Đặc điểm hình thái và phân tử của giun phổi chuột Angiostrongylus cantonensis Chen et al., 1935 ở Bắc Ninh Và Hưng Yên

Trong bài báo này, lần đầu tiên loài giun phổi chuột A.cantonensis ký sinh trên chuột cống và chuột đồng ở Bắc Ninh và Hưng Yên đã được định loại trên cơ sở kết hợp giữa hình thái và phân tử. Trình tự gen CO1 của các mẫu A. cantonensis thu từ tỉnh Bắc Ninh và Hưng Yên giống nhau và hoàn toàn tương đồng với loài này ở Quảng Đông, Trung Quốc.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đặc điểm hình thái và phân tử của giun phổi chuột Angiostrongylus cantonensis Chen et al., 1935 ở Bắc Ninh Và Hưng YênTAPCHISINHHOC2014,36(2):133139 Đặcđiểmhìnhtháivàphântửcủagiunphổichuột DOI:10.15625/08667160/v36n2.5111 ĐẶCĐIỂMHÌNHTHÁIVÀPHÂNTỬCỦAGIUNPHỔICHUỘT AngiostrongyluscantonensisChenetal.,1935ỞBẮCNINHVÀHƯNGYÊN HoàngVănHiền*,PhạmNgọcDoanh,BùiThịDung,NguyễnVănĐứcViệnSinhtháivàTàinguyênsinhvật,ViệnHànlâmKH&CNViệtNam,*hieniebr@gmail.com TÓMTẮT:LoàigiuntrònAngiostrongyluscantonensis,kýsinhởphổicủavậtchủtựnhiênlà các loài chuột, nhưng có khả năng gây bệnh viêm màng não tăng bạch cầu ái toan (Angiostrongyliasis)ởngườikhiănphải ấutrùngcảmnhiễmtuổi3(L3)từvậtchủtrunggian làcácloài ốc. Ở ViệtNam,nhiềucabệnhAngiostrongyliasis ởngườiđãđượcghinhận,tuy nhiên,chođếnnaychưacónghiêncứunàovề nguồnbệnh ở vậtchủ tựnhiên(chuột).Trong bàibáonày,lầnđầutiênloàigiunphổichuột A.cantonensiskýsinhtrênchuộtcốngvàchuột đồngởBắcNinhvàHưngYênđãđượcđịnhloạitrêncơ sở kếthợpgiữahìnhtháivàphântử. TrìnhtựgenCO1củacácmẫuA.cantonensisthutừtỉnhBắcNinhvàHưngYêngiốngnhauvà hoàntoàntươngđồngvớiloàinàyởQuảngĐông,TrungQuốc.Kếtquảnghiêncứu234cáthể chuột,baogồm147chuộtcống(Rattusnorvegicus)và87chuộtđồng(R.losea)đãxácđịnhcả2 loàichuộtđềubịnhiễmgiunphổiA.cantonensis.TỷlệnhiễmchungởHưngYên(40,4%)cao hơnsơ với ởBắcNinh(21,4%);tỷlệnhiễm ởchuộtcống(60,0%và26,3%)caohơnở chuột đồng(14,4%và2,2%).Đâylànguồndựtrữvàpháttánmầmbệnh. Từkhóa:Angiostrongyluscantonensis,Rattusnorvegicus,Angiostrongyliasis,BắcNinh,HưngYên.MỞĐẦU viêmsợithầnkinh,đauđầu,cứngcổ,buồn Angiostrongylus cantonensis là loài giun nôn, nôn và sốt. Các triệu chứng này dễ bịtrònkýsinhởphổichuột.Trongvòngđờiphát chẩn đoán nhầm với viêm màng não do cáctriển,giuncáiđẻtrứngởphổichuột,trứngnở nguyên nhân khác, vì vậy gây khó khăn chothành ấu trùng giai đoạnL1, di chuyển đến việcđiềutrị,đểlạihậuquảnghiêmtrọngchocuốngphổi,rồiđượcnuốtxuốngruộtvàthải bệnh nhân. Bệnh giun phổi chuột lưu hànhrangoàitheophânvậtchủ.Ngoàimôitrường, phổ biến ở TháiBìnhDương,ÐôngNamÁấutrùngL1xâmnhậpvàovậtchủ trunggian (nhất là Thái Lan, Philippines, Indonesia,thíchhợplà ốcvàtrảiqua2lầnlộtxáctrở Malaysia), Đông Bắc Á (Trung Quốc, Đàithành ấu trùng cảm nhiễm L3. Khi vật chủ Loan, Hồng Kông, Nhật Bản), châu Úc vàchính(chuột)ănphải ốcchứa ấutrùngcảm NamMỹ[6,7].Tínhđếnnăm2008,hơn2.800nhiễmL3,cácấutrùngnàydichuyểnvàonão caviêmmàngnãotăngbạchcầuáitoandoloàichuột, trải qua 2 lần lột xác trước khi di giun phổi chuột đã được báo cáo ở hơn 30chuyểnxuốngphổiđể pháttriểnthànhgiun quốc gia trên thế giới [16]. Vì vậy, A. trưởngthành[6,7]. cantonensisvàbệnhdochúnggâynênởngười rấtđượcquantâmnghiêncứu,từ phânloại, Ngườikhôngphảilàvậtchủtựnhiêncủa sinhhọc,tiếnhóa,dịchtễ,chẩnđoánvàđiềuloàigiunnày,khiănphảivậtchủtrunggiancó trịbệnh.chứa ấu trùng cảm nhiễm các ấu trùng nàykhôngpháttriểnđếngiaiđoạntrưởngthànhở Ở ViệtNam,nhữngcabệnhviêmmàngphổi,màlưulạitrongnãogâyviêmmàngnão não ở ngườido A.cantonensis cũngđãđượchoặc di chuyển đến hốc mắt gây bệnh thể ghinhận [3,14].Tuynhiên,chẩnđoánbệnhmắt.Bệnhcóthểlànhẹhoặctựkhỏi,nhưng chỉdựavàotriệuchứnglâmsàng,màchưathukhibịnhiễmnhiều,chúngsẽ gâytriệuchứng đượcgiuntrongnãongười.Hơnnữa,chođếnnghiêmtrọng ở hệ thầnkinhtrung ương,gây nayvẫnchưacóđiềutra,nghiêncứuphânloại 133 HoangVanHienetal.học nào về loài giuntrònnày ở vật chủ tự biến ở vùngđồngbằngBắcbộ làchuộtnhiên ở ViệtNam.Bàibáonàylầnđầutiên cống (Rattus norvegicus) và chuột đồngmô tả (Rattuslosea)đượcthutạiBắcNinhvàHưngđặcđiểmhìnhtháivàmốiquanhệ tiếnhóa Yên,đâylànhữngđịaphươngcótậpquánăn phântửcủaloàigiuntrònnàythutạiBắcNinh chuột,cũngnhưăncácloàiốc.vàHưngYên. Tổngsố234cáthểchuột,trongđócó147VẬTLIỆUVÀPHƯƠNGPHÁPNGHIÊNCỨU chuộtcốngvà87chuộtđồngthuthậptừBắc ...