊp thu vµ ph©n phèi thuèc. 3. Nªu ®îc ý nghÜa cña viÖc g¾n thuèc vµo protein huyÕt t¬ng. 4. Tr×nh bµy ®îc nh÷ng qu¸ tr×nh vµ ý nghÜa cña sù chuyÓn hãa thuèc trong c¬ thÓ. 5. KÓ ra ®îc ý nghÜa th«ng sè dîc ®éng häc vÒ hÖ sè thanh th¶i, t/2 vµ c¸c ®êng th¶i trõ thuèc khái c¬ thÓ.Dîc ®éng häc (Pharmacokinetics) nghiªn cøu c¸c qu¸ tr×nh chuyÓn vËn cña thuèc tõ lóc ®îchÊp thu vµo c¬ thÓ cho ®Õn khi bÞ th¶i trõ hoµn toµn (H 1). C¸c qu¸ tr×nh ®ã lµ:- Sù hÊp thu (Absorption)- Sù ph©n phèi (Distribution)- Sù chuyÓn hãa (Metabo lism)- Sù th¶i trõ (Excretion) M¸u M« Thuèc - protein Dù tr÷ HÊp thu  (uèng, b«i...) Protein + Thuèc thuèc(T) T T - Rec T¸c dông t/m ChuyÓn hãa M ChÊt chuyÓn hãa (M) Th¶i trõ H×nh 1.1. Sù chuyÓn vËn cña thuèc trong c¬ thÓ§Ó thùc hiÖn ®îc nh÷ng qu¸ tr×nh nµy, thuèc ph¶i vît qua c¸c mµng tÕ bµo. V× thÕ tríc khinghiªn cøu 4 qu¸ tr×nh nµy, cÇn nh¾c l¹i c¸c c¬ chÕ vËn chuyÓn thuèc qua mµng sinh häc vµ c¸c®Æc tÝnh lý hãa cña thuèc vµ mµng sinh häc cã ¶nh hëng ®Õn c¸c qu¸ tr×nh vËn chuyÓn ®ã. dîc lý häc 2007 - ®¹i häc Y Hµ néi (s¸ch dïng cho sinh viªn hÖ b¸c sÜ ®a khoa)1. C¸c c¸ch vËn chuyÓn thuèc qua mµng sinh häc1.1. §Æc tÝnh lý hãa cña thuèc- Thuèc lµ c¸c ph©n tö thêng cã träng lîng ph©n tö P M  600. Chóng ®Òu lµ c¸c acid hoÆc c¸cbase yÕu.- KÝch thíc ph©n tö cña thuèc cã thÓ thay ®æi tõ rÊt nhá (P M = 7 nh ion lithi) cho tíi rÊt lín(nh alteplase- tPA- lµ protein cã P M = 59.050). Tuy nhiªn, ®a sè cã P M tõ 100- 1000. §Ó g¾nkhÝt vµo 1 lo¹i receptor, ph©n tö thuèc cÇn ®¹t ®îc mét kÝch cì duy nhÊt ®ñ víi kÝch thíc cñareceptor ®Æc hiÖu ®Ó thuèc kh«ng g¾n ®îc vµo c¸c receptor kh¸c (mang tÝnh chän läc). KinhnghiÖm cho thÊy P M nhá nhÊt ph¶i ®¹t kho¶ng 100 vµ kh«ng qu¸ 1000, v× lín qu¸ th× kh«ng qua®îc c¸c mµng sinh häc ®Ó tíi n¬i t¸c dông.Mét sè thuèc lµ acid yÕu: lµ ph©n tö trung tÝnh cã thÓ ph©n ly thuËn nghÞch thµnh mét anion (®iÖntÝch (-)) vµ mét proton (H +). C8H7O2COOH  C8H7O2COO- + H+ Aspirin trung tÝnh Aspirin anion ProtonMét sè thuèc lµ base yÕu : lµ mét ph©n tö trung tÝnh cã thÓ t¹o thµnh mét cation (®iÖn tÝch (+))b»ng c¸ch kÕt hîp víi 1 proton: C12H11ClN3NH3+  C12H11ClN3NH2 + H+ Pyrimethamin cation Pyrimethamin Proton trung tÝnh- C¸c ph©n tö thuèc ®îc s¶n xuÊt díi c¸c d¹ng bµo chÕ kh¸c nhau ®Ó: Tan ®îc trong níc (dÞch tiªu hãa, dÞch khe), do ®ã dÔ ®îc hÊp thu. Tan ®îc trong mì ®Ó thÊm qua ®îc mµng tÕ bµo g©y ra ®îc t¸c dông dîc lý v× mµng tÕ bµo chøa nhiÒu phospholipid .V× vËy ®Ó ®îc hÊp thu vµo tÕ bµo thuËn lîi nhÊt, thuèc cÇn cã mét tû lÖ tan trong níc/ tan trongmì thÝch hîp.- C¸c ph©n tö thuèc cßn ®îc ®Æc trng bëi h»ng sè ph©n ly pKapKa ®îc suy ra tõ ph¬ng tr×nh Hend erson- HasselbACh: d¹ng ion hãa pH = pKa + log d¹ng kh«ng ion hãaCho 1 acid: nång ®é ph©n tö pKa = pH + log nång ®é ion dîc lý häc 2007 - ®¹i häc Y Hµ néi (s¸ch dïng cho sinh viªn hÖ b¸c sÜ ®a khoa)Cho 1 base: nång ®é ion pKa = pH + log nång ®é ph©n töK lµ h»ng sè ph©n ly cña 1 acid; pKa = - logKapKa dïng cho c¶ acid vµ base. pKa +pKb=14Mét acid h÷u c¬ cã pKa thÊp lµ 1 acid m¹nh vµ ngîc l¹i. Mét base cã pKa thÊp lµ 1 base yÕu, vµngîc l¹i.Nãi mét c¸ch kh¸c, khi mét thuèc cã h»ng sè pKa b»ng víi pH cña m«i trêng th× 50% thuèc cãë d¹ng i ...