Đại cương vi sinh y học

Vi sinh vật học (Microbiology) là khoa học khảo sát hoạt động của các vi sinh vật (từ Hylạp micros là nhỏ bé, bios là sự sống và logos là khoa học). Vi sinh vật là các sinh vật nhỏ bé mắt trần không thấy và chỉ được phát hiện bằng kính hiển vi. Muốn đo kích thước của vi sinh vật, người ta sử dụng các đơn vị sau: Micromet (µm, micrometre) = 10-6m Nanomet (nm, nanometre) Angstrom = 10-9m = 10-10mt sinh một số điều không hợp lý. Ví dụ như nấm men được phân loại là thực...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đại cương vi sinh y họcĐại cương vi sinh y học 1PHẦN I ĐẠI CƯƠNG VI SINH Y HỌC ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU VÀ LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN CỦA VI SINH VẬT HỌCMục tiêu học tập1. Trình bày được đối tượng nghiên cứu của vi sinh vật học.2. Trình bày được lịch sử phát triển của vi sinh vật học và hướng giải quyết bệnh nhiễm trùnghiện nay.I. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU CỦA VI SINH VẬT HỌC Vi sinh vật học (Microbiology) là khoa học khảo sát hoạt động của các vi sinh vật (từHylạp micros là nhỏ bé, bios là sự sống và logos là khoa học).Vi sinh vật là các sinh vật nhỏ bé mắt trần không thấy và chỉ được phát hiện bằng kính hiểnvi. Muốn đo kích thước của vi sinh vật, người ta sử dụng các đơn vị sau: Micromet (µm, micrometre) = 10-6m = 10-9m Nanomet (nm, nanometre) = 10-10m Angstrom Vi sinh vật bao gồm vi khuẩn, nấm men, nấm mốc, tảo, nguyên sinh động vật và virus.Trước khi khám phá vi sinh vật người ta chia sinh vật làm 2 giới: giới động vật và giới thựcvật. Sau khi khám phá vi sinh vật người ta nhận thấy vi sinh vật kết hợp những đặc tính củathực vật và động vật với tất cả những tổ hợp có thể có, cho nên việc phân loại sinh vật thànhhai giới làm phát sinh một số điều không hợp lý. Ví dụ như nấm men được phân loại là thựcvật vì phần lớn không di động mặc dù chúng ít có những tính chất của thực vật và cho thấynhững liên hệ sinh tiến hóa đậm nét với nguyên sinh động vật. Năm 1866 nhà khoa học Đức E. Haeckel đề nghị xếp vi sinh vật vào một giới riêng,giới Protista. Giới này phân biệt với thực vật và động vật ở sự tổ chức đơn giản của chúng: dùđơn bào hoặc đa bào, tế bào của chúng không biệt hóa thành mô. Protista được phân loại nhưsau : Protista lớp trên, cấu trúc tế bào giống như tế bào động vật và thực vật bao gồm: - Tảo (trừ tảo xanh lục). - Nguyên sinh động vật. - Nấm men. - Nấm mốc. Protista lớp dưới, cấu trúc tế bào đơn giản hơn nhiều và bao gồm: 2 - Vi khuẩn. - Tảo xanh lục. Protista lớp trên có tế bào nhân thật, Protista lớp dưới có tế bào nhân nguyên thuỷ. Theo kiến nghị của nhà sinh vật học Trung Quốc Trần Thế Tương năm 1979 thì vikhuẩn nằm trong nhóm giới sinh vật có nhân nguyên thuỷ, còn virus thuộc về nhóm giới sinhvật chưa có tế bào. Tế bào nhân thật có nhân chứa một số đôi nhiễm sắc thể, màng nhân nối liền với lướinội chất nguyên sinh. Nguyên tương của tế bào nhân thật có lưới nội chất nguyên sinh, khôngbào và những plastit tự sao chép. Những plastit chứa ADN riêng và nhân lên bằng phân liệt.Những plastit bao gồm ti lạp thể chứa hệ thống chuyên chở điện tử của sự phosphoryl hóa vàlục lạp ở những sinh vật quang hợp chứa lục diệp tố và những thành phần quang hợp khác.Nguyên tương bản chất lipoprotein nằm bên trong màng tế bào. Nhiều vi sinh vật tế bào nhânthật có vách tế bào tạo nên bởi celluloza, chitin hoặc oxyt silic.Tế bào nhân thật có thể diđộng nhờ những lông. Những lông này gồm một bó 9 sợi nhỏ bao quanh 2 sợi nhỏ trung tâm. Tế bào nhân nguyên thuỷ có cấu trúc tế bào đơn giản. Nhân chỉ gồm có một nhiễm sắcthể không màng nhân, nhưng vách tế bào lại phức tạp hơn. Tế bào nhân nguyên thuỷ khôngcó plastit tự sao chép như ti lạp thể và lục lạp. Enzyme cytochrom được tìm thấy ở màng tếbào; ở những cơ thể quang hợp, những sắc tố quang hợp được tìm thấy ở những phiến mỏngnằm dưới màng tế bào. Vi khuẩn thường tích tụ vật liệu dữ trữ dưới hình thức những hạt nhỏkhông hòa tan, dạng polyme, trung tính, trơ thẩm thấu. Vật liệu cacbon được biến đổi bởi mộtsố vi khuẩn thành polyme polyaxit-β- hydrobutyric và bởi những vi khuẩn khác thành polymeglucoza tương tự như glycogen gọi là granuloza. Những hạt nhỏ dự trữ được sử dụng nhưnguồn C lúc sự tổng hợp protein và axit nucleic được thực hiện trở lại. Một cách tương tự mộtvài vi khuẩn oxy hóa sulfua biến đổi lượng thừa H 2S ở môi trường bên ngoài thành những hạtsulfua nội bào. Nhiều vi khuẩn tích trữ phốt phát hữu cơ thành những hạt nhỏpolymemetaphosphate gọi là volutin. Virus khác với tất cả các cơ thể có tế bào kể cả vi khuẩn và Rickettsia. Virion hay làhạt virus gồm một phân tử ADN hoặc ARN nằm bên trong một vỏ protein gọi là capsid. Vàobên trong tế bào vật chủ, axit nucleic của virus sử dụng bộ máy tổng hợp của tế bào để hìnhthành axit nucleic và những thành phần khác của virus. Axit nucleic và những thành phầnprotein đặc hiệu kết hợp thành hạt virus xâm nhiễm hòan chỉnh gọi là virion. Virion đượcphóng thích vào môi trường bên ngoài và bắt đầu quá trình xâm nhiễm tế bào vật chủ.II. SƠ LƯỢC LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN CỦA VI SINH VẬT HỌC1. Sự phát hiện vi sinh vật Sự phát ...